زیست بوم
مرگ نخلستانها اولین پیامد انتقال آب کارون
- زيست بوم
- نمایش از سه شنبه, 12 مرداد 1389 04:38
- بازدید: 3702
برگرفته از خبرگزاری مهر
طرح های انتقال آب از رودخانه کارون یا سرشاخه های آن در حالی از سوی وزارت نیرو به عنوان یک راهبرد اساسی دنبال می شود که تحقق این امر باعث وارد شدن خسارت های فراوانی به کشاورزی استان خوزستان می شود.
به گزارش خبرنگار مهر در اهواز، استان خوزستان در حال حاضر بیشترین میزان برداشت خرما و خارک در کشور را به خود اختصاص داده است، این در حالی است که نخل های فراوانی از این استان به خصوص در شهرهای آبادان، خرمشهر و شادگان در زمان هشت سال جنگ تحمیلی از بین رفته است به همین دلیل در صورت احیای این نخیلات و کشت جایگزین برای آنها، استان خوزستان می تواند نقش مهمتری را در عرصه تولید خرما و خارگ و همچنین فرآورده های آنها در کشور ایفا کند.
با این وجود استان خوزستان به دلایل مختلف از جمله کم آبی از میزان تولید مورد انتظار همچنان فاصله گرفته است و این موضوع لزوم سرمایه گذاری برای حل مشکل آب دهی به نخیلات را ضروری کرده است.
مدیر باغبانی جهاد کشاورزی خوزستان در این خصوص به خبرنگار مهر در اهواز گفت: خوزستان با تولید 150 هزار تن انواع خرما از نخلستان های خود، مقام اول تولید خرما در سطح کشو را به خود اختصاص داده است.
حلیم کوتی اظهار داشت: برداشت خارک و رطب از سطح 28 هزار هکتار از نخلستانهای بارور استان خوزستان آغاز شده است و در حال حاضر در بیشتر نخلستانهای شهرستانهای خرما خیز استان خوزستان از جمله آبادان، خرمشهر، شادگان و اهواز عملیت براشت در حال انجام است.
کوتی افزود: استان خوزستان با داشتن بیش از 40 هزار هکتار نخیلات و تولید سالانه بیش از 150 هزار تن خرما در کشور مقام اول را در کشت و تولید نخیلات آبی دارا است و هر ساله علاوه بر تامین بخش عظیمی از نیاز کشور، میزان فراوانی از این محصول را به خارج از کشور صادر می کند.
وی تاکید کرد: این استان در سال جاری با تامین آب نخیلات با وجود اینکه همچنان از تولید مورد انتظار به دلایلی از جمله خشکسالی و کم آبی در سالهای گذشته تا حدودی عقب افتاده است ولی کمیت و کیفیت محصول خرمای استان بهبود قابل توجهی یافته و انتظار می رود در سال جاری 150 هزار تن محصول برداشت شود که از این مقدار حدود 30 درصد آن خارک و رطب خواهد بود.
خرمای تولید شده در شهرهای آبادان، خرمشهر، اروندکنار و مینوشهر از کیفیت فوق العاده ای برخوردار است و بیشتر آن برخلاف خرماهای دیگر که در شیرینی جات مورد استفاده قرار می گیرد در بسته بندی مختلف به بازارهای داخلی و خارجی عرضه می شود و طرفداران فراوانی دارد.
در هشت سال جنگ تحمیلی بسیاری از نخل های این مناطق به علت قرار گرفتن در کانون جنگ و محل عملیات های نظامی دو طرف به شدت مورد تخریب و آسیب قرار گرفتند و در برخی آمارهای اعلام شد که حدود 70 درصد نخل ها در جنگ و اثرات ناشی از آن از بین رفته اند. با این وجود اقدام برنامه ریزی شده ای برای کاشت جایگزین و پرداخت های مشوق های مطلوب از سوی دولت برای جلوگیری از کاهش نخل ها صورت نگرفت.
نخلستان های خوزستان که بیشتر در جنوب این استان و شهرهای آبادان و خرمشهر قرار گرفته اند در سال گذشته به علت شوری این رودخانه با کاهش 50 درصد محصولات تولید خود مواجه شده اند ولی امسال به علت بارش های مناسب خوشبختانه خطری متوجه نخلداران نبوده هر چند خطرات فراوانی همچنان در کمین نخل های استان خوزستان قرار دارند که یکی از این خطرات تداوم شوری آب رودخانه اروند رود و کاهش آب های استان به خصوص آب ورودی به نخلستان ها است.
در همین خصوص و برای احیای نخیلات شهرهای آبادان و خرمشهر، طرح آبرسانی به شهرهای آبادان و خرمشهر به منظور احیای نخیلات این مناطق از سال 68 آغاز شده و قرار است نخلستانهای منطقه با تکمیل این طرح در پایان سال 94 علاوه بر کاهش عمده شوری آب، به طور کامل سیراب شوند.
مدیر طرحهای حوزه کارون سازمان آب و برق خوزستان به خبرنگار مهر در اهواز گفت: در این طرح علاوه بر ایستگاه های پمپاژ "مارد" و "طره بخاح" ، اجرای 28 ایستگاه پمپاژ ثانویه نیز در طول مسیر پیش بینی شده که 16 هزار هکتار سطح زیر کشت نخیلات در آبادان و اروندکنار و به همین میزان در خرمشهر را آبیاری می کند.
محمدحسین شیخ گرگر مجموع اعتبار مورد نیاز این طرح را دو هزار میلیارد ریال برای آبادان و اروندکنار و یک هزار و 600 میلیارد ریال دیگر برای خرمشهر عنوان و خاطرنشان کرد: از این مقدار تاکنون 860 میلیارد ریال برای آبرسانی به نخیلات آبادان و 410 میلیارد ریال نیز برای تامین آب نخلستانهای خرمشهر هزینه شده است.
شوری اروند رود به علت کاهش آب کارون
مدیر طرحهای حوزه کارون اضافه کرد: با توجه به افزایش شوری آب اروندرود به دلیل کمبود آب در این رودخانه که ناشی از احیای سدهای مخزنی بزرگ در انتهای دجله و فرات در ترکیه و سوریه و نیز کاهش آب رودخانه کارون بوده، این طرح به عنوان احیاگر نخیلات آبادان و خرمشهر تعریف شده است.
شیخ گرگر با اشاره به اجرای پروژه "سیفون معکوس" با برداشت آب به ظرفیت 13.5 متر مکعب در ثانیه از کانال مارد و انتقال آن به سمت دیگر رودخانه از طریق ایستگاه ولیعصر برای آبرسانی به ناحیه عمرانی دو خرمشهر به وسعت هزار و 600 هکتار و ناحیه شلمچه به وسعت چهار هزار و 800 هکتار گفت: آب مورد نیاز دراین پروژه از طریق پنج شاخه لوله هر یک به قطر یک هزار و 600 میلیمتر و طول 200 متر، انتقال و برای آبرسانی مورد بهره برداری قرار می گیرد.
علت شوری اروند رود
اروندرود به طول 190 کیلومتر یکی از رودخانه های پهناور کشور در مرز مشترک با عراق قرار دارد این رودخانه از همریزش رودهای دجله و فرات و سپس کارون پدید آمده است. آبراه اروند شهرهای آبادان، خرمشهر، اروندکنار و برخی از شهرهای عراق را به خلیج فارس و آبهای آزاد متصل می‌کند.
این رودخانه به علت خشکسالی چند سال اخیر استان خوزستان، کاهش بارندگی در این مدت و توام شدن آن با کاهش خروجی آب پشت سدهای کارون همچنین کاهش آب رودخانه های دجله و فرات در کشور عراق، شور و کم آب شده است و این موضوع ضربات جبران ناپذیری بر پیکره کشاورزی و اقتصاد نخلداران منطقه زده است زیرا آنها علاوه بر اینکه با نخل های بی ثمر و کم ثمره مواجه شدند از میان کاری برخی محصولات مثل سبزی، بامیه و گوجه در نخلستان های خود نیز محروم شده اند.
شوری و کم آبی باعث شده پنیر نخل ها که لازمه ادامه حیات یک نخل است خشک شده و درصورتیکه این اتفاق همچنان ادامه داشته باشد و پنیز نخل ها خشک شود نابودی کل نخلستان های شهرهای آبادان، خرمشهر، اروندکنار و مینوشهر حتمی است.
پیشروی آب شور تا خرمشهر
در عین حال به علت کاهش آب ورودی به رودخانه کارون، در شهرهای آبادان و خرمشهر که مسیر انتهایی این رودخانه به شمار می رود قدرت آب شیرین رودخانه کارون به شدت کاهش یافته و این مسئله به مرور زمان باعث پیشروی آب شور دریا به داخل شهرها می شود.
به گفته برخی کارشناسان در سال قبل به علت کاهش بارندگی، آب شور حتی تا خرمشهر نیز پیشروی کرده است ولی در صورت تداوم کاهش آب رودخانه آب شور در سال های آینده به خرمشهر می رسد و کل زمین های کشاورزی این دو شهر که از رودخانه کارون سیراب می شوند از بین می روند.
اکنون با این شرایط آیا انتقال آب رودخانه کارون به فلات مرکزی و استان های کرمان و اصفهان که به شدت از سوی دولت در حال پیگیری است تا چه میزان توجیه اقتصادی دارد که با صرفه هزینه های سرسام آور و نجومی آب را به صدها کیلومتر آن طرف تر منتقل می کنند در حالیکه مردم و زمین های کشاورزی حاشیه رودخانه کارون بیش از هر کسی به این آب احتیاج دارند.
استعفای دسته جمعی نمایندگان خوزستان
عبدالله کعبی نماینده مردم آبادان در مجلس در این خصوص به خبرنگار مهر در اهواز گفت: موضوع اصلی و قابل اعتراض نمایندگان خوزستان در مجلس، انتقال آب برای مصارف کشاورزی است که نمایندگان و مردم استان خوزستان اعتقاد دارند این طرح صرفه اقتصادی برای کشور ندارد و کشاروزی استان خوزستان را با تهدیدی جدی مواجه می کند و باید هر چه سریع تر جلوی این کار گرفته شود.
کعبی در خصوص اینکه دولت بارها طرح انتقال آب از رودخانه کارون یا سرچشمه های آن را تکذیب کرده است، گفت: هم اکنون تمام وزارت نیرو بسیج شده است که طرح انتقال آب از رودخانه کارون را اجر کند و در این خصوص تونل بهشت آباد با 68 کیلومتر و با صرف هزینه های هنگفت در حال اجراست بنابراین جایی برای مخفی کاری نیست و دولت در حال اجرای برنامه خود است.
وی تاکید کرد: تاکنون برای جلوگیری از این طرح با مسئولان فراوانی رایزنی کرده ایم ولی متاسفانه اراده ای برای انتقال آب رودخانه کارون در دولت وجود دارد که هیچ منطق و استدلالی را نیم پذیرد و دولت به این موضوع توجه نکرده است چه بلایی ممکن است بر سر کشاروزی خوزستان با کاهش آب نازل شود.
کعبی با اشاره به اینکه هم اینکه طرح انتقال آب از سرچشمه های کارون با صرف هزینه های فراوان در حال اجرا و دولت مصمم به تکمیل آن است، تاکید کرد: به هر حال نمایندگان خوزستان دست از تلاش برنخواهند داشت و حتی استعفای دسته جمعی نمایندگان استان خوزستان در مجلس شورای اسلامی نیز در دستور کار قرار گرفته است.
استیضصاح وزیر نیرو در صورت تداوم اجرای طرح انتقال
نماینده مردم شادگان در مجلس به خبرنگار مهر در اهواز گفت: در صورتیکه وزارت نیرو طرح انتقال از سرچشمه های رودخانه کارون به فلات مرکزی را متوقف نکند، جدی ترین گزینه نمایندگان خوزستان استیضاح وزیر نیرو است.
حجت الاسلام و المسلیمن مجید ناصری نژاد تاکید کرد: هیچ عقل سلیمی نمی پذیرد که برای سبز کردن نقطه ای خشک از کشور با صرف میلیاردها تومان پول از بیت المال جایی دیگر را خشک کرد . در حال حاضر این سناریو در این طرح برای استان خوزستان در حال اجراست و در صورت انتقال آب کارون، کشاوزی استان خوزستان به عنوان قطب کشاوزی کشور با مخاطرات جدی مواجه است.
نماینده مردم شادگان گفت: دولت در حالی قصد انتقال آب کارون را دارد که هنوز حتی یک چهارم طرح موسوم به 800 هزار هکتاری که از سال 1375 و به دنبال سفر رهبر انقلاب به استان خوزستان تصویب شد به مرحله اجر نرسیده و تنها دلیل آن نبود اعتبار کافی برای رساندن آب مورد نیاز برای سیراب کردن این زمین ها است ولی حالا چگونه دولت برای اجرای این طرح میلیاردی و انتقال آب به صدها کیلومتر آن طرف تر اعتبار کافی دارد؟
وی تاکید کرد: مدتی قبل نمایندگان خوزستان به دنبال استیضاح وزیر نیرو بودند که در این خصوص زمینه را مساعد ندیدند و به صورت موقت اجرای آن را به تاخیر انداختند ولی نکته اساسی برای ما این است که باید بدانیم نقش وزیر نیرو در این طرح چه میزان است و آیا اصلا وی نقشی در این خصوص دارد؟ با این وجود اگر طرح انتقال آب از سرشاخه های کارون متوقف نشود نمایندگان خوزستان طرح استیضاح وزیر نیرو را به مجلس ارائه می دهند.
رئیس مجمع نمایندگان خوزستان با اشاره به اینکه این مجمع 18 عضو دارد و از تاثیر گذاری بالایی در مجلس شورای اسلامی برخوردار است، تصریح کرد: در جایی که مصالح و منافع مردم خوزستان در خطر است نمایندگان استان به هیچ وجه کوتاه نخواهند آمد و اکنون جدی ترین گزینه ما استیضاح وزیر نیرو است ولی با این وجود ما همچنان به تلاش های خود ادامه می دهیم تا این طرح که به ضرر و زیان کشور متوقف شود.
