زیست بوم

شمارش معکوس انقراض گوزن‌ زرد ایرانی

از آنجایی که در تابستان امسال در منطقه کرخه شاهد تلف شدن حدود 50 رأس گوزن زرد ایرانی به دلیل هجوم مگس‌های میاز بودیم و با توجه به اینکه احتمال بومی شدن این آفت در سایت کرخه وجود دارد، نگرانی‌ها بابت انقراض این گونه جانوری دوچندان شده است.

nike court royale mens white hair style chart , Botas Beige | nike sb prod high tower price

به گزارش فارس، از بین رفتن گونه‌های جانوری به‌واسطه شکار و صید غیرمجاز از سویی و بروز پدیده‌های طبیعی مانند آفت و بیماری از سویی دیگر از ابتدا محیط زیست کشور را تهدید کرده است که همین مسئله در نهایت با انقراض برخی از گونه‌های گیاهی و جانوری همراه بوده است.

در 16 خردادماه سال جاری، هجوم مگس‌های میاز به سایت کرخه خوزستان گزارش شد که موجب تلف شدن 45 رأس گوزن زرد ایرانی در این سایت شد. این مگس‌ها روی بدن حیوان نشسته و تخم گذاری می‌کنند که در نهایت موجب تلف شدن حیوان می‌شوند.

پس از بروز چنین فاجعه‌ای در حیطه محیط زیست نظرات متعددی درباره علل بروز این پدیده عنوان شد که از جمله می‌توان به ناکارآمدی سازمان محیط زیست، ساخت سد کرخه و خشک شدن تالاب این منطقه و به دنبال آن عدم امکان آب تنی گوزن‌ها در آب و از بین رفتن کنه‌های موجود در بدن‌ آنها، ضعف ژنتیکی گونه‌های جانوری و موارد دیگر اشاره کرد.

در تابستان امسال تعداد قابل توجهی از گوزن‌های زرد ایرانی تلف شدند و حدود یک ماه بازتاب خبری داشت و با گذشت زمان مسئله تهدید انقراض این گونه جانوری به دست فراموشی سپرده شد.

به منظور باخبر شدن از آخرین وضعیت این گونه جانوری به سراغ حسین محمدی مدیر کل دفتر حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست رفتیم.

محمدی اظهار داشت: با توجه به شرایط اقلیمی حاکم بر منطقه هوا در منطقه کرخه و افزایش اقدامات کنترلی و پایش، آفت میاز که به جان گوزن‌های زرد افتاده بود، رو به افول رفته است.

مدیر کل دفتر حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست افزود: بنابر دستور رئیس سازمان محیط زیست، طی روزهای گذشته دومین جلسه مدیریت بحران میاز در خوزستان با همکاری سازمان دام‌پزشکی، مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی و دانشکده‌‌های دام پزشکی و منابع طبیعی برگزار شد و بر همین اساس آخرین وضعیت مورد ارزیابی قرار گرفت.

وی با بیان اینکه  مسئولان مربوطه به زودی از منطقه کرخه بازدید میدانی صورت می‌دهند، ادامه داد: باید اقدامات به شکلی انجام شود که با شروع فصل گرما دوباره با چنین بحرانی در منطقه کرخه (هجوم مگس‌های میاز) روبرو نشویم، چرا که کارشناسان هشدار می‌دهند که احتمال دارد مگس میاز بومی این منطقه شده باشد.

محمدی با بیان اینکه در سال‌های 74 و 75 این‌گونه خطرناک مگس‌ها طغیان کرد، گفت:‌ با توجه به اینکه احتمال بومی شدن این مگس‌ها می‌رود بر همین اساس ممکن است سال آینده مجدداً شاهد طغیان این آفت باشیم. در چند ماهی که فرصت وجود دارد باید اقدامات و تدابیر لازم را برای کنترل این آفت بیندیشیم.

وی یادآور شد: نظر رئیس سازمان محیط زیست بر آن است که در این باره از کمک‌های بین‌‌المللی نیز استفاه لازم صورت گیرد، بر همین اساس هم‌اکنون نیازهای موجود را به اتحادیه حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی اعلام کردیم.

مدیر کل دفتر حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست بیان داشت: همچنین لیست داروها و تجهیزات مورد نیاز را به روابط بین‌الملل منعکس کردیم تا بتوانیم از طریق سازمان‌‌های طرفدار محیط زیست با معضلات زیست محیطی مقابله کنیم و به تعبیری باید از تمامی ظرفیت‌ها برای فائق آمدن بر مشکلات استفاده کنیم.

وی ادامه داد: آفتی که بر جان گوزن‌های زرد در منطقه دز و کرخه افتاد یک هشدار جدی است، طبیعت با اجزای آن همانند شیری خفته است و چنانچه بخواهیم سر به سر این حیوان بگذاریم، انسان را خواهد بلعید.

محمدی بیان داشت: شرایط بحرانی که بر پیکره محیط زیست حاکم شده است، ناشی از دخل و تصرف‌هایی غیر اصولی بر طبیعت است.

وی ادامه داد: طی30 سال گذشته، 35 درصد از زیستگاه‌های جنگلی دز و کرخه از بین رفته است و به اراضی کشاورزی، ‌سکونتگاه و جنگل مخروبه تبدیل شده است.

محمدی با بیان اینکه این جنگل‌ها روزگاری زیستگاه شیر ایرانی نیز بوده است،‌ بیان داشت: شیر ایرانی از بین رفت و تا سال 80 آخرین گوزن در زیستگاه‌های طبیعی مشاهده شد این امر بیانگر این مطلب است که زیستگاه‌های این منطقه دیگر پتانسیل نگهداشت این گونه‌های با ارزش را ندارند.

مدیر کل دفتر حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست اضافه کرد: گوزن برای زاد و ولد، پناه و جفت‌گیری متکی به آب، جنگل و بیشه زار است و برای ادامه زیست خود نیاز به جنگل‌های متراکم و پیوسته دارد.

وی با تأکید بر ضرورت انجام اقدامات احیایی در زیستگاه‌های گوزن، بیان داشت: متأسفانه این جنگل‌ها تخریب شده‌اند و همچنین تیکه تیکه شده‌اند.

محمدی متذکر شد: لازم است از دخل و تصرف‌های غیرقانونی در زیستگاه‌های حیات وحش کاسته شود و دام‌ها در جنگل‌ها کاهش یابند به تعبیر دیگر باید از فشارهایی که به زیستگاه‌ها وارد می‌شود کاسته شود.

محمدی اضافه کرد: در منطقه دز نیز شاهد تلف گوزن بودیم اما کارشناسان بر این باور نرسیدند که گوزن‌های این ناحیه بر اثر هجوم مگس میاز بوده است.

مدیر کل دفتر حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست بیان داشت: در منطقه دز حدود 35 -40 رأس گوزن وجود داشته است که از این تعداد از ابتدای سال 4 -5 رأس گوزن تلف شده است.

این مقام مسئول یادآور شد: گوزن زرد ایرانی 500 سال پیش تا کنار دریای مدیترانه پراکنش داشته است و با توجه به اینکه در این نواحی کم کم روند انقراض را طی کرد، زیستگاهش فقط به مناطق غرب ایران محدود شد.

محمدی بیان داشت: پنجاه سال گذشته آخرین بازماندگان گوزن زرد ایران را در منطقه دز و کرخه یافتند، این در حالی بود که تصور می‌کردند که گوزن زرد ایرانی در این مناطق منقرض شده ‌‌است.

وی اضافه کرد: در سال‌‌های 42-43 گوزن‌های زرد از کرخه زنده‌گیری و به دشت ناز ساری منتقل شدند و 500 رأس گوزن موجود، نوزدان 5-6 رأس گوزنی هستند که در سال‌های 42 و 43 زنده‌گیری شدند.

محمدی افزود: از چالش‌های اصلی که گوزن زرد با آن مواجه است همین مسئله است که به دلیل فشارهای درون آمیزی در داخل جمعیت باعث شده تنوع ژنتیکی کاهش یافته و همین مسئله باعث کاهش مقاومت بدن این گونه جانوری در مقابل بیماری‌ها و تغییرات محیطی شده است.

مدیر کل دفتر حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست گفت: یکی از دلایلی که گوزن زرد نتوانسته در مقابل این تغییرات محیطی و آفت مقاومت کند، کاهش تنوع ژن در این نوع از گونه جانوری است.

وی یادآور شد: طی چند سال اخیر گزارشات مشکوکی از حضور گوزن در زیستگاه طبیعی دز به دست رسید که این گزارشات توسط بومی‌های منطقه ارائه شده است، بر همین اساس باید در این باره مطالعات از سر گرفته شود تا گوزن‌های جدید وارد جمعیت این گونه جانوری شوند تا از این محل ژن این دسته از جانداران تقویت شود.

برای اینکه از تعداد گوزن‌هایی که بالاخره توانستند از این مهلکه جان سالم به در ببرند، باخبر شویم به سراغ احمدرضا لاهیجان‌زاده، مدیرکل اداره محیط زیست استان خوزستان رفتیم.

لاهیجان زاده با بیان اینکه طی دو ماه اخیر در سایت کرخه آمار جدیدی مبنی بر تلف شدن گوزن‌های زرد ایرانی گزارش نشده است، گفت: 45 تا 50 رأس گوزن زرد ایران در سایت کرخه به دنبال هجوم مگس‌های میاز تلف شدند.

وی درباره آمار تلفات این گونه جانوری در منطقه دز بیان داشت: در این منطقه گزارشی مبنی تلف شدن گوزن زرد بر اثر هجوم گوزن میاز ارائه نشده است و اگر هم گوزنی از بین رفته به شکل طبیعی که هرساله با آن روبرو هستیم، بوده است.

لاهیجان‌زاده با اشاره به زنده‌گیری گوزن‌هایی که مورد هجوم این ‌آفت قرار گرفته بودند، بیان داشت: در نهایت این اقدام پنج گوزن جان سالم به در بردند و در محل مشخصی نگهداری شده‌اند.

مدیرکل اداره محیط زیست استان خوزستان بیان داشت: هم‌اکنون برآورد ما بر این است که حدود 15 تا 20 رأس گوزن در سایت کرخه باقی مانده است.

وی ادامه داد: در منطقه دز، بر اساس سرشماری که در بهمن ماه سال گذشته انجام شد وجود حدود 30 رأس گوزن به ثبت رسید.

با وجود چنین شرایطی و احتمال هجوم مجدد مگس‌های میاز آیا می‌توان امیدوار بود که بعد از تابستان سال 93 بازهم نام و نشانی از گوزن‌های زرد ایرانی باقی بماند؟

• < قبلی
• بعدی >