سیوند
پاسارگاد رطوبت زده را دریابید
- سیوند
- نمایش از یکشنبه, 02 خرداد 1389 05:44
- بازدید: 4850
برگرفته از روزنامه جام‌جم
بار دیگر از خبرها ندای مددخواهی یکی از ارزشمندترین میراث فرهنگی‌مان که در واقع ارزشی به بلندای تاریخ تمدن کهن سرزمین‌مان است، به گوش می‌رسد. گرچه این اتفاق سداستان تازه‌ای نیست، منظورمان آسیب‌های ناشی از احداث سد، آن هم سد سیوند در استان فارس یعنی آن بخش از کشورمان که مصادیق میراث فرهنگی‌اش به عنوان یک خطه تاریخ‌پرور در دنیا بی‌نظیر است.
خبرگزاری مهر در گزارشی از افزایش سطح رطوبت پاسارگاد به 30 درجه و آسیب‌های ناشی از آن به این بنای تاریخی بی‌نظیر گفته است؛ مجموعه‌ای که پنجمین اثر ثبت شده ایران در مجموعه میراث جهانی است. میراثی جهانی که مجموعه‌ای از آثار باستانی بر جای‌مانده از دوران هخامنشی و در برگیرنده بناهایی چون کاخ دروازه، پل، کاخ بار عام، آب‌نماهای باغ شاهی، آرامگاه کمبوجیه و آرامگاه کوروش بزرگ است.
3 سال پس از مخالفت‌های پی‌درپی کارشناسان و دوستداران میراث فرهنگی با احداث و آبگیری سد سیوند معلوم می‌شود که واکنش‌ها چندان هم بی‌دلیل نبوده است، چرا که بالا رفتن میزان رطوبت بهترین زمینه را برای تخریب بناهای سنگی محوطه‌های تاریخی تخت جمشید و پاسارگاد فراهم می‌کند. اتفاقی که هم اکنون به مرز خطرناک خود نزدیک می‌شود.حتی سیدمهدی خوش‌صولت، کارشناس سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور که برای بررسی میزان خسارات وارده ناشی از احداث سد سیوند به منطقه اعزام شده بود در گفتگو با ما می‌گوید:متاسفانه آبی که در پشت سد جمع می‌شود در یک سطح می‌ایستد و به مرور زمان به لایه‌هایی که اختلاف ارتفاع زیادی با آن ندارند نفوذ می‌کند که متاسفانه بنای پاسارگاد هم از لایه‌های همسطح این آب‌های تجمع شده محسوب
می‌شود.
نابودی میراث مدفون در منطقه
خوش‌صولت با اشاره به آن که برای احداث سد سیوند توجیه فنی نیز وجود ندارد ادامه می‌دهد: وسعت زمین‌های زراعی اطراف سد به اندازه‌ای نیست که احداث آن را توجیه کند، کما این‌که زمین کشاورزی هم زیر سد وجود ندارد. به علاوه وضعیت خاک محدوده حوزه آبگیر آن که از نوع خاک آبرفتی است نشان از وجود میراث فرهنگی کشف نشده بسیار دیگری را نیز در همین منطقه می‌دهد که بدون شک در پشت و زیر سد این میراث مدفون شده‌اند و به‌دنبال آبگیری سد از 2 سال گذشته قسمت عمده آنها اگر به سرعت کشف و خارج نشوند از بین خواهند رفت.
مخالفت‌ها با احداث سد سیوند تنها مربوط به زیر آب رفتن آثار باستانی نیست، بلکه با راه‌اندازی این سد اکوسیستم منطقه تغییر پیدا می‌کند و تغییر اکوسیستم، افزایش رطوبت، ظهور و حضور گیاهان جدید و مهاجرت جانوران به این منطقه خطر تخریب و فرسودگی زیستی آثار را بالا می‌برد.
پاسارگاد رطوبت زده
گویا پیش از راه‌اندازی سد سیوند درجه رطوبت این منطقه در نهایت به 12 تا 15 درجه می‌رسیده است اما اکنون این میزان به 2 برابر اندازه پیشین جهش کرده است. کما این‌که به اعتقاد کارشناسان رطوبت بالا برای بناهای سنگی از مضرترین عوامل تخریب است؛ عاملی که دست‌کم در معمولی‌ترین حالت موجب رشد گلسنگ‌ها و تخریب سنگ‌های هر بنایی خواهد شد.
حتی امیرعباس عروجی، مدرس مرکز آموزش عالی سازمان میراث فرهنگی در گفتگو با مهر گفته بود که افزایش رطوبت در خاک و هوای محوطه‌های باستانی در کنار فقدان مراقبت‌های کارشناسی و علمی موجب رشد گلسنگ بر سنگ‌های تاریخی و در نتیجه تخریب آن می‌شود.
جالب است بدانید که در شمال ایران هیچ بنای سنگی مربوط به زمان‌های گذشته وجود ندارد چرا که همه بر اثر رطوبت بالا و هجوم گلسنگ‌ها به خاک تبدیل شده‌اند، اگر رطوبت دیگر مناطق تاریخی ، کنترل نشده و مراقبت‌های فیزیکی و علمی از بناهای باستانی صورت نگیرد اثر بسیار مخربی به بار خواهد گذاشت.
پونه شیرازی / گروه ایران
