ایران‌بوم

الف) دنیا به ارباب بی مروت تشبیه شده است. یعنی بر در دنیا که چون ارباب بی مروتی است، چند نشینی و انتظار بکشی یا اصرار و التماس کنی تا خواجة دنیا یک وقتی سر و کله‌اش پیدا شود و به تو التفاتی بکند.‏

ب) سخن از ارباب دنیا، یعنی دنیاداران بی مروت است، نه خود دنیا.

2و3ـ حال به دو کژتابی مطبوعاتی می‌پردازم که اولی در مجلة گل‌آقا رخ داده است. در شمارة چهل و یکم (پنجشنبه 24 دیماه 71) در پایین و سمت چپ صفحة دوم کاریکاتوری کشیده شده است و در بالای آن عبارتی را که الهام‌بخش کاریکاتور بوده، نوشته شده است، و آن عبارت این است: «پدران و مادرانی که چند جوان بیکار و ازدواج نکرده دارند می‌پرسند: پس وزارت جوانان چه شد؟»

(کیهان)

خود کاریکاتور جوان لوس و عزیز بی جهتی را نشان می‌دهد که با مادرش به مقامی از مقامات بلندپایة کشور برای کاریابی مراجعه کرده‌اند. در پایین، گفت و گوی بین آنها را نوشته است:

ـ آقازادة شماست؟ آوردین اینجا چه کار؟

ـ آوردم وزیرش کنید، هم از علافی در میاد، هم شما صاحب وزیر می‌شید!

پیداست که طنزپرداز کاریکاتورنگار عبارت «وزارت جوانان» را جور دیگری فهمیده است. «وزارت جوانان» یعنی «وزارت رسیدگی به امور جوانان»، نه وزیر شدن خود جوانان.

***

کژتابی مطبوعاتی دوم به نشریة جامعة سالم مربوط است. در شمارة ششم این نشریه (مهرماه 1371) در صفحة دوم، در آغاز مقالة «هوشیاری ملی ضامن حفظ تمامیت ارضی و منافع ملی» به قلم آقای کاظم کردوانی، چنین آمده است: «دنیای سوم را نابود کنیم».

این جمله عنوان یکی از مقالات مجلة آمریکایی نیوزویک مورخ 27 آوریل 1992 بوده است. در این مقاله، مقاله‌نویس آمریکایی گفته است که «دنیای دوم» یعنی شوروی و کشورهای اقمارش از بین رفته است و دنیای سوم نیز هیچ دلیلی ندارد که وجود داشته باشد.

بعد که مقاله را می‌خوانیم به این نتیجه می‌رسیم که نویسندة مقاله، عبارت کژتاب مقاله‌نویس آمریکایی را ناجور فهمیده است.

مراد آن مقاله‌نویس این است که تقسیم بندی مصنوعی و سیاسی جهان را به جهان اول و دوم و سوم منتفی کنیم و جهان را یکپارچه کنیم. یا همه را به جهان اول (سرمایه‌داری و پیشرفته) تبدیل کنیم، نه اینکه جهان سوم و جمعیت چند میلیاردی‌اش را نابود کنیم.

4- فرزندم هاتف که هنگام نوشتن یا پیش آمدن این مطلب، دانش‌آموز سال سوم دبیرستان است، یک کژتابی را که باعث به اشتباه افتادن نیمی از بچه‌های کلاس در امتحان دستور زبان فارسی شده بوده است، مطرح کرد.

دبیرشان شعری داده بود و گفته بود: «در این بیت اسمهای ذات و معنی بیت را بنویسید». مراد او این بوده که اسمهای ذات و اسمهای معنی‌ را در این بیت بنویسید، ولی نیمی از بچه‌های کلاس اسمهای ذات را نوشته بودند، و سپس «معنی بیت» را؛ یعنی بیت را معنی کرده بودند.

5- یک کژتابی مطبوعاتی دیگر: آقای بهنام ایزدی مقالة خوشفکر و جذابی به نام «انسان، ماده و بی کرانگی» نوشته است (دنیای سخن، شمارة 52، آذر و دیماه 1371) و در آن چنین جمله‌ای آورده است: «بسیاری از افراد و فلاسفه، از جمله خود من...». سئوالی که برای خواننده پیش می‌آید این است که ایشان از جملة فلاسفه هستند یا افراد؟ شاید هم از جملة‌ افراد فلاسفه باشند؟ در هرحال ما بخیل نیستیم.