زیست بوم

فرونشست زمین در یک میلیون هکتار از دشت‌های کشور

برگرفته از همشهری آنلاین

اسدالله افلاکی

رئیس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور روز گذشته در جمع خبرنگاران مسائل ومعضلات منابع طبیعی کشور را تشریح کرد.
خداکرم جلالی به وضعیت نگران‌کننده منابع آبی کشور اشاره کرد و گفت که بیلان منفی‌‌ آب‌های زیرزمینی کشور باعث فرونشست یک میلیون هکتار از عرصه‌های کشور در مناطق مختلف شده است. نتیجه مدیریت غلط منابع آبی و پیامدهای ناگوار آن به‌ویژه حفر چاه‌های مجاز و غیرمجاز هر روز آشکارتر می‌شود؛ وقتی بی‌هیچ ضابطه و معیاری چاه عمیق و نیمه‌عمیق حفر می‌شود تا کشاورزی ناپایدار توسعه یابد، آبخوان‌ها خالی می‌شود، سطح آب‌های زیرزمینی پایین می‌رود و در نتیجه 230دشت حاصلخیز کشور دچار بحران می‌شود. آنطور که جلالی می‌گوید افت سطح آب‌های زیرزمینی، یکی از عوامل اثر‌گذار در بروز پدیده خشکیدگی یا زوال بلوط‌هاست که از سال87 تاکنون دامنگیر 6میلیون هکتار رویشگاه‌های زاگرسی شده و بیش از یک میلیون و 130هزار هکتار از این رویشگاه‌ها را مبتلا به آفت زغالی و سوسک‌های چوبخوار کرده است.

افزایش قیمت انرژی به تخریب‌ها دامن می‌زند

جلالی که به مناسبت هفته منابع طبیعی خبرنگاران را به دفتر خود فرا خوانده بود گفت که فقط ارزش‌های 3کارکرد غیرتجاری جنگل‌ها و مراتع کشور یعنی حفظ خاک، آب و جذب کربن (ترسیب کربن)، 200برابر بیشتر از ارزش چوب وعلوفه جنگل‌ها و مراتع است.

اگر حامل‌های انرژی گران شود بدون تردید برداشت از بوته‌های مرتعی و درختان جنگلی به‌شدت افزایش می‌یابد مگر آنکه وزارت نفت سوخت فسیلی لازم را برای حاشیه نشینان جنگل و مراتع تأمین کند. جلالی با بیان این مطلب به اجرای فاز اول هدفمندی یارانه‌ها اشاره کرد و گفت:با اجرایی شدن این طرح و افزایش قیمت سوخت، مصرف سوخت هیزمی (برداشت از درختان جنگلی) 60درصد و سوخت بوته‌ای (برداشت از مراتع) 100درصد افزایش یافت.

برخورد با زمینخواری دستگاه‌ها و ارگان‌ها

رئیس سازمان جنگل‌ها و مراتع از محدود شدن بهره‌برداری از جنگل‌ها خبر داد وافزود: بهره‌برداری از جنگل‌ها منوط به یک میلیون هکتار از عرصه‌های جنگلی شمال کشور است که در راستای جوان‌سازی‌ واقدامات پرورشی انجام می‌شود و بهره‌برداران فقط می‌توانند درختان آسیب دیده، شکسته، افتاده و آفت‌زده را برداشت کنند. با این برنامه‌ریزی بهره‌برداری از جنگل‌های شمال از 800هزار مترمکعب به 400هزار مترمکعب کاهش می‌یابد. به گفته جلالی، چوب صنعتی مورد نیاز کشور بالغ بر 5میلیون مترمکعب برآورد می‌شود که در حال حاضر 800هزار مترمکعب از این میزان از جنگل‌های شمال، یک میلیون مترمکعب از طریق واردات و 3/5 میلیون مترمکعب از محل تولید زراعت چوب تأمین می‌شود.

بخشی از گفته‌های جلالی به پدیده زمینخواری و چگونگی مقابله با زمینخواران اختصاص داشت. او گفت که بنا به حمایت‌های مقام معظم رهبری و عنایت خاص ایشان به حفظ منابع طبیعی، سازمان جنگل‌ها ومراتع کشور با همه متخلفان برخورد می‌کند و تفاوتی هم نمی‌کند چه نهاد، ارگان یا فردی عرصه‌ای را تصرف کرده باشد؛ حتی نهادهای نظامی و انتظامی هم از این قاعده مستثنی نیستند. در حال حاضر هم بسیاری از پرونده‌های زمینخواری دستگاه‌های دولتی و نهادها در محاکم قضایی در دست رسیدگی است. از دفتر مقام معظم رهبری هم از سازمان جنگل‌ها ومراتع خواسته‌شده به شدت با زمینخواری مقابله کنیم. آنطور که رئیس سازمان جنگل‌ها می‌گوید سالانه به‌طور متوسط 30هزار هکتار از عرصه‌های متصرف‌شده به منابع طبیعی بازمی‌گردد اما عرصه‌های تصرف شده و زمینخواری بیش از این میزان است.

جلالی درباره کاهش سطح جنگل‌های کشور هم گفت که براساس بررسی‌های صورت گرفته در سال1390، سطح جنگل‌ها نسبت به سال 1335 حدود 120هزار هکتار کاهش یافته است. آنطور که جلالی می‌گوید در حال حاضر، برای حفاظت از هر 13هزار هکتار جنگل، تنها یک جنگلبان در اختیار سازمان جنگل‌هاست. خوب است بدانید که درترکیه برای هر 3هزار هکتار و در آلمان برای هر 250هکتار یک جنگلبان مشغول حفاظت و صیانت است.

درعین حال رئیس سازمان جنگل‌ها ومراتع از افزایش اعتبارات این سازمان در سال‌جاری خبر داد و گفت که بودجه مربوط به احیا و حفاظت از جنگل‌های زاگرسی که امسال 11میلیارد تومان بود در سال آینده به 43میلیارد تومان افزایش یافته ضمن آنکه 25میلیارد تومان از محل حوادث غیرمترقبه در ستاد مدیریت بحران برای جبران خسارات ناشی از پدیده خشکیدگی بلوط‌ها اختصاص یافته است اما این اعتبارات کافی نیست.

جلالی در بخشی از گفته‌های خود با اشاره به بحران آب در کشور تصریح کرد: درحالی‌که برای 3 تا 5 میلیون هکتار، طرح‌های آبخیزداری تهیه شده اما به‌دلیل نبود اعتبار، کمتراز 10درصد این طرح‌ها اجرایی شده است، این درحالی است که با اجرای هر هکتار آبخیزداری می‌توان 500مترمکعب آب جدید تولید کرد ضمن آنکه اجرای هر هکتارعملیات آبخیزداری از 6/5 تن فرسایش خاکی و رسوب جلوگیری می‌کند. به گفته جلالی درنبود عملیات آبخیزداری، به اندازه‌ای رسوبات پشت دریاچه سدها جمع می‌شود که به‌طور میانگین هر سال معادل یک سدبزرگ از ظرفیت سدها کاسته می‌شود. هفته منابع طبیعی امسال با شعار «بامردم برای مردم» از 15اسفندماه آغاز می‌شود و 21اسفندماه به پایان می‌رسد.

• < قبلی
• بعدی >