ایران‌بوم

خبرگزاری میراث فرهنگی ـ گروه صنایع دستی ـ با اینکه زیلو یکی از دستبافته های اصیل میبد به شمار می‌رود و قدیمی‌ترین زیلوی میبد در مسجد جامع به سال 808 برمی گردد اما موزه میبد از شرایط و امکانات مجهز برای حفظ زیلوها بی‌بهره است. به طوری که زیلوهای موزه میبد بدون محفظه ای رها شده و در ایامی که تعداد بازدید کننده‌ها افزایش پیدا می کند با بی توجهی هرچه تمامتر تبدیل به زیراندازهای مناسبی می شود تا کودکان روی آن غلت بخورند.

به گزارش CHN؛ گرچه از سابقه زیلو بافی در میبد مدرک مستندی موجود نیست، اما بقایایی از قدیمی ترین زیلوی بافت میبد در مسجد جامع این شهر وجود دارد که تاریخ 808 قمری را نشان می دهد. همچنین زیلو قدیمی ترین صنایع دستی میبد محسوب می شود که تا چند سال پیش صدها خانوار از محل آن امرار معاش می کردند. زیلو هرچند به ظاهر یک فرش نخی ساده است، اما بررسی فنون و تکنیک بافت آن نشان می دهدکه غنای فرهنگی و فکر و اندیشه باورشده ای در پس هر تار و پود آن نهفته است.

درحال حاضر نبود تجهیزات و حفاظت، زیلوهای میبد را تهدید می‌کند. چنانکه در موزه میبد برخی افراد بدلیل نبود محفظه و بدون درنظرگرفتن ارزش و قدمت زیلوها فرزندانشان را رها کرده تا بر این زیلوها غلت بزنند و بزرگسالان به جای نشستن برصندلی روی زیلوها جا خوش کنند. امری که موزه میبد را از موزه بودن خارج کرده و تنها کاربری انباری به آن بخشیده است. چرا که زیلوهایی که از قدمت بیشتری برخوردارند زیر زیلوهای جدید تر قرار گرفته و روز به روز پوسیده تر می شوند.

علی شریف زاده صنعتگر این رشته درخصوص آسیب های وارده توسط بازدیدکنندگان به دلیل نبود محفظه، به chn گفت: زیلوهایی که در موزه میبد جای گرفته است بسیار بزرگ و وسیع است و نمی توان داخل محفظه ای شیشه ای قرار داد اما با استفاده از نرده ای محافظ می توان از آسیب های احتمالی جلوگیری کرد.

وی افزود: تعداد زیلوهای 500 ساله که از مساجد مختلف جمع آوری شده بسیار فروان است به طوری که رسیدگی و حفاظت بیشتری را می طلبد. درحال حاضر بسیاری از پایه ها و کمدهای تخته ای که 2 سال پیش تعبیه شده، موریانه خورده است که باید هرچه سریعتر به حالت قبلی که فلزی بوده برگردد.

علی شریف زاده معتقد است تا زمانیکه قسمت زیرین زیلو نمناک نباشد و آب به آن نفوذ نکرده باشد برای زیلوها اتفاقی نمی افتد اما برای حفاظت اصولی نیازمند نصب حفاظ های شیشه ای است.

صنعت زیلو از قدیمترین محصولات دست بافته ای است که همراه دیگر دستبافته های نخی مثل کرباس و پلاس در مسجد حضور داشته است. تشابه زیلو با شئونات مادی و معنوی زندگی مردم میبد اعم از نوع مسکن، معیشت و اعتقادات و باورها، گویای این نکته است که میبدی ها در شیوه بافت آن دخل و تصرفاتی نموده اند و نقش های زیادی را برآن افزوده اند .

زیلو در نقش و بافت شباهت زیادی به حصیر، اولین دستبافته بشر دارد و مثل حصیر یکی از موارد استفاده آن در مساجد و اماکن متبرکه است. بنابرین می توان احتمال داد که زیلو بافی با مرحله تکمیل حصیر بافی است و یا بافندگان از این صنعت الهام گرفته اند.

این درحالی است که اکثر مردم از تفاوت گلیم و زیلو بی خبر هستند، درواقع این دو دستبافته از نظر مواد خام مصرفی و از لحاظ نوع بافت با هم فرق دارند. زیلو با زندگی جامعه کشاورزی و روستایی سازگاری دارد، زیرا تار و پود آن از پنبه است و گلیم با معیشت دامداری و شیوه تولید عشایر متناسب است. مصالح گلیم بیشتر از پشم است و مناسب برای مناطق سردسیر و مصالح زیلو از نخ پنبه ای و مناسب برای مناطق گرمسیر است.