یادمان

مستوفی‌الممالک در تنهایی چه می‌کند؟ - ورود به مقبره خاندان مستوفی ممنوع است!

هرچند خاندان مستوفی خود متولی آرامگاه مستوفی‌الممالک هستند اما تابلوهای نقاشی و کتب موجود در این بنا در وضعیت مناسبی نیستند و درب این مکان تاریخی نیز به عنوان برگی از تاریخ دوره قاجار به روی عموم بسته است.

75% - تسوق أونلاين في السعودية مع خصم 25 , أحذية ازياء رياضية الجري للرجال , adidas copa mundials in color today schedule 2016 , نمشي | nike air pegasus 29 mens 4e online - Nike M2K Tekno Shoes Άσπρα AO3108 - 100

 به گزارش هنرنیوز؛ میرزا حسن مستوفی‌الممالک معروف به «آقا»، یکی از مردان سیاست ایران بود که چند دوره نخست‌وزیر ایران در دورهٔ قاجار و دورهٔ رضاشاه شد.

میرزا حسن فرزند میرزا یوسف آشتیانی بود. (۱۳ مهر ۱۲۵۴ برابر ۵ رمضان ۱۲۹۲ ه‍. ق. آشتیان - ۶ شهریور ۱۳۱۱ تهران)، خاندان او بیش از یک قرن مقام و لقب مستوفی‌الممالکی (وزیر دارائی) داشتند. تحصیلات را در خانه و زیر نظر معلمین خصوصی آغاز کرد. در سال ۱۳۰۱ از طرف شاه لقب مستوفی‌الممالک گرفت و دوسال بعد، پس از درگذشت پدرش، تمام مشاغل میرزا یوسف را به ارث برد. میرزا هدایت‌الله وزیر دفتر (پسر عموی پدرش) پیش‌کاری او را در اداره امور برعهده داشت. مستوفی در هنگام درگذشت میرزا یوسف، بیش از دوازده سال نداشت ولی شاه به احترام پدرش او را «آقا» خطاب می‌کرد.

حالا به هرجای ده ونک که پا بگذاری رد پایی از این مرد سیاسی دوران قاجار می‌بینی از کلیسا و باغ و قنات‌های ونک گرفته تا دانشگاه الزهرا.

راهی دانشگاه الزهرا که می‌شوی در بخش شرقی نخستین چیزی که جلب توجه می‌کند یک درب قدیمی با کلون های زیبا و آجرهای نم کشیده قدیمی توجه‌ات را جلب می‌کند روی آن نوشته: «خانم محترم این ملک شخصی است لطفا در نزنید»

و این می‌شود موضوعی برای عکاسی، وقتی که دختری کوچک درب را باز می کند حیرت زده عکاسان و خبرنگاران را که همراه مسجد جامعی رییس شورای شهر تهران راهی بازدید از منطقه 3 شده اند،می‌نگرد. درب را محکم می‌بندد و فریاد می‌زند مامان، مامان بیا! این بار دخترک آرام درب را باز می‌کند و همه به او لبخند می‌زنند و وارد می‌شوند. نخستین چیزی که در بدو ورود همگان را به سوی خود می کشد سنگابی با نقوش ویژه ایرانی است که به گفته کارشناسان حاضر در محل، در ایام محرم در این سنگاب شربت درست می‌کردند و عزاداران امام حسین (ع) از آن می‌نوشیدند.
سنگاب،ظرف سنگی بزرگی است که در گذشته آن را از آب پر می‌کردند و برای وضو گرفتن یا آشامیدن به کار می‌رفت. محل نصب سنگاب معمولاً در حیاط مسجد یا امامزاده بوده‌، ولی بر حسب نیاز در سایرمکان‌های عمومی هم از آن استفاده می‌شد.

حیاط بزرگ و درخت چنار ۹۰۰ ساله‌اش را که دور بزنیم سه اتاق تو در تو با رنگ آبی فیروزه‌ای نمایان می‌شود. مقبره خصوصی حسن و حسین مستوفی‌الممالک، علی مستوفی الممالک،زهرا عصمت الملوک همسر میرزا حسن مستوفی الممالک و بقیه خاندان مستوفی در این اتاقها قرار دارد. جدید ترین قبرمتعلق به ۴۰ سال پیش است.

نوه مستوفی الممالک این بنا را در زمان ناصرالدین شاه به همراه باغ و مقبره  احداث کرده و  توسط یک قنات آب را از دل کوه به این باغ هدایت کرده است .همچنین این باغ برای نجات مردم از گرمای تابستان و پناه بردن به یک منطقه خوش آب و هوا وقف شده بود که به همین دلیل شهردار منطقه تولیت باغ را به عهده گرفته است و متولی مقبره هم اوقاف و دانشگاه بودند که بعدها دانشگاه الزهرا این محطوه را محوطه از دانشگاه جدا کرده و به خانواده مستوفی الممالک سپرده شده است.

هرچند به گفته فرهاد خطیب لو نوه دختری میرزا حسن مستوفی الممالک قدمت این مجموعه به دوره ناصرالدین شاه می‌رسد و از این حیث یک مکان کاملاً تاریخی محسوب می‌شود که برگی از خاطرات دوران قاجار و ده ونک را به همراه دارد اما بازدید عموم از این مکان امکان پذیر نیست چرا که یک مقبره خصوصی است و به اعتقاد خطیب لو بازدید عموم آن را با تخریب روبه رو می‌کند!

او می‌گوید: ما سعی داریم این مجموعه را به همان شکل حفظ کنیم حتا یک آجر که فرو می‌افتد ما همان آجر را سر جایش می‌گذاریم.

هرچند به گفته خطیب لو سالیانه ۱۰ – ۲۰ میلیون تومان بابت مرمت بنا توسط خاندان مستوفی هزینه می‌شود اما ترک‌ها و نم‌های روی دیوار کاملاً مشهود است. از سویی به نظر می‌رسد اجناس عتیقه مثل کتاب خطی قدیمی به صرف قرار گرفتن در یک ویترین نمی‌تواند وضعیت مناسبی داشته باشد. تابلوهای نقاشی مستوفی‌الممالک و سایر خاندانش نیز طبله کرد‌ه‌ است.
 

وقتی از او می‌پرسم مرمت این بنا بدون حضور مرمتگران قدیمی کاری غیر تخصصی محسوب نمی‌شود؟ پاسخ می‌دهد:« پنجره و نرده‌های آهنی این بنا بدون جوشکاری و به صورت نرینه و مادینه به هم قفل شده‌اند چون در آن زمان اصلاً جوشکاری نبوده و این یک یادگارمعماری خیلی خوب از آن زمان است.که ما سعی کردیم در کل اصالت بنا را حفظ کنیم. هرچند میراث فرهنگی یکبار به این بنا سرزده اما از نظر ما این سازمان خیلی جاها را گرفته و خراب کرده بنابراین ترجیح می‌دهیم خودمان هزینه کنیم البته آنها هم به دلیل علاقه ما به حفظ بنا خیلی از کمک به مجموعه استقبال نمی‌کنند.»
 
خطیب لو در پاسخ به این پرسش که نگهداری یک بنای تاریخی با قدمت ۱۵۰ ساله که در دل خود بخشی از تاریخ این مملکت را نگه داشته بدون اطلاع سایرین و بدون امکان بازدید چه فایده‌ای دارد؟  چرا این مکان به روی عموم باز نیست؟ توضیح می‌دهد:« کاملاً با این که هرکسی بدون اطلاعات تاریخی و به صرف تفریح بخواهد از این مکان بازدید کند، مخالفیم! علاقه‌ای به ثبت ملی هم نداریم. زمانی ثبت خوب است که کمکی به بنا بشود. از تابلوها هم تا آنجا که توانستیم نگهداری کردیم. »
 نگاهی به سنگ نوشته های روی قبور می کنم. روی  آنها شمعدانی های لاله و یک جلد قرآن مجید قرار دارد.پنجره ها و درها مزین به شیشه های رنگی هستند. به دقت همه چیز را از نگاه می گذرانم. شاید این آخرین باری باشد که من به عنوان یک شهروند تهرانی این شانس را داشته باشم تا مقبره خاندان مستوفی را ببینم. اینجا فقط مثل مدرسه خانم دارابی « ورود آقایان ممنوع نیست» اینجا «ورود آقایان و خانم ها ممنوع است».

به گزارش هنرنیوز،مستوفی‌الممالک یکی از مناصب و القاب دیوانی ایران از دوره مغول تا عصر قاجار است.

مستوفی‌الممالک رئیس طبقه مستوفیان بود. در دوره صفویه مستوفی‌الممالک مسئول امور مالی کل مملکت محسوب می‌شد و تمامی امور مالی و مالیاتی کشور و عزل و نصب مستوفیان به دست وی صورت می‌گرفت. او در این دوره از امرا عظام محسوب می‌شد و در اواخر دوره شاه سلطان حسین حق شرکت در امراجانقی (شورای عالی دولتی) را داشت.

نادرشاه پس از تاجگذاری منصب مستوفی‌الممالک را بین چهارنفر تقسیم کرد و هریک را به سرپرستی امور مالی بخشی از کشور گماشت، اما در دوره زندیه این منصب بار دیگر به یک نفر سپرده شد. در آغاز دوره قاجار با گسترش دستگاه اداری کشور مستوفی‌الممالک مقام دوم کشور شد و رتبه‌ای بالاتر از منشی‌الممالک و وزیرلشکر یافت. در سال ۱۳۰۶ هجری قمری امور مالی کشور در دفتر استیفا متمرکز بود که بخشی از وزارت داخله شمره می‌شد و زیر نظر وزیراعظم قرار داشت.

• < قبلی
• بعدی >