کتاب
شاهنامه ویرایش استاد فریدون جنیدی
- كتاب
- نمایش از جمعه, 09 بهمن 1388 09:58
- آزاده احسانی
- بازدید: 6802
آزاده احسانی چمبلی
این مجموعه شش‌جلدی که جلد ششم آن پیشگفتار نویسنده بر شاهنامه ویراسته اوست براستی پژوهشی نوین درباره شاهنامه در شمار می‌آید.
به گفتة فریدون جنیدی- شاهنامه پژوه – کتاب وی نخستین ویرایش شاهنامه در جهان در شمار می‌آید، تاکنون دو پژوهش موفق دربارة شاهنامه انجام شده است که یکی شاهنامه ویراستة جلال خالقی مطلق و دیگری شاهنامه چاپ مسکو است اما این دو پژوهش مقابله و گردآوری هستند و نه ویرایش. گزارندة این مجموعه برای انجام این ویرایش 26 میزان سنجش در نظر گرفته است که شماری از آنها عبارتند از: راز و رمزهای شعر و فرهنگ ایران باستان، آیین‌های ایران باستان، جنگ افزارها و شیوه‌های کاربرد آنها، شیوه‌های سپاه‌آرایی و سپه کشی، ستاره‌شناسی، پزشکی و ریشه‌شناسی واژه‌ها. تک تک رج (بیت)هایی که با برخی، از این نسخه‌ها هماهنگی داشتند به عنوان سروده‌های راستین شخصی فردوسی با قلم درشت به چاپ رسیده و آن دسته از سردوده‌ها که بنا به چندین دلیل گوناگون افزوده به شاهنامه به نظر می‌رسند با قلم ریزتر چاپ شده‌اند تا خواننده به آسانی آنها را از یکدیگر باز شناسد.
از دید گزارشگر این مجموعه هیچ نامه باستانی‌ای نیست که در درازنای زمان از دستبرد رونویس‌کنندگان برکنار مانده باشد اما درباره‌ی شاهنامه فردوسی که کارنامة خرد و فرهنگ و دانش و بینش و زندگی پر رویداد نیاکان خردمند ما است، دستبرد و افزون، و دگرگون کردن بیش از همة نامه‌ها رخ نموده است. نخست بدان روی، گه هر کس شاهنامه را از آن خویش دانسته و دست بردن بدان، و آرایش آن را از دیدگاه خویش، خویشکاری (وظیفه) حود در شمار آورده است و دودیگر آن که دستگاه فرمانروایان غزنوی خواستند که چنین کار بزرگ را وابسته خود و فرهنگ پروری! خود کنند، پس گروهی مزدور را به کار گرفتند تا با افزودن به داستان‌های شاهنامه جای به جای نام ناستودة محمود را بدان اندر کنند.
پیش از فریدون جنیدی 3 تن دیگر از پژوهش‌گران ایرانی در سده‌های گذشته بر این باور بودند که شاهنامه مورد دستبرد افزایندگان به شاهنامه قرار گرته است. نخستین کس که از دستبرد شگفت افزایندگان به شاهنامه شاد کرد، «حمدالله مستوفی قزوینی» است که یک نمونه شاهنامه را به اندازه توان خویش آراست، و همراه با «ظفرنامه» به ایرانیان پیش‌کش کرد و نیز «لطفعلی‌خان‌آذر» در «تذکرة آتشکده» و روان‌شاد «داعی‌الاسلام ایران‌پرست» گردآورندة فرهنگ بزرگ نظام چنین نگرشی درباره ابیات افزوده به شاهنامه و بایستگی ویرایش آن داشته‌اند.
فریدون جنیدی، استاد فرهنگ و زبان‌های باستانی ایران در گذر سی سال رج به رج و واژه به واژة شاهنامه را بررسیده و با انبوه زیر نویس‌ها و گزارش‌ها سخنان افزوده به شاهنامه را نشان داده استو برای هر رج افزوده، بر یک، دو ... گاه تا شنج نکته، انگشت نهاده و افزون بر آن در پیشگفتار شاهنامه (جلد ششم) بر همة نکته‌های تاریک و پرسش برانگیز روشنی افکنده است تا شاهنامه فردوسی را، درخشان، به ایرانیان پیش‌کش نماید.
