یادمان

بزرگترین ظرفیت‌های میراث‌جهانی درخطرند

51 پرونده ثبتی ایران نامزد ثبت در فهرست جهانی یونسکو هستند. اما این پرونده‌ها که مسئولان و متولیان میراث‌فرهنگی تحت‌عنوان ظرفیت‌های میراث‌جهانی نام می‌برند هم‌اکنون در کلافی از مشکلات‌اند که رسیدن به سکوی جهانی را دور از نظر می‌کند.

nike court royale mens white hair style chart , Botas Beige | Nike Dunk Low Pro SB 304292 - 102 White Black Trail End Brown Sneakers – Ietp - nike air max running neutral ride shoes for kids

خبرگزاری میراث‌فرهنگی ـ گروه میراث‌فرهنگی ـ سایت باستانی بیشاپور، شهرتاریخی توس، نقش‌برجسته‌های فیروزآباد، شهرتاریخی شوش، ساختار شهری یزد، مسجد کبود تبریز و... از جمله پرونده‌هایی هستند که با تنی مجروح در لیست انتظار برای ثبت جهانی به‌سر می‌برند. این درحالی است که سال‌ها پیش سازمان میراث‌ فرهنگی برای تمامی آثار فوق اقدام به تاسیس پایگاه‌ ویژه‌ جهت پژوهش، مرمت،حفاظت و تکمیل پرونده‌ احتمالی کرده‌است.
 
به‌گزارش CHN، سایت باستانی بیشاپور هرسال دچار آتش‌سوزی می‌شود چنانچه اردیبهشت امسال وسعت حریق و شعله‌های آتش در حدی بود که  تا چند قدمی معبد آناهیتا، ایوان موزایک و تالار تشریفات رسید. شهر تاریخی توس هم خالی از مشکلات نیست. دکل‌ها هنوز شاخ معبد فردوسی هستند و لوله‌های گاز و ساخت و سازها‌ی شهر پررنگ‌تر از شاخصه‌های توس به‌شمار می‌روند. در این‌میان یزد که حالا معلوم نیست پرونده‌اش در چه مرحله و وضعیتی به سر می‌برد به انتهای صف پرونده‌های ثبتی فرستاده شده‌است.
 
4 بلوک از 32 بلوک محوطه تاریخی بیشاپور مالک خصوصی دارد
با اینکه متولیان میراث‌فرهنگی مرتب از آماده‌سازی پرونده ثبت‌جهانی بیشاپور می‌گویند اما میزان آتش‌سوزی‌ها و شرایط نابسامان آثار کشف شده در این محوطه روز به روز وضعیت اسفناک‌تری را دنبال می‌کند. بماند که موضوع 4 باند شدن جاده منتهی به بیشاپور و بلاتکلیفی آثار کشف شده از جمله  معضلاتی است که راه رسیدن به ثبت جهانی را دورتر می‌کند.
 
در این میان بحث مالکیت خصوصی 4 بلوک از 32 بلوک ثبتی هنوز مشخص و از سوی متولیان میراث‌فرهنگی رسیدگی نشده‌است. بیشاپور 32 پلاک ثبتی دارد که از این تعداد 28 بلوک توسط دولت تملک شده‌است، اما 4 بلوک آن هنوز مالک خصوصی دارد. به‌گفته فعالان میراث‌فرهنگی با اینکه محوطه بیشاپور فنس‌کشی شده اما مالکان می‌توانند فنس‌ها را برداشته و در زمین‌ها، دخل و تصرف کنند. 
 
 
شهر باستانی بیشاپور

به‌گفته عباسپور فعال‌ میراث‌فرهنگی کازرون، مالکان بارها از میراث‌فرهنگی درخواست کرده‌اند زمین‌ها را خریداری شود، اما هنوز چنین اتفاقی نیافتاده است. این‌درحالی است که تا زمان مالکیت قانونی این زمین‌ها برای میراث‌فرهنگی، پرونده ثبت جهانی بیشاپور تکمیل نخواهد شد.
 
لوله‌های گاز و دکل‌ها، سدی در برابر ثبت جهانی
360 هکتار از شهر تاریخی توس قرار است  ثبت جهانی شود اما عبور لوله‌های گاز از دل این شهر تاریخی و قد علم کردن دکل‌ها در حریم آرامگاه فردوسی موانعی در به تاخیر انداختن ثبت جهانی توس هستند.
 
با اینکه عبور لوله‌های گاز از دل شهر تاریخی توس، تمامی محوطه و آثار مدفون در دل خاک را تهدید می‌کند با این‌حال ورود گاز به منطقه، طرح آزادسازی عرصه شهرتاریخی توس را متوقف و روستاها را برای همیشه تثبت کرد.
 
با این‌حال مدیرپایگاه و متولیان میراث‌فرهنگی معتقدند لوله‌ اصلی گاز تا شهر فاصله بسیاری دارد و لوله‌هایی که در منطقه تاریخی توس عبور داده شده شهری است و در واقع خطر محسوب نمی‌شود.»
 
 
نقشه شهرتاریخی توس 

این‌درحالی است که مقدمات ثبت‌جهانی پرونده توس درحال تهیه و آماده‌سازی است و در کنار عبور لوله‌های گاز و مخاطرات آن نباید دکلی که پشت آرامگاه، شبیه شاخی سبز شده است را فراموش کرد. این دکل برق حریم آرامگاه را که در جهانی شدن توس نقش مهمی ایفا می‌کند مخدوش کرده‌است. با این‌حال مسئولان میراث‌فرهنگی درصدد تهیه و ارسال پرونده ثبت جهانی توس هستند؛ پرونده‌ای که قرار است تا پایان امسال تکمیل شود!
 
قلعه دختر، کاخ اردشیر بابکان و شهر تاریخی گور
قلعه‌دختر، کاخ اردشیر بابکان و شهر تاریخی گور از جمله پرونده‌های ثبتی استان فارس محسوب می‌شوند که قراراست در آینده‌ای نه‌چندان نزدیک به ثبت جهانی برسند.
 
«امین طباطبایی»، عضو انجمن خانه فرهنگ جاودان در این‌باره‌ به CHN می‌گوید: «با اینکه مسئولان میراث‌فرهنگی معتقدند پرونده‌های قلعه دختر، کاخ اردشیر بابکان و شهرتاریخی گور درحال تکمیل برای ثبت جهانی هستند اما این پرونده‌ها مدت‌هاست که از اولویت سازمان میراث‌فرهنگی خارج شده و اقدامات مرمتی، حفاظتی و پژوهشی لازم برای آن‌ها در نظر گرفته نمی‌شود.»
 
قلعه دختر به عنوان اولین دژ نظامی دوره ساسانی، با توجه‌ به نوع معماری، یکی از آثار ارزشمندی محسوب می‌شود که پرونده‌‌اش برای ثبت جهانی درحال تکمیل است؛ اما همین اثر به گفته طباطبایی با کابل و تسمه به‌یکدیگر متصل شده و ممکن است به هرعلتی از هم گسیخته و فرو ریزید. بنابراین مرمت فوری آن بسیار ضروری است.
 
 
قبرستان مجاور کاخ اردشیر بابکان در فیروزآباد استان فارس

همچنین شهر گور و کاخ اردشیر بابکان به دلیل نداشتن حریم مورد تعرض اهالی منطقه قرار گرفته‌اند. هنوز هم کشاورزی در شهر گور دیده می‌شود و قبرستان مجاور کاخ اردشیر بابکان و تعرض به حریم آن اتفاقاتی است که قطعا مانع ثبت جهانی می‌شود.
 
سند ثبت جهانی بهشت باستان‌شناسان در دستان حفاران غیرمجاز!
شهر تاریخی شوش را بهشت باستان‌شناسان می‌نامند. این شهر باستانی برای دستیابی به ثبت جهانی باید پرشی بلندی داشته باشد؛ آن‌هم از خندق‌هایی که حفاران غیرمجاز حفر کرده‌اند. هم اکنون قاچاقچیان اشیاء تاریخی و حفاران غیر مجاز درحالی به طور گسترده مهمترین منطقه تاریخی ایران را با هدف دستیابی به گنج، کنده‌اند که چندی پیش گودالی عمیق در نزدیکی پایگاه میراث‌فرهنگی شوش کنده شد. شواهد و مستندات نشان می‌دهد حفاری غیرمجاز در شوش سابقه‌ای دیرینه دارد.
 
 
حفاری غیرمجاز در شهرستان شوش 

این‌درحالی است که سازه‌های شهری حریم منظری را به هم ریخته و لوله‌های گاز و تاسیسات شهری از حریم باستانی شهر تاریخی شوش عبور کرده‌اند که این موارد موانعی برای ثبت جهانی شوش محسوب می‌شوند؛ با این حال مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری خوزستان پیش از اعلام کرده بود، تقریبا 90 درصد پرونده شوش به لحاظ مطالعات پایه، تعیین حریم، ترکیب و دسته‌بندی مطالعات و همچنین تهیه بانک‌های اطلاعاتی مربوط به عرصه‌های شوش، تولید شرح کار برای خواناسازی عناصر اصلی عرصه و اولویت‌بندی اجرایی آن‌ها انجام شده‌است.
 
پورفرخی اظهار کرده بود، این پرونده در سال‌های 89 و 90 اجرایی شد و در حال حاضر بخشی از بودجه مورد نیاز ما در حال عملیاتی شدن است.
 
پرونده ثبت جهانی یزد در ابهام
نزدیک به یکسال است پیگیری‌ها از پرونده ثبت جهانی یزد همچنان بی‌نتیجه مانده‌است.گفته می‌شود که از بافت ثبت شده 700 هکتاری شهر یزد تنها 150 هکتار برای ثبت جهانی معرفی شده‌است؛ با این‌حال هنوز اقدامی که پرونده ثبت جهانی بافت تاریخی یزد را به جریان بیاندازد صورت نگرفته و مراحل بررسی آن نیز در دستور کار متولیان میراث‌فرهنگی و مسئولین  شهری یزد دیده نمی‌شود. این درحالی است که مسئولین مرتبط با پرونده بافت تاریخی یزد، سال‌هاست از روند بررسی‌های کارشناسانه و مدیریتی آن خبر می‌دهند و آن را به آینده موکول می‌کنند.
 
آنطور که فعالان میراث‌فرهنگی یزد می‌گویند، پرونده بافت تاریخی یزد مدت‌ها است که زیر انبوهی از پرونده‌های ثبتی خاک می‌خورد و متولیان میراث فرهنگی با پاس دادن آن به یکدیگر از دادن پاسخی منطقی و ذکر مراحل این پرونده خودداری می‌کنند.
 
سال گذشته بحث بر سر ثبت جهانی 150 هکتار از بافت تاریخی یزد داغ بود اما امسال نه متولیان میراث‌فرهنگی به آن اشاره‌ای دارند نه اقدامی جدی در جهت ثبت این پرونده‌ از سوی مسئولان شهری دیده می‌شود.
 
 
 شهر تاریخی یزد 

هم‌اکنون 51 اثر ثبتی در لیست انتظار ثبت جهانی هستند اما این پرونده‌ها با این‌که در حال آماده‌سازی هستند و اتفاقا میراث‌فرهنگی اقدام به تاسیس پایگاه برای پیگیری این آثار و محوطه‌ها کرده اما هنوز بسیاری از‌ آن‌ها دارای مشکلات و موارد تهدید قراردارند.

• < قبلی
• بعدی >