خبر
چرا کودکم به مدرسه علاقه‌ای ندارد؟
- خبر
- نمایش از جمعه, 21 مهر 1391 18:13
- بازدید: 3972
برگرفته از روزنامه اطلاعات
دکتر مهشید چایچی
آیا فرزند شما هم از رفتن به مدرسه امتناع می‌کند. آیا او هم صبح‌ها که از خواب بیدارش می‌کنید تا برای رفتن به مدرسه آماده شود، می‌گوید که نمی‌خواهد امروز به مدرسه برود. آیا شما هم هر روز برای مدرسه رفتن فرزندتان باید هزار جور تشویق و تنبیه پشت هم ردیف کنید تا فرزندتان حاضر شود پایش را در مدرسه بگذارد. آیا فرزند شما هم دل‌درد و سردرد را برای نرفتن به مدرسه بهانه می‌کند. فکر می‌کنید چرا کودک شما دلش نمی‌خواهد به مدرسه برود؟ در این مقاله می‌خواهیم شما را با علل بی‌علاقگی و حتی نفرت کودکان از مدرسه و راهکارهای برخورد با این مشکل آشنا کنیم:
اگر شما هم با مشکل بی‌علاقگی فرزندتان برای مدرسه رفتن رو به رو هستید و هر روز باید با او کلنجار بروید تا حاضر شود به مدرسه برود حتما متوجه شده‌اید که این بی‌علاقگی نمی‌تواند بی‌علت باشد. اما برای اینکه بتوانید علت این کار کودکتان را متوجه شوید لازم است که شرایط این کار را فراهم کنید. اگر صبح‌ها که کودکتان جیغ می‌زند و می‌گوید نمی‌خواهد به مدرسه برود از او بپرسید چرا؟ ممکن است نتوانید یک علت منطقی برای این کارهای او پیدا کنید. وقتی کودکتان در حال قشقرق به پا کردن است طبیعی است که پاسخ درستی به شما ندهد. ممکن است بگوید خوابم می‌آید و دوست ندارم و دلم نمی‌خواهد به مدرسه بروم. اما مطمئن باشید که این دوست نداشتن‌ها هم حتماً علتی دارد.
***
به کودک فرصت بدهید که احساسش را بیان کند
برای اینکه بتوانید احساس کودک را درباره مدرسه بفهمید لازم است کاری کنید که کودک نسبت به شما احساس نزدیکی کند و بتواند درد دلش را با شما درمیان بگذارد. مثلا با هم داستانی بخوانید و یا مدتی بازی کنید و سپس از او بپرسید که مشکلش با مدرسه چیست؟ ممکن است او مستقیم به شما پاسخ بدهد و ممکن هم هست که نتواند به شما توضیح دهد. بخصوص وقتی کم سن و سالتر است و خودش هم متوجه نمی‌شود که علت اصلی اضطراب او هنگام رفتن به مدرسه چیست و تنها می‌خواهد خودش را از این اضطراب و شرایطی که او را در آن می‌اندازد، دوری کند. به فرزندتان بگویید که شما او را در هر شرایطی دوست دارید و مایلید به او کمک کنید تا بتواند مشکلاتش را حل کند. راه دیگری که حرف زدن درباره مشکل را برای فرزندتان آسان می‌کند این است که شما از او به گونه‌ای مثبت سؤال کنید. مثلا بپرسید که اگر بخواهد مدرسه را همانطور که دوست دارد بسازد چه تغییراتی در آن می‌دهد؟ مثلاً اگر بتواند معلمش را انتخاب کند چه طور آدمی را انتخاب می‌کند؟ چه کار می‌کند که زنگ تفریح‌ها بهتر شود؟ اگر ناظم مدرسه بشود چه کارهایی می‌کند؟ چه طور بچه‌های شلوغ و بی نظم را آرام می‌کند؟ این نحوه سؤال کردن باعث می‌شود که فرزندتان راحت‌تر بتواند حرف دلش را بدون متهم کردن دیگران بزند و شما می‌توانید با دقت بیشتر در حرف‌هایش علت ناراحتی او از مدرسه یا معلم و... را بفهمید.
راه دیگر این است که از کودک بخواهید فهرستی از آنچه در مدرسه مورد علاقه‌اش است و آنچه را که دوست ندارد با ذکر دلیل برای شما بگوید. در ضمن ببینید آیا نشانه‌هایی از این که کودک از مدرسه رفتن نمی‌ترسد ولی از ترک خانه واهمه دارد می‌بینید یا خیر؟ ممکن است شما نتوانید به حل و رفع مشکل بپردازید، ولی می‌توانید به کودک کمک کنید با احساساتش کنار بیاید.
جدایی هم اضطراب دارد
گاهی ممکن است علت بی‌قراری کودک وجود مشکل در مدرسه و سرویس و زنگ تفریح نباشد. بلکه ممکن است او از وقتی کوچک‌تر بوده ترسی در وجودش ایجاد شده که نمی‌خواهد از شما دور باشد. و دلش می‌خواهد همیشه شما را در کنارش داشته باشد. در این حالت مدرسه رفتن ترس از جدایی را در او بیدار می‌کند و او نمی‌تواند این را بیان کند. در این حالت معمولاً شما نمی‌توانید هیچ علتی برای ناراحتی او در مدرسه پیدا کنید. به خصوص وقتی شما در منزل نمی‌مانید و می‌بینید که او هم می‌خواهد همراه شما سر کار بیاید اما نمی‌خواهد به مدرسه برود و یا در منزل بماند.
گاهی ممکن است کودکی که همیشه بدون مشکل به مدرسه می‌رفته به یک‌باره از رفتن به مدرسه امتناع کند و شما را به دردسر بیندازد. در این شرایط دقت کنید ببینید که چه تغییری در شرایط ایجاد شده که چنین حسی در کودک ایجاد کرده. مثلاً ممکن است یک نفر از همکلاسی‌هایش او را آزار داده و یا در حیاط مدرسه کسی با او دعوا کرده. حتی ممکن است یک سرماخوردگی ساده باعث شود که او نخواهد به مدرسه برود. تنها به این علت که می‌ترسد عطسه کند و لباسش کثیف شود یا آبریزش شدید بینی‌اش باعث شود دوستانش او را مسخره کنند.
بهانه یک شروع است
اگر احساس می‌کنید کودکتان بهانه می‌گیرد، تعجب نکنید. کودکان معمولاً برای تخلیه احساسات بد خود از یک بهانه شروع می‌کنند و مثلاً ممکن است بگوید: من این لباس را نمی‌پوشم، این روپوشم خیلی چروک و زشت است و ناگهان زیر گریه می‌زند و تمام احساساتش را بیرون می‌ریزد. در این شرایط سعی نکنید جلوی او را بگیرید. همه ما در شرایطی نیاز به گریه کردن داریم تا سبک شویم و بتوانیم با دیدی تازه به مشکلات نگاه کرده و برای کنار آمدن با شرایط، قدم‌های تازه برداریم.
نادیده بگیرید
بعضی از کودکان صبح که از خواب بیدار می‌شوند، می‌گویند که دوست نداریم به مدرسه برویم و تعداد دیگرشان تمارض به دل درد و سردرد می‌کنند، یا با آه و ناله اعلام می‌کنند که حالشان خوب نیست. مهم نیست فرزندتان چگونه حالت اضطراب و نارضایتی خود را نشان می‌دهد، بلکه آنچه اهمیت دارد این است که شما با دلداری دادن، اعتماد به نفس او را تقویت کنید؛ اما گاهی اوقات باید علایم فیزیکی را که باعث نشانه‌های بیماری فرزندتان می‌شود نادیده بگیرید و بهترین راه اصرار به اصل موضوع است که او باید به مدرسه برود. اگر به فرزندتان به دلیل این که واقعا بیمار است، اجازه مدرسه رفتن را ندادید، او را مطمئن سازید که روز خوبی در خانه نخواهد داشت. او را در رختخوابش بخوابانید و در ساعات بعدی روز هم، حتی اگر گفت حالش بهتر است، اجازه بازی ندهید.
از آرامش‌دهنده‌ها کمک بگیرید
کودکان در سن 5-6 سالگی به زمان بیشتری برای سازگارکردن خود با قوانین و محیطهای جدید نیاز دارند. بازگشایی مدارس پس از تعطیلات تابستانی، به دنیا آمدن خواهر یا برادر، بیماری و یا مرگ یکی از اقوام می‌تواند باعث اضطراب و دلشوره کودک شود. در بچه‌ای که قبلاً این طور نبوده استفاده از وسایل کوچک و جالبی که به طور چشمگیری باعث کاهش اضطراب و تقویت اعتماد به نفسش می‌شود بسیار مؤثر است. از قبیل گذاشتن یادداشت‌هایی در ظرف غذایش، حیوان کوچک پولیشی یا یک سری عکس، می‌تواند به او آرامش بدهد.
صبور باشید
روبرو شدن با گریه‌های هر روز کودک و التماس برای مدرسه نرفتن در حالی که خودت عجله داری و اگر دیر سرکار بروی مواخذه می‌شوی، کار ساده‌ای نیست. مخصوصاً وقتی می‌دانی که با هر 5 دقیقه دیر خارج شدن از منزل نیم ساعت بیشتر باید در ترافیک شهری بمانی. اما صبور باشید و اجازه دهید کودکتان در همان حال شما را بغل کند و سرش را بر شانه شما بگذارد و درد دل کند و مشکلاتش را در مدرسه بگوید. این وظیفه شما است که احساسات کودکتان را درک کنید و مشکلاتش را دریابید. البته اگر امکانش را دارید با آرامش به کودک بفهمانید که بهتر است شب‌ها قبل از خواب مشکلاتش را بیان کند تا شما بهتر بتوانید به او کمک کنید. به او بگویید آماده شنیدن شکایات و درددل فرزندتان درباره همه چیز و از جمله معلم، همکلاسی‌ها و مدرسه هستید و خوشحال می‌شوید که برایش کاری کنید. اما کاری نکنید که کودک از شما هم ناامید شود!
با اولیای مدرسه صحبت کنید
گاهی ترس کودک از سوار شدن به سرویس، دعوا کردن با دوستش، توبیخ شدن توسط معلم، ناتوانی از بستن بندهای کفشش یا مسخره کردن او به خاطر عینکش باعث این قشقرق‌ها می‌شود. در این حالت‌ها سعی کنید با معلم یا مدیر مدرسه او صحبت کنید و شیوه جدیدی برای حل مشکل کودکتان پیدا کنید. به عنوان مثال اگر او را مسخره می‌کنند، به معلمش بگویید تا با بچه‌های دیگر صحبت کند. اگر از سرویس مدرسه می‌ترسد با راننده سرویس تماس بگیرید و از او بخواهید که فرزندتان را با اسم صدا کرده و به او خوشامد گوید و اجازه دهد که ردیف جلو بنشیند. اگر نمی‌تواند بند کفشش را ببندد به او یاد بدهید و با او تمرین کنید تا این کار را یاد بگیرد و به او اطمینان دهید که اولیای مدرسه به او کمک می‌کنند تا هر مشکل دیگری داشت به خوبی حل کند.
گاهی ممکن است کودک به علت عدم موفقیت در دروس و القابی مثل بچه تنبل که در کلاس به او داده می‌شود از مدرسه فراری شود. در این شرایط اگر فکر می‌کنید که فرزندتان به کمک بیشتری نیاز دارد، به معلمش بگویید به او توجه و کمک بیشتری کند یا یک معلم خصوصی برایش بگیرید. به جای این که سعی کنید خودتان معلم کودکتان شوید، همانند یک راهنمای خوب عمل کرده و به آن کاری که فرزندتان خوب انجام می‌دهد، تکیه کنید. او را مطمئن کنید که در صورت اشتباه انجام دادن کاری هیچ مساله‌ای پیش نمی‌آید و تنها انتظاری که از او دارید این است که سعی کند بهترین باشد و شما به تلاش او بیشتر از نتیجه اهمیت می‌دهید. یادتان باشد بهتر است معلم از قضیه اطلاع داشته باشد چون ممکن است بتواند در حل و رفع آن مشکل کمک بزرگی برای شما باشد.
کودک را به مدرسه علاقه‌مند کنید
این راه‌ها را برای تشویق کودک به مدرسه رفتن بیازمایید. با آب و تاب و اشتیاق درباره مدرسه صحبت کنید. روزهایی را که قرار است اتفاق خاصی در مدرسه بیفتد یا برنامه خاصی در مدرسه وجود دارد در تقویم علامت بگذارید، مثلاً به کودک بگویید: «این هفته قرار است تمام بچه‌های کلاس‌تان را برای بازدید از یک کارخانه ببرند. فکر می‌کنی چه چیزهای تازه‌ای ببینی؟»
همچنین با معلمش درباره روشهایی که ممکن است نظر او را نسبت به مدرسه عوض کند، صحبت کنید. در حقیقت با کار گروهی می‌توان، نگرانی کودکان را درباره مدرسه کم کرد. جوایز و تشویق‌های معلم، داوطلب شدن دانش‌آموزان، زنگ تفریح وسط کلاس برای استراحت و حتی اختصاص دادن ساعتی در هر هفته برای صحبت کردن مدیر مدرسه با شاگردان می‌تواند نظر کودک را درباره مدرسه عوض کند.
