زیست بوم

اتفاقی غیر منتظره ؛ دریاچه ارومیه سرخ شد

برخی کارشناسان علت این امر را ورود پسابهای حاوی مواد مغذی به ویژه پساب های حاوی ازت و فسفر به محیط های کم عمق دریاچه ارومیه می دانند که اغلب از طریق زهابهای کشاورزی و فاضلاب های شهری و صنعتی به دریاچه ریخته می شود.

اختلاف نظر درباره ماهیت وضعیت جدید دریاچه ارومیه

در حالیکه برخی شایعات از بروز پدیده شکوفایی جلبکی یا کشند قرمز در دریاچه ارومیه خبر می دهند اما عده ای دیگر از کارشناسان در برابر این اظهارنظرها واکنش نشان داده و ایجاد این پدیده را رد می کنند.

مسعود باقرزاده کریمی، کارشناس مسئول تالاب های ایران در سازمان محیط زیست یکی از این افراد است که بروز پدیده کشند قرمز در دریاچه ارومیه را به شدت رد می کند.

این کارشناس سازمان محیط زیست به خبرنگار مهر گفت: شوری آب دریاچه ارومیه آن قدر زیاد است که جلبکهای عامل کشند قرمز نمی توانند در این محیط، زیست کنند.

تغییر ترکیبات نمک عامل تغییر رنگ دریاچه است

مشاور معاون محیط زیست طبیعی سازمان محیط زیست، عامل تغییر رنگ دریاچه ارومیه را تغییر ترکیبات نمک دانست و افزود: وقتی شوری آب از حد استاندارد فراتر رفته و به حد فوق اشباع رسید ترکیبات نمک عوض می شود و برخی از انواع نمک ها به ویژه نمک های دارای ترکیبات سدیم که رنگ بلورهای آن سفید است رسوب می کنند اما برخی دیگر از نمک ها به ویژه نمک های منیزیم دار که نارنجی رنگ یا نارنجی مایل به قرمز هستند، به علت مقاومت بالا همچنان به صورت محلول در آب دریاچه باقی می مانند.

اگر پسماندها موثر بودند از سالها قبل دریاچه قرمز می شد

باقرزاده کریمی، دخیل بودن پسماندها در تغییر رنگ دریاچه ارومیه را نیز رد کرد و افزود: پسماند نمی تواند در تغییر رنگ آب موثر باشد زیرا اگر این فرضیه صحت داشت، سالها قبل آب دریاچه قرمز می شد.

برخی از کارشناسانی که اعتقاد دارند این پدیده نوعی از کشند قرمز است حاضر به اظهار نظر صریح در این مورد نشدند.

گرچه بین کارشناسان زیست محیطی بر سر دلیل سرخ شدن دریاچه ارومیه اختلاف نظر وجود دارد اما آنچه مسلم است اینکه پدیده ای غیرعادی در حال وقوع است که در صورت عدم توجه و کشف دلیل واقعی آن شاید این تالاب کم نظیر بین المللی را وارد بحرانی دیگر کند.

به نظر می رسد باید در سریعترین زمان ممکن و با استفاده از تجهیزات ماهواره ای که امکان تشخیص زودهنگام را فراهم کرده است، مطالعات دقیقی درباره علت تغییر رنگ دریاچه ارومیه به عمل آید و به دنبال آن اقدامات لازم برای مقابله با پیامدهای این تغییر و تحول اتخاذ و اجرایی شود. استفاده از تجارب سایر کشورها در این زمینه می تواند راهگشا باشد.

کاهش 45 سانتیمتری آب دریاچه ارومیه/ بحث کشند قرمز منتفی است

مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی نیز شایعه بروز کشند قرمز در سواحل دریاچه ارومیه را تکذیب و وجود این پدیده را در آبهای شور منتفی دانست.

حسن عباس نژاد در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص مشاهده قرمز شدن آب سواحل دریاچه ارومیه به خصوص در سواحل شرقی اظهارداشت: بحث بروز پدیده کشند قرمز در آب های شور از نظر علمی و کارشناسی مطرود است.

وی علت بروز این پدیده را در وضعیت کنونی تشرح شکوفه های جبلکی با نام علمی " دونالی لاسالینا" ذکر کرد و گفت: این جبلک به جهت بالا رفتن میزان غلطت نمک دریاچه ارومیه برای سازگاری با محیط زیست و تنفس بهتر اقدام به تشریح ماده ای قرمز رنگ برای مقابله با شوری و ادامه حیات خود کرده است.

عباس نژاد شایعات مبنی بر وجود کشند قرمز در سواحل دریاچه ارومیه را رد کرد و بیان داشت: پدیده کشنده قرمز از نظر علمی تنها در آب دریاهای آزاد که میزان شوری آنها حداکثر 40 گرم بر لیتر باشد مطرح است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی ادامه داد: با مشاهده قرمز شدن آب سواحل دریاچه ارومیه بررسیهای اولیه صورت گرفت و به عقیده کارشناسان این پدیده تنها تشرح رنگدانه از سوی جلبکی به نام " دونالی لاسالینا" است.

کاهش 45 سانتیمتری آب دریاچه ارومیه

عباس نژاد نسبت به کاهش آب دریاچه ارومیه هشدار داد و خاطرنشان کرد: متاسفانه آب دریاچه ارومیه در حال حاضر نسبت به خردادماه سالجاری 45 سانتی متر کاهش نشان می دهد.

وی یادآورشد: تراز آب دریاچه ارومیه در خردادماه سال جاری 1272 سانتی متر بود که این میزان در حال حاضر 1271.55 سانتی متر رسیده است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی بالابودن میزان تبخیر آب دریاچه ارومیه به دلیل افزایش گرمای هوا را از عمده علل کاهش آب دریاچه ارومیه عنوان کرد و گفت: متاسفانه هم اکنون میزان ورودی به آب دریاچه ارومیه به صفر رسیده است.

به گفته عباس نژاد در حال حاضر میزان شوری و غلظت نمک در دریاچه ارومیه 350 گرم برلیتر است که این امر ادامه حیات تنها موجود زنده دریاچه ارومیه به نام آرتمیا را با مشکل اساسی مواجه کرده است.

25هزار هکتار حواشی دریاچه ارومیه به شوره زار تبدیل شد

معاون امور عمرانی استاندار آذربایجان غربی در گفتگو با مهر از تبدیل شدن 25 هزار هکتار حواشی دریاچه ارومیه به شوره زار خبر داد.

جواد محمودی تراز آبی دریاچه ارومیه را در حال حاضر هزار و 271 متر اعلام کرد و افزود: در شرایط کنونی ارتفاع آب دریاچه ارومیه چهار متر از تراز اکولوژیکی آن پایین تر بوده که تبدیل شدن بیش از 25 هزار هکتار از حاشیه دریاچه به شوراه زار، معضلات متعددی در منطقه ایجاد کرده است.

وی نیاز آبی سالیانه دریاچه ارومیه را سه میلیارد و 100 میلیون مترمکعب دانست و بیان داشت: خشکسالی سالهای اخیر، افزایش میزان دما و تبخیر آب، افزایش سطح زیرکشت محصولات و تبدیل اراضی دیم به آبی و افزایش مصرف آب کشاورزی در کنار احداث سدها در حوزه آبریز دریاچه از عوامل تاثیرگذار کاهش میزان آب دریاچه است.

معاون امور عمرانی استاندار آذربایجان غربی در ادامه سخنان خود ظرفیت تولید آب حوزه آبریز دریاچه ارومیه را شش میلیارد و 900 میلیون متر مکعب عنوان کرد و گفت: از این میزان آب سه میلیارد و 800 میلیون مترمکعب در حوزه های مختلف کشاورزی، صنعتی و شرب مصرف شده که این امر لزوم اجرای طرح هایی به منظورصرفه جویی و مدیریت بهینه آن را دو چندان می کند.

محمودی با اشاره به تصویب طرحهای مختلف نجات دریاچه ارومیه در کارگروه ویژه رسیدگی به وضعیت این دریاچه به ارزش 40 هزار میلیارد ریال، افزود: اجرای این طرحها در قالب برنامه ای پنج ساله دریاچه را از شرایط بحرانی خارج کند.

وی با بیان اینکه 90 درصد آب مصرفی در حوزه آبریز دریاچه به بخش کشاورزی اختصاص دارد اظهار داشت: با توجه به این میزان آب مصرفی، مدیریت مصرف آب در حوزه کشاورزی بسیار مهم و ضروری است و باید با اصلاح الگوی کشت، مدیریت آب در مزارع، اصلاح شبکه های آبیاری و استفاده از شیوه های مدرن آبیاری تحت فشار، بجای گسترش مساحت زیر کشت، میزان تولید در واحد سطح را ارتقا و ظرفیت آب ورودی به دریاچه را افزایش داد.

خبرنگار خبرگزاری مهر برای بررسی بیشتر قرمز شدن سواحل دریاچه ارومیه سراغ مسئولان و کارشناسان مرکز آرتمیای کشور و دانشگاه ارومیه رفت که گزارش تکمیلی آن متعاقبا اعلام خواهد شد..

ازسال آبی 75 – 74 تا کنون رقوم ارتفاعی سطح تراز آب دریاچه ارومیه سیر نزولی پیدا کرده و در طول سالهای اخیر آب دریاچه بالاتر از شش متر کاهش داشته است که نیاز به یک عزم ملی و منطقه‌ای برای نجات این اکوسیستم با ارزش و بحران زده است.

بنا بر تحقیقات انجام شده از 12 سال پیش تا کنون نمودار تراز آب پارک ملی دریاچه ارومیه رو به پایین است و مطالعات مدیریت زیست بوم حوضه آبریز دریاچه ارومیه که با همکاری بانک جهانی به اتمام رسیده، نشان می‌دهد دریاچه ارومیه به عنوان دومین دریاچه شور جهان تا کمتر از 20 سال آینده با بحران شدیدی مواجه خواهد شد.

پارک ملی دریاچه ارومیه با ویژگی های خاص خود بعد از دریاچه شور بحر المیت در دنیا به عنوان دومین دریاچه شور و بزرگ در جهان به شمار می رود، این دریاچه به عنوان بزرگترین تالاب دایمی با دارا بودن 102 جزیره بزرگ و کوچک در استان قابلیت های زیادی را در دل خود جای داده است.

مساحت این دریاچه بیش از 570هزار هکتار است. با به خطر افتادن وضعیت این دریاچه علاوه بر تهدیدات زیست محیطی استان، حیات گونه های با ارزش و نادر کشور از جمله گوزن زرد ایرانی و... نیز به خطر خواهد افتاد.

به هر حال گویی این بار دریاچه ارومیه خون می گرید تا تمام فریادهای باصدا و بی صدایش را به گوش دوستداران محیط زیست برساند.

....................................... ادامه دارد

گزارش و عکس از سکینه اسمی و حامد عاطفی فرد

• < قبلی
• بعدی >