زیست بوم
رودخانه خشک شیراز دو بانده شد!
- زيست بوم
- نمایش از سه شنبه, 02 شهریور 1389 09:27
- بازدید: 3548
به گزارش خبرنگار مهر در شیراز، چند سال پیش بود که شهرداری شیراز برای تسهیل در ترافیک این شهر طرحی را اجرا کرد که بر اساس آن در امتداد رودخانه خشک و در کنار بستر آن کنارگذرهایی ایجاد می شد. این کنارگذرها که بعدها نیز بر طول آن اضافه شد از ابتدای بلوار چمران در بستر رودخانه شروع می شود و تا چندین کیلومتر به سمت جنوب شهر در امتداد رودخانه ادامه دارد.
هرچند که در زمان احداث این کنارگذرها انتقادهایی مبنی بر غیر کارشناسی بودن این اقدام به شهرداری وارد شد اما مسئولان وقت این مجموعه مدعی شدند که برای تسهیل در تردد و کاهش ترافیک شهر شیراز این کنارگذرها بسیار مفید خواهد بود و در فصلهای بارندگی نیز می توان راه را مسدود کرد تا خطری برای شهروندان ایجاد نکند.
رودخانه خشک شیراز یکرودخانه فصلی است که از ملحق شدن دو رودخانه نهر اعظم و چنارسوخته تشکیل شده و پس از عبور از شیراز به سمت جنوب شرقی خود متمایل شده و به دریاچه مهارلو می‌ریزد.
محدوده آبریز رودخانه خشک به فرم کشیده و در جهت شمال غرب به جنوب شرق است. این رودخانه به صورت قطری از وسط شهر شیراز می گذرد و گویی شهر را به دو نیم تقسیم کرده است.
از زمانی که این کنارگذرها از حاشیه بستر رودخانه می گذرد سالها گذشته و طی مدت اخیر به دلیل عملیات حفاری در یکی از محورهای بلوار چمران که در جنب رودخانه خشک قرار گرفته، شهرداری برای تسهیل در ترافیک مبادرت به دو بانده کردن کنارگذرهای رودخانه خشک کرده و بدین سبب خیابانی از وسط رودخانه کشیده شده است.
این اقدامات نیز به بهانه جایگزینی مسیر بلوار چمران صورت گرفته و شهرداری نیز ادعا کرده که این مسیر فقط به عنوان راه جایگزین و موقت استفاده می شود.
حال این نکته باید مورد سئوال قرار گیرد که شهرداری حتی برای این اقدام موقتی خود چه کار کارشناسی را انجام داده و یا تخریبهای اکولوژیکی که به رودخانه وارد شده را نیز به طور کامل بررسی کرده یا صرفا برای کاهش ترافیک شهر کوتاه ترین و ساده ترین روش را انتخاب کرده است.
کارشناسان محیط زیست همواره اعتقاد دارند که زمانی که عرصه ای از محیط زیست در دست راهسازی قرار گیرد ویژگیهای اکولوژیکی منطقه نیز دستخوش تخریب خواهد شد و در آینده نیز به نظر می رسد اثرات منفی این پروژه بر روی رودخانه خشک شیراز مشهود و نمایان شود.
البته در این خصوص یکی از موضوعات حائز اهمیت این است که شهرداری شیراز برای ایجاد این رودخانه از محیط زیست استان فارس هیچگونه استعلام و مجوزی نخواسته است و اجرای این طرح بدون مجوز از محیط زیست نیز امری است که باید در جای خود مورد بررسی قرار گیرد.
شهرداری توجهی به احیای رودخانه خشک ندارد
در این رابطه نکته دیگری نیز حائز اهمیت است، اینکه مشابه رودخانه خشک در سایر شهرهای ایران و حتی شهرهای دیگر کشورها نیز وجود دارد اما در بسیاری از این شهرها پروژه های ویژه ای برای احیای رودخانه تعریف و از ویژگیهای زیست محیطی این چنین رودخانه هایی به خوبی استفاده می شود اما رودخانه خشک شیراز تاکنون رنگ چنین پروژه هایی را به خود ندیده و شهرداری نیز با اقداماتی که طی این مدت انجام داده به نظر می رسد چندان اعتقادی به احیای آن ندارد.
یکی از پروژه هایی که برای رودخانه خشک مطرح بوده ایجاد سد تنگ سرخ است که با تحقق آن رودخانه خشک از حالت فعلی درآمده و به رودخانه دائمی تبدیل می شود که این پروژه در سفرهای هیئت دولت نیز به تصویب رسیده اما اکنون فقط در مراحل اولیه کار قرار دارد.
احیای این رودخانه و آب دار شدن آن به خوبی در ایجاد فضای با نشاط و فراهم کرد بسترهای گردشگری در شهر شیراز کمک می کند اما آنچه شهرداری در پی آن است استفاده از بستر و محدوده رودخانه برای ایجاد راه و تسهیل ترافیک است و این روند به هیچ عنوان تطابقی با ویژگیها و قابلیتهای این رودخانه ندارد.
گاهی مردم شهر شیراز در محاوره های روزمره خود وقتی صحبت از رودخانه خشک می شد با شوخی چنین می گفتند که بالاخره یک روز رودخانه خشک آسفالت می شود که اکنون روزهایی که مردم شهر فقط در شوخی های خود آن را به زبان می آوردند، فرارسیده و شهرداری علاوه بر ایجاد کنارگذر در بستر رودخانه، آن را دو بانده نیز کرده است.
شهرداری تجربه سیل سال 80 را فراموش کرده/خطرات دستکاری رودخانه خشک
علاوه بر فرصتهایی که شهر شیراز به دلیل بی توجهی به ویژگیهای اقتصادی و طبیعی رودخانه خشک در حال از دست دادن است، شهرداری گویا تجربه سیل سال 80 شیراز را نیز فراموش کرده است.
در سال 80 در پی دست کاری بستر رودخانه خشک بارندگیهایی که در این شهر رخ داد سیلی را رقم زد که بستر رودخانه را در نوردید و در سطح شهر جاری شد و تا چند روز مشکلاتی را برای مردم ایجاد کرد و اکنون نیز شهرداری این تجربه را فراموش کرده و نسبت به تهدیدات این چنینی رودخانه کم توجهی و گاهی بی توجهی می کند.
نباید با رودخانه خشک شوخی کرد
علی زحمتکش عضو شورای اسلامی شهر شیراز در این رابطه بیان کرد: اقداماتی که در رودخانه خشک انجام می شود باید با در نظر گیری فصل پائیز و زمستان و احتمال بارندگیهای شیراز صورت گیرد.
وی با اشاره به اینکه باید به سیل سال 80 نیز توجه داشت، بیان کرد: اگر در این فصول بارندگی نرمال شیراز شروع شود مشکلاتی ایجاد خواهد شد.
این عضو شورای شهر شیراز با اشاره به اینکه نباید با رودخانه خشک شوخی کرد، ادامه داد: در این خصوص باید گفت که ما سابقه رودخانه قم را نیز داریم که با تبدیل بستر رودخانه به پارکینگ و وقوع سیل تلفات جانی و مالی به مردم قم وارد شد.
به گزارش مهر، باید در نظر داشت که رودخانه خشک یک فرصت بی نظیر زیست محیطی، گردشگری و در پی آن اقتصادی است که باید از این ظرفیت بی نظیر استفاده مناسب کرد و آن را تحت الشعاع طرح های سطحی و مقطعی قرار نداد.
در تمام دنیا از این گونه فرصتها با تهیه و تدوین چشم اندازهای مختلف، استفاده های گوناگونی می شود اما در شهر شیراز از رودخانه خشک به عنوان دارویی مسکن و مقطعی برای کاهش ترافیک بهره برده می شود بدون اینکه به پیامدهای زیست میحطی و حتی خطرات دستکاری بستر رودخانه توجه چندانی صورت گیرد.
سالهاست که رودخانه خشک بدون اینکه از سوی مسئولان و متولیان امر در دست احیا قرار گیرد تا از تبعات آن، اقتصاد شهر دگرگون شود فقط به بستری برای طرح های نه چندان کارآمد ترافیکی تبدیل شده که با خشکی کامل آن در فصل تابستان مشکلات زیستی را نیز به بار می آورد.
به نظر می رسد پس از این سالها باید چاره ای جدی برای احیا این فرصت جدی و موثر اقتصادی و زیست محیطی کلانشهر شیراز در نظر گرفت.
