یادمان
تخریب گسترده محوطه‌ها و آثار باستانی در باغملک
- يادمان
- زیر مجموعه: ديده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبيعی ایران
- دوشنبه, 14 تیر 1389 06:10
- آخرین به روز رسانی در دوشنبه, 14 تیر 1389 07:58
- نمایش از دوشنبه, 14 تیر 1389 06:10
- بازدید: 5674
خبرگزاری میراث فرهنگی ـ گروه میراث فرهنگی ـ محوطه‌های باستانی باغملک در استان خوزستان طی چند سال گذشته مورد حجوم حفاران غیرمجاز و کشاورزان قرار گرفته است و این اقدام در حالی ادامه دارد که هنوز گزارشی در این‌باره ارائه نشده و سازمان متولی حفاظت از میراث فرهنگی نیز اقدامی برای جلوگیری از ادامه تخریب‌های پیش‌رو انجام نداده است.به گزارش CHN باغملک از جمله شهرهای کهن ایران است که با نام "اوربه ایلامی" شناخته می‌شود. این شهر مرکز شهرستان باغملک است که در شرق استان خوزستان واقع شده و با شهرهای رامهرمز، ایذه و اهواز و همچنین استان‌های چهارمحال بختیاری و کهکیلویه و بویراحمد هم مرز است.
به گفته کارشناسان میراث فرهنگی، تخریب محوطه‌های باستانی باغملک طی چندسال گذشته به نحوی شدت گرفته که نگرانی علاقه‌مندان میراث فرهنگی را همراه داشته است. به گفته دوستداران میراث فرهنگی باغملک طی یک دهه اخیر از میان آثار تاریخی این شهر تنها 4 اثر به ثبت ملی رسیده و این درحالی است که هنوز هیچ بررسی و شناسایی، کاوش و یا تعیین حریم در باغملک انجام نشده است.
سرای ارغوانی (قلعه ارغوانی)، کوشک دالخونی، تپه امامزاده شاه رودبند، محوطه باستانی منجنیق، ارابه و تپه باستانی تل سبز، از جمله محوطه‌های تخریب شده در باغملک طی چند سال گذشته است که هنوز هم روند تخریبی آن‌ها توسط حفاران غیرمجاز و کشاورزان ادامه دارد.
سرای ارغوانی از جمله آثار مهم باغملک است که احتمالا به دوره ساسانیان مربوط می‌شود. این سرا یا قلعه در میان زمین‌های کشاورزی محصور شده و به همین علت، کشاورزان برای ادامه کشت خود وارد عرصه آن شده‌اند.
به گفته کارشناسان میراث فرهنگی، کشت نه تنها روی عرصه که وارد اتاق‌های این قلعه نیز شده است و از همه بدتر آن‌که کشاورزان برای تغییر کشت خود، بخش‌هایی از این قلعه تاریخی را به آتش کشیده‌اند. همچنین عملیات کشت باعث تخریب دیوارهای سنگی این بنا شده است.
البته تخریب این بنا تنها توسط کشاورزان انجام نمی‌شود و به گفته دوستداران میراث فرهنگی حدود چند ماه قبل شخصی با لودر اقدام به خاک‌برداری از تپه کرده بود.
کوشک دالخونی یکی دیگر از محوطه‌های تخریب شده باغملک است. متهمان تخریب این بنای تاریخی حفاران غیرمجاز و قاچاقچیان اموال تاریخی هستند. حفره‌هایی به عمق 2 و عرض یک متر نشان از حضور حفاران غیرمجاز در این کوشک ساسانی ـ اسلامی دارند.
قاچاقچیان حتی داخل اتاق‌های کوشک را هم به دنبال آثار تاریخی گشتند و سوراخ کردند. اتاق‌های 5 متری این کوشک با مصالح گچ و سنگ ساخته شده و در حالی که عمر زیادی از آن می‌گذرد اما هنوز پابرجا هستند.
گفته می‌شود که کوشک دالخونی برای امنیت بین راهی کاروان‌ها ساخته شده و به همین علت با قرار گرفتن محل آن در دشت، کاربری یک پاسگاه نظامی را داشته است.
محوطه باستانی ارابه نیز یکی دیگر از قربانیان حجوم حفاران غیرمجاز است. حفره‌های ایجاد شده روی این محوطه با عمق یک متر و 20 سانتی‌متر، طول یک متر و 60 سانتی‌متر و عرض یک متر و 70 سانتی‌متر از جمله نشانه‌های حضور قاچاقچیان اموال فرهنگی است.
از بقایای کندن حفاران غیرمجاز، سفالهای دوره ساسانی و اسلامی به جای مانده است. از سوی دیگر یکی از حفره‌های به وجود آمده در این محوطه به طول 14 متر و عرض 4 متر و ارتفاع یک متر و 40 سانتی‌متر باعث شده تا سنگ و گچ بنای مدفون در این محوطه به روی خاک آورده شود و باقی آن نیز به صورت نخاله به محلی در نزدیکی تپه برده شده است.
با توجه به مشاهدات عینی و وجود دیوارهای بیرون آمده از خاک و سفالهای پراکنده در اطراف محوطه باستانی ارابه، کارشناسان احتمال می‌دهند که بنای تخریب شده به دوره ساسانی و اسلامی تعلق داشته باشد.
تپه باستانی تل سبز باغملک نیز به دلیل حضور حفاران غیرمجاز تخریب شده است. چاله‌ای به عمق 12 متر و طول یک متر و 80 سانتی‌متر و عرض یک متر و 40 سانتی‌متر نشان از آسایش خاطر حفاران در این محوطه باستانی دارد. این حفره بزرگ در زمستان سال 1388 ایجاد شده و گفته می‌شود که حفاران همچنان به کار خود ادامه می‌دهند.
تپه‌های امامزاده شاه رودبند هم بخش دیگری از پیشنیه تاریخی باغملک محسوب می‌شود که مورد تعرض قرار گرفته است. البته متهم این تعرض یک مالک شخصی است که دور تا دور دیوارهای این تپه‌ها را حصار کشیده و قصد تسطیح آن‌ها را دارد. اقدامات تازه او نشان از آغاز تسطیح این محوطه‌ها دارد.
اما در کنار این تپه‌های باستانی، محوطه منجنیق واقع شده که قرار است یک جاده دسترسی از روی آن عبور کند. این جاده توسط مسکن مهر کشیده می‌شود و هم‌اکنون نیز لودرها بخش‌هایی از این محوطه را تسطیح کرده‌اند.
به گفته کارشناسان میراث فرهنگی قرار است لودرها کمی هم در عمق محوطه نفوذ کنند که به دلیل وجود گورستان در زیر محوط منجنیق، امکان تخریب آثار تاریخی دو چندان می‌شود.
در این میان پرسش اصلی دوستداران میراث فرهنگی باغملک این است که چرا یگان پاسداران میراث فرهنگی با مشاهده حجم گسترده تخریب‌ها هنوز اقدامی جدی برای جلوگیری از این تخریب‌ها انجام نداده است؟
البته کمبود امکانات حفاظتی برای یگان پاسداران در تمام استان‌های کشور دیده می‌شود، اما بهتر است که سازمان متولی حفاظت از میراث فرهنگی امکانات خود را به مناطق پرخطر میراث فرهنگی کشور ارسال کند تا مانع از تخریب‌های گسترده از قبیل آنچه در باغملک رخ می‌دهد، شود.
