ایران‌بوم

به گزارش خبرنگار بخش موسیقی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، نام عبدالقادر مراغی به صورت موقت در یونسکو ثبت شده است و در آبان ماه در اجلاس یونسکو نهایی خواهد شد.

عبدالقادر غیبی مراغی مشهور به عبدالقادر مراغه‌ای، شاعر، موسیقی‌دان، نوازنده قرن نهم هجری بود.

لقب او معلم ثانی در موسیقی است. وی علاوه بر اینکه نوازنده چیره دست عود بود، در خوشنویسی و شعر و نقاشی هم تبحر داشت و حافظ قرآن بود.

او همراه با فارابی، ابوعلی سینا، صفی‌الدین ارموی و قطب الدین شیرازی از بزرگ‌ترین نظریه‌پردازان موسیقی ایرانی به شمار می‌رود.

مراغی در مراحل مختلف زندگی‌اش در دربارهای بغداد، بصره و در نهایت در هرات نزد شاهرخ شاه تیموری مشغول به کار بوده‌است. شخصیت او نزد ترکان عثمانی از نقش اصلی‌اش به عنوان نوازنده، آهنگساز و نظریه‌پرداز بسی فراتر رفته و تبدیل به یک اسطوره شده‌است.

امروز حدود سی قطعه در رپرتوار موسیقی عثمانی وجود دارد که منسوب به اوست و بسیاری از موسیقی‌شناسان آنها را دارای اصالت تاریخی ارزیانی می‌کنند. آهنگ‌های بجا مانده اکثرا در فرمهای «کار» و «نقش» هستند اما خود مراغی در رسالاتش می‌گوید که چندین «نوبت مرتب»، فرمی سلسله‌ای که خود شامل چندین بخش درونی مثل قول و غزل و ترانه‌است را تصنیف کرده‌است.

بخش مهمی از رسالات او اختصاص به استخراج و تبیین گام بالقوه سیستم موسیقایی زمان و روش دستان بندی نغمات دارد. معرفی ادوار ایقاعی و انواع فرم‌ها نیز از دیگر موضوعات مورد بررسی اوست. مراغی در رسالات خود توضیحاتی راجع به ویژگی‌های سازهای متداول زمان خود، از جمله کمانچه، قیچک، انواع عود، رباب، لوتهای دسته بلند مانند روح افزا، موسیقار و غیره می‌دهد.

با بررسی آثار عبدالقادر مراغی معلوم می‌شود که ریتم در موسیقی ایران، متأثر از وزن کلام موزون یا شعر پارسی است و موسیقی شناسان قدیم با تکیه به ارکان ایقاعی که در واقع رابطه بین اوزان عروضی و وزن‌های موسیقایی بوده، تئوری موسیقی خود را درباره ایقاع بیان می‌کردند. در موسیقی هند نیز زمانبندی تالای موسیقی بیشترین تأثیر را از شعر و به خصوص ساختار کششی در هجاهای زبان سانسکریت می‌گیرد.