یادمان

مردگان 3500 سال پیش چگونه دفن می‌شدند (در دوران حکومت ایلامیان)

برگرفته از ایرنا

دوران حکومت ایلامیان به سه دوره ایلام کهن (1900-1500 قبل از میلاد)، ایلام میانه(1500 - 1100 قبل از میلاد) و ایلام جدید( 800 - 640 قبل از میلاد) تقسیم می شود این در حالیست که از سال های 1100 تا 800 قبل از میلاد هنوز اطلاعاتی در دست نیست از این رو این سال ها، دوران تاریک ایلامیان نام گرفته است.

منطقه باستانی هفت تپه در نزدیکی شهر تاریخی شوش نشانه هایی از تمدن دوران ایلام کهن را داراست و مستندات و اطلاعات بدست آمده از مردم آن دوره و موضوعات مرتبط با زندگی آنها می تواند جالب توجه برای گردشگران و دوستداران تاریخ و باستان شناسی باشد.

بر اساس کشفیاتی که از دل کاوش های این منطقه بیرون آمده است، مردم در آن دوران به جای قربانی کردن انسان برای خدایان خود در معابد، از قربانی کردن پیکره انسان استفاده می کردند، کشف پیکره های شکسته و خرد شده ازدل خاکها توسط باستان شناسان و کاوشگران و ترجمه الواح و کتیبه های متعلق به آن زمان گویای این حقیقت است.

ایلامیان در این دوران به چهار روش مردگان خود را دفن می کردند، دفن در زیرزمین یکی از این روش هاست و در دفن در خمره، افراد را میان خمره ای که دارای دو تغار زیرین و رویی است به صورت جنینی قرار

می دادند هرچند سایز این خمره ها بسته به اندازه افراد، متفاوت بوده است.

دفن در تابوت و دفن در آرامگاه دو روش دیگر است که ایلامیان کهن از آن برای مردگان خود استفاده می کردند هرچند آرامگاه مخصوص پادشاهان و خانواده آنها بود بنابراین تابوت افراد بر اساس موقعیت و وجه

اجتماعی آنها متفاوت است.

نکته جالب توجه در کاوش های محوطه هفت تپه، وجود ظرف غذا در کنار همه مردگان است زیرا ایلامیان کهن باور داشتند مردگان به توشه راه نیاز دارند.

همچنین در کنار مردگان زن زیورآلات و مردگان مرد جنگ افزارهایی نیز کشف شده که این نشان می دهد، وسایل و لوازم مورد استفاده مردگان با آنها مدفون شده است.

در منطقه هفت تپه و همچنین چغازنبیل که در فاصله 20 کیلومتری از هفت تپه قرار دارد، بیش از دهها هزار کتیبه پیدا شده که پس از ترجمه، متون آنها به چهار دسته تقسیم شده است.

بخشی از این متون مربوط به مشق شب بچه هاست زیرا شامل آموزش الفبای خط میخی است، فاکتورهای فروش و متون فرهنگی از دیگر متن های حک شده برروی این کتیبه های کشف شده است.

متونی شامل نامه ها و فرامین پادشاه های آن زمان به دست آمده که خیلی خاص هستند، این متون نشان می دهد، وقتی پادشاهی قصد ارسال نامه به کسی را داشته، پس از نوشتن متن مورد نظر روی لوح، دور آن را گل

می گرفته تا خشک شود و فرد دیگری از محتوای آن مطلع نشود، بدین ترتیب شخص گیرنده نامه باید پس از شکستن گل دور نامه، به محتوای آن دسترسی پیدا می کرد.

وقتی کاوشگران اکوسیستم طبیعی محوطه هفت تپه و چغازنبیل را بررسی کردند، به مهرهایی دست یافتند که نقش جانورانی نظیر عقرب، گاو و گوزن بر روی آنها حک شده بود، مقایسه های صورت گرفته نشان داد،

اکنون این جانوران در این منطقه یافت می شوند و این بدان معناست که زندگی در طول هزاران سال در اکوسیستم طبیعی جریان داشته و دارد.

** مجهزترین آزمایشگاه و اولین پایگاه میراث جهانی کشور

مجموعه ای از اشیا، ابزارآلات و لوازم کاوش شده در دو منطقه چغازنبیل و هفت تپه باعث شد تا باستان شناسان به اطلاعات یاد شده درباره سبک زندگی مردم در دوره ایلامیان دسترسی پیدا کنند.

این در حالیست که بخش زیادی از این اشیا و وسایل اکنون در موزه هفت تپه نگهداری می شود، مفرغ های متعلق به 1500 سال قبل از میلاد، انواع تابوت ها و کتیبه ها و ظرفهایی که پس از شکستگی با قیر آب بندی

شده اند، از جمله آثار کشف شده هستند.

مدیر داخلی موزه هفت تپه و معاون پژوهشی پایگاه میراث فرهنگی چغازنبیل و هفت تپه می گوید: در سال 1340 تا 1341 شمسی که منطقه برای تسطیح اراضی و کشت نیشکر(به دلیل حاصلخیزی خاک) بررسی می

شد، برخی ساختارهای معماری نمایان شد.

سجاد پاک گهر می افزاید: پس از مطلع کردن موسسه باستان شناسی دانشگاه تهران از این موضوع، تیمی به سرپرستی دکتر عزت الله نگهبان کار کاوش ها در هفت تپه را آغاز کردند که این کار از سال 1344 شروع و

تا سال 1357 ادامه یافت و طی این فعالیت های باستان شناسی، یک آرامگاه و بخشهایی به نام ساختمان شماره یک و ساختمان شماره دو کشف شد.

وی با بیان اینکه این موزه در سال 1349 با هدف نمایش آثاری که از کاوش های منطقه بدست آمده تاسیس و دو سال بعد افتتاح شد، ادامه می دهد: در دوران دفاع مقدس فعالیت موزه متوقف و آثار به تهران و سایر موزه

ها منتقل شد زیرا این مکان به بیمارستان سپاه و ارتش برای مداوای رزمندگان تبدیل شد اما پس از جنگ اندکی ساماندهی، آثار جنگی بجامانده از آن دوران خارج و مجددا راه اندازی شد.

پاک گهراضافه می کند: سازمان میراث فرهنگی در سال 1377 تصمیم به افتتاح یک مرکز با هدف تحقیق و پژوهش درباره آثار چغازنبیل و هفت تپه گرفت و به دلیل نزدیکی محل موزه به چغازنبیل (25 کیلومتری )

پس از امضای تفاهم نامه ای با دو موسسه ژاپنی و فرانسه و یونسکو کار مطالعاتی خود را آغاز کرد.

وی با بیان اینکه در این مرکز مستند نگاری های علمی انجام شده است، می افزاید: برای مستندنگاری از دو منطقه چغازنبیل و هفت تپه از روش فتوکرامتریک که یکی از دقیق ترین نوع مستند نگاری است، استفاده شده

که دارای مزیت هایی است.

به گفته پاک گهر، در صورتی که در سالهای آینده آسیبی به ساختار اصلی این دو اثر وارد شود، دقیق ترین نقشه برداری از آنها برای بازسازی مجدد در اختیار است.

مدیر داخلی موزه هفت تپه با بیان اینکه برای مستندنگاری نیاز به یک سری مطالعات بر روی ساختمان دو بنا بود، می گوید: برای تولید مواد و مصالح بکار رفته در این دو بنا، ساختارهای آنها مورد بررسی قرار گرفت،

توسعه مطالعات آجر یکی از کارهایی است که در این مرکز صورت گرفته زیرا پوسته چغازنبیل از جنس آجر است و برای مرمت این آثار باستانی آجرهایی با بهترین نوع و کیفیت تولید شد.

وی درباه بنای چغازنبیل گفت: این بنا یک زیگورات است یعنی ساختمانی که طبقه طبقه است و ابعاد طبقات پایین از طبقات بالایی بزرگتر است بگونه ای که هر چه بالاتر می رود، این ابعاد کوچکتر می شود، دلیل این

نوع ساخت هم آن است که در آن دوران این باور وجود داشت که خدایان در اوج و بلندی قرار دارند البته فلسفه این باور به منطقه بین النهرین بر می گردد زیرا در آن دوره اعتقاد داشتند، خانه خدایان روی کوه هاست.

پاک گهر می گوید: این مرکز مجهزترین آزمایشگاه کشور و اولین پایگاه میراث جهانی کشور است که راه اندازی شده و سایر پایگاه های میراث فرهنگی کشور با الگو برداری از آن کار خود را آغاز کرده‌اند.

وی شناخت مواد و مصالح کهن بکار گرفته شده در ساخت بنا توسط ایلامیان و تولید مواد و مصالح بهینه جهت مرمت این بناها را دو هدف مهم و مورد نظر در راه اندازی آزمایشگاه و کارگاه مرمت این مرکز عنوان کرده

و می افزاید: کاوش ها در این منطقه به دلیل گستردگی محوطه باستانی همچنان ادامه دارد.

• < قبلی
• بعدی >