نام‌آوران ایرانی
هفت شهر عشق را عطار گشت
- بزرگان
- نمایش از چهارشنبه, 25 فروردين 1389 08:16
- بازدید: 6479
خبرگزاری میراث فرهنگی- گروه فرهنگ و هنر- مورخان و پژوهشگران نامش را محمد و لقبش را فرید الدین و کنیه اش را ابوحامد نوشته اند. او که در اشعارش بیشتر به عطار تخلص کرده و گاه هم نام "فرید" را برای خود برگزیده است.
درباره گرایش عطار به عرفان و زهد و تصوف،روایات بسیاری وجود دارد اما آنچه از همه مشهورتر است این كه او در عطاری خود مشغول به کار خود بود که درویشی از آنجا گذر کرد. درویش حاجت خود را با عطار در میان گذاشت، اما او همچنان به کار خود بود و درویش را نادیده می گرفت. دل درویش از این اتفاق چرکین شد و خطاب به عطار گفت: تو که تا این حد به زندگی دنیوی وابسته‌ای چگونه می‌خواهی روزی جان بدهی؟ عطار به درویش گفت : مگر تو چگونه جان خواهی داد ؟ درویش در همان حال کاسه چوبین خود را زیر سر نهاد و جان به جان آفرین تسلیم کرد. این اتفاق اثری ژرف بر او نهاد و عطار را به گونه ای دگرگون كرد كه شغل خود را كنار گذاشت و راه حق را پیش گرفت.
از سویی دیگر ،بعضی عطارشناسان با استناد به زمان تدوین "مصیبت نامه" و "الهی نامه" اذعان دارند که تمایل عطار به تصوف به سالهای دورتری از این زمان برمی گردد. در هر حال اینکه عطار در چه برهه ای از زندگیش به تصوف روی آورده اهمیت چندانی ندارد انچه مهم است جریان و مكتبی از شعر است كه با عطار و سنایی آغاز می شود و با مولانا به اوج می رسد و آن شعر عارفانه است و این جاست كه مولانا می گوید:
هفت شهر عشق را عطار گشت / ما هنوز اندر خم یك كوچه ایم
استاد محمدرضا شفیعی کدکنی براین باور است که اگر آن طیف از غزل فارسی راکه تحت تاثیر عرفان ابن عربی شکل گرفته جدا کنیم و دیوان شمس تبریزی را نادیده بگیریم، غزلیات عطار مهم‌ترین نمونه‌های غزل عرفانی فارسی است. وی همچنین معتقد است: "اگر تجربه‌های سنایی و عطار نبود، بی‌گمان دیوان شمس تبریز نمی‌توانست شکل بگیرد و اگر مجموعه تجربه‌های سنایی و عطار و مولوی به ضمیمه خلاقیت نظامی و خاقانی و سعدی و همام و... بسیاری شاعران دیگر نیز نبود، غزل‌های آسمانی خواجه حافظ در روی زمین تحقق نمی‌یافت."
درباره تعداد آثار این شاعر پارسی گوی نیز روایات مختلفی وجود دارد تا آنجا که برخی آثار او را بیش از 180 اثر (حدود 40 عنوان شعر و مابقی نثر) دانسته اند و دیگران انتساب مجموعه ای صد جلدی به او را قبول دارند در حالیکه گروهی دیگر معتقدند عطار در خسرو نامه تنها از مصیبت نامه، الهی نامه، اسرار نامه، مختار نامه، مقامات طیور یا منطق الطیر و جواهر نامه و شرح القلب ،نام برده و به قصاید و غزلیات و قطعات سروده شده خود هم اشاره كرده است.
ماجرای شهادت عطار،بسیار غم انگیز است.صاحبان تذکره در این خصوص نگاشته اند که پس از تسلط چنگیز خان مغول بر سرزمین خراسان، شیخ عطار نیز به دست لشگر مغول اسیر شد . گویند مغولی می خواست او را بکشد شخصی گفت: این پیر را مکش که به خون بهای او هزار درم بدهم. عطار گفت : مفروش که بهتر از این مرا خواهند خرید. پس از ساعتی شخص دیگری گفت: این پیر را مکش که به خون بهای اویک کیسه کاه ترا خواهم داد. شیخ فرمود:بفروش که بیش از این نمی ارزم. مغول از گفته او خشمناک شد و او را هلاک کرد و این چنین است سرانجام بزرگان این دیار.
