سیوند
کاخ داریوش بزرگ در تنگه بلاغی کشف شد
- سیوند
- نمایش از چهارشنبه, 16 شهریور 1390 15:54
- بازدید: 4747
برگرفته از فر ایران
حسن ظهوری
پیدا شدن بازماندههای کاخی بزرگی از دوره هخامنشی و همانندی آن با ساخت و سازهای دوره داریوش اول در تخت جمشید، باستان شناسان را با پدیده منحصر به فردی در تنگه بلاغی مواجه کرده است. آن‌ها تایید کردند که کاخی از دوره هخامنشی در تنگه بلاغی کشف شده است.
هیات باستان شناسی ایران و فرانسه موفق شدند با آغاز دومین فصل کاوش در تنگه بلاغی، بقایای کاخی بزرگی از دوره هخامنشی که به احتمال زیادی متعلق به داریوش اول را کشف کنند.
«محمد تقی عطایی»، سرپرست ایرانی هیات باستان شناسی ایران و فرانسه در تنگه بلاغی با اعلام این خبر گفت:
پیش از آغاز کاوش های باستان شناسی در محوطه 35 تنگه بلاغی آزمایش های ژئوفیزیک وجود بنایی عظیم را در آخرین نقطه آبگیری سد سیوند نشان داده بود و سفال های سطحی نیز حاکی از آن بود که این بنای عظیم، که بی شباهت به کاخ نیست باید به دوره هخامنشی تعلق داشته باشد. با این فرضیات کاوش های باستان شناسی در محوطه 35 آغاز شد.
وی افزود:
«در لایه نگاری و گمانه زنی از تپه باستانی 35 که بنای عظیم را در خود مدفون نگه داشته ، مشخص شد، این تپه باستانی تک لایه است و تنها دوره هخامنشی را در خود دارد. هیات باستان شناسی با این تصور که عدم ساخت و سازهای دوره‌های بعدی باعث می‌شود تا بنای مدفون سالم از زیر خاک بیرون بیاید حفاری باستان شناسی و آوار برداری را آغاز کرد اما کمال تاسف با چاله‌های حفاران غیر مجاز و رد بولدوزر مواجه شد.
به گفته وی، وجود حفاران غیر مجاز دیگر امری عادی در محوطه‌های باستانی محسوب می‌شود اما این که چه کسانی با «لودر» به جان این تپه باستانی افتاده اند و بخش های زیادی از آن را تخریب کردهاند، جای پرسش دارد. وی بر پایهی شواهد بدست آمده معتقد است که فعالیت بولدوزر در تپه کار حفاران غیر مجاز نیست و فعالیت ها کاملا عمدی بوده و به قصد تخریب تپه انجام گرفته است.
هیات باستان شناسی در ابتدای کاوش محوطه ای به ابعاد 30 در 30 متر را به عنوان محل قرار گرفتن کاخ شناسایی کردند و موفق شدند تا تخت گاه کاخ را که از خاک و شن کوبیده ساخته شده بود کشف کنند. کوشک شاهی، در کنار دامنهی تپه که به کوه منتهی می‌شود ساخته شده است.
عطایی در ادامه گفت:
آوار برداری تخریب های لودر ادامه داشت، تا این که هیات باستان شناسی نخستین نشانه از کاخ هخامنشی که یک پایه ستون به شکل ناقوس وارونه، درست شبیه پایه ستون های تخت جمشید اما کوچکتر را پیدا کردند. برای ساخت این پایه ستون از سنگ سیاه مجد آباد (درست شبیه به تخت جمشید) استفاده شده است و آن را با چنان دقتی سیقل داده اند که هر کسی به راحتی می‌تواند عکس خود را در آن ببیند.
کمی آن طرف تر پایهی ستون، شالی ستون آن کشف شد. این پایه ستون 50 سانت قطر و 35 سانتی متر ارتفاع دارد که با شالی ستون ارتفاع آن به 45 سانتی متر می‌رسد.
روی پایه ستون و شالی ستون علامت هایی برای تراز کردن آن‌ها گذاشته شده است تا هنگام نصب، کل پایه ستون تراز به ایستد. این روش در دوره هخامنشی رایج بوده است.
عطایی در مورد، پیدا شدن این پایهی ستون گفت:
نمونه این پایه ستون در پاسارگاد دیده نشده اما درست همانند پایهی ستون های تخت جمشید است. کوچکی پایه ستون نشان می‌دهد که برای برپایی ستون ها و سر ستون های چوبی مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
وی با تاکید بر این موضوع که بقایای کاخ متعلق به دوره داریوش است گفت:
این کاخ به دوره کوروش تعلق ندارد ومتعلق به داریوش و یا پس از وی است. هیات باستان شناسی با توجه به شواهد به دست آمده احتمال می‌دهد که کاخ بدست آمده متعلق به دوره داریوش اول باشد.
تزئینات پایه ستون نشان می‌دهد که از آن برای ستون های ایوان استفاده می‌شده است. زیرا هخامنشیان پایه ستون های ساده را در داخل تالار و پایه ستون های نقش دار را در ایوان استفاده می‌کردند.
عطایی در مورد ادامه کاوش های باستان شناسی در محوطه 35 گفت:
در ادامه با سه ردیف دیوار خشتی مواجه شدیم که بالای آن‌ها را لودر از بین برده است. ما امیدواریم تا از طریق این دیوارها پلان کاخ را کشف کنیم.
وی در ادامه گفت:
با نزدیک شدن به مرکز کاخ چهار زیر پایه ستون پیدا کردیم که درست همانند به کاخ آپادانا در شوش هستند و نشان از یک تالار دارند. احتمالا پایه ستون های این تالار برده شده و یا هنگام فعالیت لودر ها از بین رفته است اما ابعاد تالار نشان می‌دهد که چهار پایه ستون در این تالار وجود داشته است.
از دیگر یافته‌های باستان شناسی، کشف 25 قطعه از 25 خمره بزرگ است که احتمالا بر اثر فعالیت لودر تخریب شده اند.
همچنین باستان شناسان موفق شدند مقداری خمره و قمقمه سفالی در این تپه باستانی کشف کنند که نشان از اقامت سربازان در کاخ دارد.
عطایی با اشاره به قطعات خشتی بدست آمده از این کاخ گفت:
ابعاد خشت ها متفاوت است. پارهای از آن‌ها 35 در 33 سانت هستند که به احتمال، برای کف سازی مورد استفاده قرار می‌گرفتند، برخی 17 در 33 و برخی نیز دارای اندازه استاندارد 33 در 33 هستند.
کاخ بدست آمده از دوره هخامنشی که به احتمال، متعلق به داریوش اول بوده است، در آخرین نقطه آبگیری سد سیوند قرار گرفته و غرق نمی‌شود اما رطوبت دریاچه سد آن را از بین می‌برد.
هیات باستان شناسی ایران و فرانسه، به سرپرستی محمد تقی عطایی از پژوهشکده باستان شناسی و رمی بوشارلا از موسسه ایران و فرانسه تا 15 خرداد در تنگه بلاغی فعالیت می‌کنند.
تنگه بلاغی منطقه ای باستانی در نزدیکی پاسارگاد است که ساخت سد سیوند در آن منجر به کشف و شناسایی 131 اثر باستانی شد. هم اکنون 8 هیات باستان شناسی ایرانی و خارجی برای نجات بخشی آثار موجود در این تگه باستانی تلاش می‌کنند.
