خبر
نگاهی به عوارض تاتو، خالکوبی و برنزه کردن پوست - روی مرزهای ناپایدار زیبایی
- خبر
- نمایش از یکشنبه, 07 آبان 1391 17:54
- بازدید: 8635
برگرفته از روزنامه اطلاعات
بروشور را جلویت می‌گذارد تا طرح مورد نظرت را انتخاب کنی. توضیح می‌دهد که استفاده از یکی دوتا از طرح‌ها ممنوع است و آنها نمی‌توانند جزو انتخاب‌هایت باشند، چون برای او دردسرساز می‌شود. نگاهی به بقیه مشتریان می‌اندازی. یکی از دختران با هیجان، قلب قرمز رنگ را انتخاب کرده است و یکی دیگر یک جمله لاتین می‌خواهد. بعد از انتخاب طرح، نوبت به انتخاب محل طراحی می‌رسد، مچ دست، پا، پشت بازو... کدام؟ قیمت‌ها هم به نسبت نوع طرح و محل طراحی، متفاوت‌اند، از 30 هزار تومان شروع می‌شوند و تا 2 میلیون تومان بالا می‌روند. اینها را «میترا» می‌گوید که یکی از مشتری‌ها است و ظاهرا تجربه خوبی هم در این زمینه دارد. وقتی می‌پرسم کدام طرح‌ها ممنوع هستند، پاسخ می‌دهد: این که بخواهی پشت گردنت، علامت بارکد بزنی، ممنوع است، چون با کرامت انسانی منافات دارد، یا مثلا نباید کف پایت بنویسی «قانون» تا موقع راه رفتن، قانون را زیرپا گذاشته باشی! بعضی نقش‌ها مردانه‌اند، مثل ببر و پلنگ و شیر. زنان بیشتر برای تاتوی ابرو یا خط لب و خط چشم می‌آیند.
وقتی از میترا درباره عوارض این کار می‌پرسم، می‌گوید: برای کسانی که آلرژی دارند، ممکن است همراه با واکنش‌های پوستی باشد که برای جلوگیری از آن، برایشان آمپول بتامتازون و ضدآلرژی می‌زنند.
شگفت آن که او در حالی برای تاتو به آرایشگاه مراجعه کرده است که هنوز از عوارض تاتوی
قبلی اش رنج می‌برد: دکتر متخصص به من گفت ویروس آلرژی به شکل نهفته در بدنم بوده است و من آن را با خالکوبی تحریک و بیدار کرده‌ام! حالا بعضی روزها بیدار می‌شوم و می‌بینم تمامی صورتم ورم کرده است.
چه انگیزه‌ای باعث می‌شود که امثال او همچنان به تاتو علاقه‌مند باشند؟
تاریخچه خالکوبی
خالکوبی یا «تاتو» به ایجاد نقوش دائمی یا با ماندگاری طولانی از طریق قرار گرفتن مواد رنگی با منشاء خارجی در زیر پوست گفته می‌شود. این کار در بسیاری از مناطق جهان مانند ژاپن، شمال آفریقا، نیوزیلند، تایوان، فیلیپین، برنئو، آمریکا، اروپا، کامبوج و میکرونزی شایع است.
خالکوبی در ایران به ادوار بسیار قدیم تاریخی باز می‌گردد و بیشتر نزد زنان، پهلوانان و اوباش جاهل مرسوم بوده است. تندیس‌هایی در «پازیریک» و لرستان از دوره هخامنشیان یافت شده‌است که نشان‌هایی از خالکوبی بر بدن دارند.
زنان برای زیباتر شدن یا به دلایل خرافی مثل افزون شدن مهر شوهر، سپید بختی و یا دورکردن چشم بد، از خالکوبی استفاده می‌کردند. محل خالکوبی بستگی به دلیل خالکوبی داشت، مثلا طرح بوته گل یا گنجشک در زیر گردن برای زیبایی به کار می‌رفت و خال محبت بر زبان نقش می‌شد. از خالکوبی گاهی به عنوان یک روش درمانی برای گلودرد، ترس یا باد فتق نیز استفاده می‌شد. پهلوانان و شبه پهلوانان، معمولاً خال را بر بازو یا سینه و به نقش شیر و اژدها می‌کشیدند. مولوی در مثنوی معنوی، در داستان پهلوان قزوینی (شیر بی یال و دم) به عمل خالکوبی با عنوان کبودی زدن اشاره می‌کند.
گفته می‌شود از دیدگاه اسلام، خالکوبی به خاطر آزار رساندن به بدن روا نبوده‌است. همچنین با استناد به کتاب تورات در دین یهودیت، خالکوبی مجاز شمرده نمی‌شد، بر عکس، این عمل در میان مسیحیان عملی مذهبی به شمار می‌آمد.
تاتو و تبلیغات!
در روزگار ما نیز تاتو کردن، همچنان طرفداران پر و پا قرص خودش را دارد، مثلا «آن فای کائو»، تایوانی 27 ساله، تمامی پشتش را به خالکوبی تصاویری از انیمیشن مورد علاقه اش - سفیدبرفی و هفت کوتوله- اختصاص داده است. از تاتو استفاده‌های تبلیغاتی هم می‌شود، به عنوان مثال یکی از خوانندگان‌هالیوودی برای نشان دادن حمایت خود از کاندیداتوری باراک اوباما، نام او را روی کمرش خالکوبی کرده است. حتی «ولادیمیر فرانز»، یکی از کسانی که قصد دارد در دور بعدی انتخابات ریاست جمهوری چک، نامزد انتخابات شود، مردی است که رکورد تاتوی روی بدن را در اختیار دارد و بدنش به خاطر تاتوهای متعدد، کاملا به رنگ آبی دیده می‌شود. او برخلاف آنچه ظاهرش نشان می‌دهد، دیدگاه‌های سیاسی کاملاً معتدلی دارد و بنیانگذار مجموعه‌ای از جنبش‌های فرهنگی در جمهوری چک، یکی از برجسته‌ترین پروفسورهای دانشگاه، یک نقاش بسیار زبردست و یک آهنگساز موفق اپرا است. آقای فرانز می‌گوید که از نظر او تاتو تنها هنری سنتی و چندصدساله است که افراد برای بیان احساسات درونی خود از آن استفاده می‌کنند.
کاربردهای پزشکی خالکوبی
در آرایشگاهی هستم که نیم ساعت کار روی تاتوی یک قلب قرمز رنگ، 200 هزار تومان عایدی به همراه دارد. با توجه به تعداد افراد حاضر در سالن و یک حساب سرانگشتی، سرم سوت می‌کشد از درآمد بالای خانم تاتوکار. با این حال او حاضر می‌شود دقایقی از وقت ارزشمندش را در اختیار من بگذارد و صادقانه از عوارض خالکوبی حرف بزند: گاهی کسی که خط چشمش را تاتو کرده است، از مدل آن خوشش نمی‌آید، به خصوص آن که به مرور، با بالا رفتن سن و افتادگی پوست، ممکن است مدل خط چشم تغییر کند و روی قیافه تأثیر بگذارد.
برای تاتوی خط لب، تاتوکار باید خیلی ماهر باشد، چون اگر این کار را درست انجام ندهد ـ به خصوص اگر از رنگ قهوه‌ای استفاده کند- خط، ترک برمی‌دارد و دو رنگ می‌شود، به طوری که قابل ترمیم هم نیست و آن موقع مشتری مجبور است از خط لب به رنگ جگری استفاده کند که رنگ قبلی را پوشش بدهد. گاهی فرد تصمیم می‌گیرد تاتویش را به دلیل از مد افتادن یا عدم رضایت یا تغییر عقیده درباره اسم یا طرحی که خالکوبی کرده است یا به علت حل مشکل استخدام و امثال آن پاک کند که کار به جراحی یا استفاده از لیزر می‌کشد.
در حال حاضر اداره بهداشت به صنف آرایشگران اجازه تاتو کردن نمی‌دهد و می‌گوید این کار حتما باید تحت نظارت پزشک انجام بشود، درحالی که پزشک هم می‌تواند خلاف کند. ضمن آن که هرآرایشگری که این کار را انجام ندهد، می‌بیند بقیه آرایشگران انجام می‌دهند، پس به خودش می‌گوید چرا او تاتو کند و من نه!
در واقع، تاتو کاربردهایی پزشکی در زمینه پوشاندن و از میان بردن نقایص مختلف مانند نقایص مادرزادی یا اکتسابی دارد که دلیل خوبی برای سپردن آن به دست پزشکان است، مثلا در افراد لب شکری پس از درمان نقص اصلی، می‌توان از تاتو کردن برای ترمیم خط لب بهره برد. تاتوی ابرو نیز یک روش درمانی برای افرادی که به دلایل مختلف - مثل شیمی درمانی- ابروی خود را از دست داده‌اند یا دچار نقص مادرزادی هستند، محسوب می‌شود.
مفید یا خطرناک؟
دکتر محمد شریعتی
قائم مقام معاون بهداشتی وزیر بهداشت و درمان در گفتگو با ایسنا درباره لیست اقلام و کالاهای مشمول ممنوعیت تبلیغات، می‌گوید: تبلیغ خدمات آرایشی مانند برنزه کردن با دستگاه‌های سولاریوم، کاشت مو و ناخن، خالکوبی و امثال آن، خدمات مشاوره تغذیه مانند روش‌های لاغری و چاقی، داروهای لاغری و مکمل‌های چاقی، خدمات و اقدامات مداخله‌ای جهت افزایش قد و خدمات بدنسازی فاقد مجوز وزارت بهداشت و درمان، ممنوع است و با تبلیغات فاقد مجوز برخورد قانونی صورت می‌گیرد.
تنها عبارت «فاقد مجوز وزارت بهداشت و درمان» است که وجاهت قانونی چنین ممنوعیت‌هایی را تضمین می‌کند. خدمات زیبایی، همان قدر که ممکن است مفید به نظر بیایند، درصورت انجام شدن به دست افراد ناوارد و بدون مجوز، می‌توانند خطرساز شوند. با مراجعه به چند آرایشگاه زنانه، درباره چند و چون این خدمات و عوارضشان پرس و جو می‌کنم.
عوارض تاتو
در روش قدیمی خالکوبی که به نام خالکوبی گوشتی شناخته می‌شد، ابتدا نقش را با سوزنی بر پوست حک می‌کردند تا اندکی خون بیاید. سپس ماده رنگی را بر این زخم قرار می‌دادند تا به تدریج جذب پوست شود. ماده رنگی می‌توانست شامل نیل، سرمه، دوده چراغ، آب تره یا هر رنگ طبیعی ماندگار دیگر به صورت مایع یا جامد باشد. در روش‌های جدید ازسوزن‌های معروف به سوزن سرطلایی استفاده می‌شود، در ابتدا طرح خالکوبی را با خودکار بر روی بدن می‌کشند، سپس سوزن سرطلایی را درون جوهر می‌زنند و به آرامی به زیر پوست بدن وارد می‌کنند که بدون درد و خونریزی است.
آیا این شیوه از نظر بهداشتی، عوارضی ندارد؟ سهیل رنجبر، پزشک عمومی، در پاسخ به این پرسش می‌گوید: اگر به مواد
بی حس کننده(لیدوکایین) آلرژی داشته باشید، تاتو باعث تحریک پوست می‌شود. اگر تاتوکار، ناشی باشد و نقش را عمیق یا بد بزند، زخم گوشت اضافه می‌آورد. استفاده از سوزن مشترک برای دو نفر، می‌تواند عامل انتقال ویروس هپاتیت یا ایدز باشد.
البته در حال حاضر اکثریت قریب به اتفاق تاتوکارها، از سوزن‌های جداگانه و بهداشتی استفاده می‌کنند.گاهی تاتوکار ناشی است و از پوست و چربی رد می‌شود و به گوشت می‌رسد که این هم مشکل ایجاد می‌کند. بعضی وقت‌ها عوارض ناشی از این کار، تقصیر خود مشتری است، مثلاً خانمی به ما مراجعه کرد که زخم‌هایش عفونی شده بود.
بعد متوجه شدیم ایشان در منزلشان بنایی دارد و دوران نقاهت را در محیطی که پر از خاک است گذرانده است، درحالی که وقتی فردی تاتو می‌کند، باید تا چند روز در محیط‌های آلوده قرار نگیرد و هر ساعت پماد حاوی آنتی بیوتیک استفاده کند تا زخمش دچار عفونت نشود و گوشت اضافه نزند.
پسر جوانی را دیدم که بازویش را خالکوبی کرده بود و به توصیه تاتوکارش، فقط از پماد AD استفاده می‌کرد، درحالی که پماد مناسب برای این کار حتما باید حاوی آنتی بیوتیک باشد.
پشیمانی بی حاصل
به تازگی محققان آلمانی اعلام کرده‌اند یک‌سوم جوهرهایی که برای تاتو کردن مورد استفاده قرار می‌گیرند، حاوی مواد غیرمجاز و سمی است که به هیچ عنوان نباید به داخل پوست انسان تزریق شود، چرا که عوارضی مانند التهاب، تحریک پوستی، حساسیت و حتی سرطان به همراه دارد. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد دوسوم این مواد حاوی ترکیباتی است که در جوهرهای پرینتر و رنگ‌های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.حتی دانشمندان در برخی از نمونه‌ها، رنگ سیاه کربنی پیدا کرده‌اند که در لاستیک اتومبیل به کار می‌رود!
تحقیقات دیگری نشان می‌دهد بسیاری از زنان و مردانی که اقدام به تاتو می‌کنند، حداکثر تا 5 سال بعد به دلایل مختلف از کار خود پشیمان می‌شوند. این در حالی است که از میان بردن تاتو خیلی سخت‌تر از ایجاد آن روی پوست است. «مهرناز» در یکی از مراکز لیزردرمانی به پرسش من پاسخ می‌دهد و معلوم می‌شود برای بار هفتم است که برای پاک کردن تاتوی ابرویش، مجبور به استفاده از لیزر شده است! وقتی تاتو می‌کنید، زیاد درباره نتیجه کار سختگیری نکنید، چون هربار مجبور می‌شوید درد و هزینه لیزردرمانی اش را تحمل کنید!
لیزر می‌تواند تاتوهای آبی تیره و سیاه را پاک کند، اما تاثیر آن بر تاتوهای زرد و قرمز و سبز کمتر است. خالکوبی‌های سفید یا همرنگ پوست ممکن است بعد از لیزر، خاکستری رنگ یا سیاه شوند.
ناخن‌های 50 هزارتومانی!
«ستاره»، دختر جوان آرایشگری است که خدمات کاشت ناخن را انجام می‌دهد. او می‌گوید: قیمت این کار در همه جا حدود 50 هزار تومان است که اگر زیر کاشت، طراحی شود یا روی طرح از مواد پایدار کننده خاص استفاده شود، ممکن است گران‌تر دربیاید. هر دو هفته یک بار هم به دلیل رشد ناخن اصلی، به ترمیم نیاز دارد که 10 هزار تومان تمام می‌شود. البته من در کلاس اسکیت، دختری را دیدم که می‌گفت آرایشگرش فقط برای ترمیم ناخن، 110 هزار تومان از او گرفته است. خوب، بعضی‌ها هم این طوری از مردم سوء‌استفاده می‌کنند!
از عوارض کاشت ناخن که می‌پرسم، می‌گوید: عوارضی ندارد، فقط اگر طرف ناشی باشد یا موقع کار ماده ضدقارچ به کار نبرد، یا قلم و سوهان را با الکل پاک نکند، ممکن است عارضه قارچی ایجاد شود.
شیرین هم می‌گوید: هرکاری می‌تواند ضرر داشته باشد. اگر کسی ناخن بکارد و نظافت را رعایت نکند، مثلا بعد از رفتن به دستشویی دست‌هایش را نشوید، باعث انتقال آلودگی به زیر ناخن و تولید قارچ می‌شود.
بالاتر از سیاهی رنگی هست!
یکی دیگر از خدماتی که در برخی مراکز زیبایی ارائه می‌شود، برنزه کردن پوست به وسیله دستگاه سولاریوم است. طی گفتگو با خانم آرایشگر، درباره داستان دختر جوانی که بعد از سولاریوم، تمامی آب بدن، و به دنبال آن جانش را از دست داد می‌پرسم. شیرین پاسخ می‌دهد: بله، مشکل سولاریوم این است که می‌تواند اعتیادآور باشد، یعنی فرد دائم دوست دارد خودش را برنزه کند و از طرفی نمی‌خواهد این کار را در چند جلسه مختلف انجام بدهد. بنابراین می‌رود و در یک روز، سه بار به فواصل کوتاه و در زمان‌های 10 دقیقه‌ای از سولاریوم استفاده می‌کند. این کار پوست را می‌سوزاند و شریان‌ها و بافت‌های بدن را به شدت خشک می‌کند.
«ستاره» این حرف را تایید می‌کند: یکی از دوستانم که همین اشتباه را مرتکب شده است، می‌گوید گاهی احساس می‌کنم پوستم، پوست مادربزرگم است و حتی از آن هم خشک تر!
از آنها می‌پرسم آیا خاطره‌ای درباره مشکلات ناشی از استفاده از خدمات زیبایی سالن شان دارند؟ یادشان می‌آید: یک خانم 70 ساله برای تاتوی خط چشمش آمده بود. در حین کار ناگهان پلک زد و مواد سرّ کننده وارد چشمش شد. البته فورا چشم را با قطره شوینده و التیام‌دهنده شستشو دادیم و خوشبختانه مشکل برطرف شد.
وقتی درباره ممنوعیت تبلیغات خدمات آرایشی بدون مجوز وزارت بهداشت و درمان حرف می‌زنم، شیرین می‌گوید: آگاهی دادن بهتر از ممنوع کردن است. مسئولان باید درباره عوارض این خدمات برای مردم توضیح بدهند تا هرکس با عقل خودش تصمیم بگیرد که می‌خواهد از آنها استفاده کند یا نه. در بعضی آرایشگاه‌ها قبل از انجام بعضی خدمات، به خصوص تاتوی خط چشم که کار حساسی است، از مشتری رضایتنامه می‌گیرند، اما افراد باید در زمینه‌هایی مثل این که نقش‌های نامناسب را روی بدنشان تاتو نکنند یا از خدمات بدون مجوز و سالن‌های نامعتبر استفاده نکنند، آموزش ببینند.
ارمغان زمان فشمی
