یادمان
تب واگذاری به بناهای ثبت جهانی رسید! - این سفره‌خانه زیر پل بند لشکر شوشتر چه می‌کند؟
- يادمان
- زیر مجموعه: ديده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبيعی ایران
- چهارشنبه, 02 دی 1394 07:13
- آخرین به روز رسانی در چهارشنبه, 02 دی 1394 07:13
- نمایش از چهارشنبه, 02 دی 1394 07:13
برگرفته از هنرنیوز
مهرماه سال ۸۱ گفتند طبق آیین نامه اجرایی ماده ۸۸ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت واگذاری و اجاره بناها و اموال دولتی که از نفایش ملی هستند ، ممنوع است، آبان ۸۹ عمارت مسعودیه را که یکی از نفایس بود؛ واگذار کردند. خرداد ۹۳ گفتند همه بناها را به بخش خصوصی واگذار می‌کنیم به غیر از بناهای نفیس، کلاسیک و بزرگی که یا در فهرست میراث یونسکو ثبت شده‌اند و یا تعدادی از آنها در نوبت ثبت جهانی هستند و حراست از این نوع بناها در حیطه اختیارات سازمان است، اما ظاهراً نفیس و غیر نفیس، در هیچ دولتی چندان هم فرقی ندارند از این رو سه دهنه از پل بند لشکرمتعلق به سازه‌های آبی شوشتر را که ثبت جهانی شده واگذار می‌کنند تا کف و دیواره‌های سنگی دوره ساسانی آن کاشی‌کاری و گچ کاری شده و تبدیل به سفره‌خانه‌ای به اجاره بهای ماهیانه ۴۰۰ هزار تومان شود؟!
مریم اطیابی-( توجه تاریخ عکسها به دلیل تنظیمات اشتباه، 2011 درج شده است) به گزارش هنرنیوز؛ علیرضا همتی‌زاده ۷ الی ۸ ماهی است که با مجوز میراث فرهنگی سفره‌خانه‌ای در زیر پل‌بند لشکر احداث کرده است. به گفته او مردم شهر هم خیلی از این سفره‌خانه استقبال می‌کنند چرا که پیش از این، زیر پل بند جای مناسب و امنی نبوده و به محل تجمع معتادین بدل شده بود اما اکنون با احداث سفره‌خانه علاوه بر این که برای ۹ نفر اشتغال‌زایی شده آن چهره کریه هم از بین رفته است. می‌پرسم : «شما در کارهایتان ناظر میراث فرهنگی هم داشتید؟» می‌گوید:« عجب سوالی ! خب معلوم است که ما طبق قوانین میراث شروع به کار کردیم و کارهای ما صد درصد زیرنظر ناظر میراث بوده است.» راهی سفر کربلا است و بیش از این نمی‌توان با او صحبت کرد. عکس‌های ارسالی یک کوله‌بار پرسش در ذهنت باقی می‌گذارد که قطعاً هیچ کدام به سرمایه‌گذار مربوط نمی‌شود چرا که اگر مکان دیگری از سوی میراث فرهنگی به او پیشنهاد می‌شد که از نظرش سودآور بود آنجا سرمایه‌گذاری می کرد نه در زیر پل دوره ساسانی آن هم به این وضع!
به گزارش هنرنیوز؛ برای هر کدام از آثار تاریخی در دوره احداثشان برحسب زمان و مکان و محیط پیرامون آنها؛ کاربردی تعیین می‌شده است مثلاً پل‌های خواجو یا سی و سه پل در دوره‌ی خود مکانی برای رویداد اتفاقات شهری بوده و ساختار پل مهمانوازی‌های شاه را هم پاسخگو بوده است. پلی مانند لشکر هم در گذشته بخش شمال شهر را به جنوب شهر متصل می‌کرده است.
در این که پل لشکر باید سابقه خودش را با این شرایط حفظ می‌کرده است شکی نیست. اما اگر قرار است در آن پل فرایندی اعم از گردشگری و بهره‌برداری و مراقبت اثر داشته باشیم، این موارد باید در پلان مدیریتی دیده شود. آیا احداث سفره‌خانه آن هم بدین شکل، همان سبک و سیاقی است که در پلان مدیریتی دیده شده است؟
این که دهانه‌های پل بسته شود، واحدهای سنگی از بین برود، بافت بومی آن به این شکل تغییر کند، در آن کانال تهویه هوا تعبیه شود و درون هر دهانه کاشی‌کاری، سرامیک و گچ کاری شود و حریم منظری به هم بریزد، مورد تأیید کدام یک از کارشناسان و متخصصان حفاظت و مرمت است؟ آیا یونسکو نیز به چنین تغییراتی رضایت داده است؟ مگر نه این که تمامی شرایط عرصه در پلان مدیریت آمده است و در آن قید شده ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز ﺟﺪﻳﺪ در ﻣﺤﻴﻂ ﻋﺮﺻﻪ ﻣﻤﻨﻮع است و ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ در ﻣﺤﻴﻂ ﻋﺮﺻﻪ ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺳﺎیی، ﺣﻔﻆ و ﻧﮕﻬﺪاری و ﻳﺎ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ اﺛﺮ ﺗﺎریخی و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﻀﺎی ﺳﺒﺰ ،اﻣﻜﺎﻧﺎت ﮔﺮدﺷﮕﺮی، ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮدن ﺧﺪﻣﺎت ﺷﻬﺮی ﻳﺎ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز و همچنین ﻧﺼﺐ ﺗﺎﺑﻠﻮ ﺑﺎﻳﺪ زﻳﺮ ﻧﻈﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻴﺮاث ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ،ﺻﻨﺎﻳﻊ دستی و ﮔﺮدﺷﮕﺮی اﻳﺮان(ICHHTO) باشد؟!
و مگر نه این که در بند ۷ ضوابط عرصه قید شده است که هر گونه "الحاقات و دخل تصرف هایی که در کالبد بناهای تاریخی ایجاد شده و به تشخیص سازمان میراث فرهنگی هماهنگی ندارد ،همچنین کلیه بناهای جدید که به تشخیص سازمان با هویت تاریخی و معماری اصیل شهر ومنظومه آبی تاریخی شوشتر هماهنگی ندارند ، باید بر اثر طرح مصوب سازمان اصلاح شوند." آیا این موارد رعایت شده است؟
از سویی واحدهای نظارتی مختلفی روی سایت‌های جهانی نظارت می‌کنند . یکی دفتر امور پایگاه‌ها است که در هر پایگاه ثبت جهانی هیأت امنایی دارد که
شرایط و برنامه‌ها را مشخص می‌کنند. و دیگری شورای فنی است که موارد فنی شامل ساخت و سازها و تغییرات و ... را بررسی می‌کند و یک مقام بالاتر هم نظارت دارد که بدان شورای عالی سازمان میراث فرهنگی گفته می شود و شامل مدیران ارشد می‌شود . آیا هیچ کدام از این موارد به تأیید این مسوولان رسیده است؟
آیا اگر مقامات بالاتر از این موضوع اطلاع داشتند با این طرح مخالفت نمی‌کردند؟ طبق قانون ﻫﻤﻪ ﻃﺮح ﻫﺎ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎیی ﻛﻪ آﺛﺎر را ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار دﻫﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ زﻳﺮ ﻧﻈﺮ ﻛﻤﻴﺘﻪ فنی مستقر در دفتر مرکزی ﺗﻬﺮان ﺑﺎﺷﺪ. اﻳﻦ ﺷﻮرای فنی ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﻣﻴﺮاث طبیعی و تاریخی نظارت دارد و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﻲ ﺑﺮای اﺳﺎس ﻛﺎر را تعیین می‌کند.
افزون بر این در کدام آیین نامه محاسباتی و مالی کشور واگذاری بناهای تاریخی تحت هر عنوان آزاد اعلام شده است ؟ مگر این کار ممنوع نیست و فقط در صورتی با آن موافقت نمی‌شود که از طریق صندوق حفظ و احیا و در یک روند قانونی و با انجام مزایده صورت بگیرد؟ آیین نامه اجرایی ماده (۸۸) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت همچنین تأکید می‌کند که قیمت گذاری، اجاره ساختمانها و اموال منقول بر اساس متوسط نظر سه نفر کارشناس رسمی دادگستری باید صورت یگیرد. ماده ۳۳ مقررات مالی هم به این موضوع اشاره دارد که دستگاههای مربوطه مکلفند در آمد حاصل را به درآمد اختصاصی نزد خزانه داری کل واریز کنند.
حال این پرسش مطرح می‌شود که واگذاری‌ها بر چه اساسی انجام شده است ؟ و از آن مهم‌تر آیا اصلاً می‌توان چنین اقداماتی را بدین شکل در محوطه ثبت جهانی انجام داد؟ آیا اصلاً شورای فنی یا شورای راهبردی برای تصویب این طرح تشکیل شده است؟
سالها قبل در طرح ابتدایی مقرر شده بود که یک مجموعه فرهنگی بین امامزاده عبدالله، پل لشکر و مجموعه پارک احداث شود تا یکسری خدمات برای گردشگران مذهبی که به زیارت امامزاده می‌روند، ارائه شود. این طرح‌ها در قالب پرتابل ( سازه‌ای که هرلحظه احتیاج به جابه جایی، تغییر و یا برچیدن آن بود، چنین امکانی فراهم شود)بود؛ نه ساخت و ساز همراه با بستن دهانه‌های پل و تخریب سنگ و محیط !
آیا معاونت میراث فرهنگی خوزستان مزایده برگزار کرده است؟ تغییراتی که دربنا انجام شده با تأیید چه کسی بوده است؟ آیا صندوق حفظ و احیا و مدیر کل امورپایگاه‌ها از این موضوع مطلعند؟ محمد رضا پوینده مدیرعامل و رئیس هیات مدیره صندوق حفظ و احیا ضمن اظهار بی‌اطلاعی از این موضوع می‌گوید:« واگذاری بناها باید از طریق صندوق صورت بگیرد. این کار نیز بر اساس طرح مصوب و انجام مزایده امکان‌پذیر است. ما فهرست بناهای قابل واگذاری را به معاونت میراث فرهنگی ارسال می‌کنیم و آنها پس از تأیید، به ما اجازه واگذاری می‌دهند. بی‌شک اگر بنایی از نظر معاونت غیر قابل تفویض باشد، از فهرست حذف خواهد شد. در مورد واگذاری پل بند لشکر کسی با ما وارد شور نشده است مگر آن که در دوره پیش از ریاست بنده این اتفاق افتاده باشد که در آن فهرست نیز چنین نامی نیست.»
فرهاد عزیزی مدیرکل امورپایگاه‌ها هم درباره احداث سفره‌خانه در سه دهنه از پل، دخل و تصرف در بنا و در کنار آن بهم ریختن حریم منظری می‌گوید:« صد درصد باید این کار مصوبه شورای راهبردی پایگاه و شورای فنی مرکزی را داشته باشد. هر اتفاقی در سازه جهانی نیازمند قطعی مصوبه است. در این شورا باید بنای احداثی به همان شکل و فرمی تهیه شود که مورد تأیید سازمان میراث فرهنگی است. باید برای نحوه مواجهه با بنا طرح داشته باشند و سازه‌ها هم باید صد درصد به صورت پرتابل باشد تا دخل و تصرفی در بنا ایجاد نشود. من قطعاً این موضوع را پیگیری خواهم کرد. و در صورت وجود تخلف با این قضیه برخورد خواهم کرد. مجوز پایگاه به تنهایی قابل استناد نیست و باید مجوز شورای راهبردی را داشته باشد. در شورای راهبردی رییس میراث استان و به صلاحدید وی معاون میراث فرهنگی ، مدیر پایگاه و خبرگان مرتبط با آن پایگاه هستند.»
به گزارش هنرنیوز؛ ذکر این نکته ضروری است که ﻛﻤﻴﺘﻪ راﻫﺒﺮدی ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن رﺷﺘﻪ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ در اﻣﺮ ﭘﮋوﻫﺶ و ﺣﻔﺎﻇﺖ اﺛﺮ ﻣﺸﺎرﻛﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﻛﻤﻴﺘﻪ راﻫﺒﺮدی ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﺴﺌﻮل ﺳﻴﺎﺳﺖ ﮔﺬاری و ﺑﺮﻧﺎ ﻣﻪ رﻳﺰی و ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﭘﺎﻳﮕﺎه در ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﺳﺖ و ﻛﻠﻴﻪ ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت ﻛﻼن ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﺎ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﻤﻴﺘﻪ اﺗﺨﺎذ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ . ﻛﻤﻴﺘﻪ فنی ﺳﺎزﻣﺎن هم بالاترین ﻣﺮﺟﻊ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺮای ﺑﺮرﺳﻲ ﺻﺤﺖ و ﺗﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ آﺛﺎر ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻛﺸﻮر اﺳﺖ .
حال با بررسی بیشتر مشخص می‌شود که براساس تفاهم‌نامه‌ای به شماره ۱۱۸-آ- ۹۳ از سوی بیژن حیدری مدیر پایگاه سازه‌های آبی شوشتر به علیرضا همتی‌زاده مجوز بهره‌برداری از سه دهانه پل و محیط پیرامونی آن از تاریخ نوزدهم اسفند ۹۳ داده شده که این مکان بر اساس نظر کارشناس دادگستری به مبلغ۰۰۰ ۴۰۰۰ ریال( ۴۰۰ هزار تومان) به وی اجاره داده شده است.
این در حالی است که بر اساس ماده ۴۳ به وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی اجازه داده می‌شود بر اساس آیین‌نامه‌ای که به پیشنهاد مشترک سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و وزارت امور اقتصادی و دارایی به تصویب هیئت وزیران می‌رسد به منظور استفاده بهینه از ساختمانها و امکانات موجود خود مشروط بر آنکه به فعالیتها و وظایف مستمر و جاری آنها لطمه‌ای وارد ننماید و تأثیر نامطلوبی نگذارد، به صورت موقت به اشخاص حقیقی و حقوقی به قیمت روز به مدت یک سال یا کمتر اجاره دهند.
آیا طبق قانون مدیر پایگاه هم اجازه واگذاری این بنای ثبت جهانی را به غیر داشته است؟ آیا حتی اگر این طرح به تأیید معاونت میراث خوزستان هم رسیده باشد باز هم اجازه واگذاری وجود داشته و یا این کار باید از مجاری صندوق حفظ و احیا به غیر واگذار می‌شد؟
آیا طبق بند ۵۶۰ مقررات کیفری اسلامی تخلف از ضوابط که منجر به خراب شدن ،نقصان و آسیب رسانی در آثار میراث شود، جرم محسوب نمی‌شود؟
همچنین طبق بند ۵۶۴ همین مقررات بدون کسب مجوز سازمان میراث فرهنگی بازسازی ،مرمت،تصرف غیر قانونی ،احیا کردن و ترمیم و توسعه آثار تاریخی –فرهنگی با تزئینات آنها که در لیست میراث ملی ثبت شده اند، جرم محسوب می‌شود. این درحالی است که برخی دهانه مسدود شده و بوسیله مصاح بتنی، کاشی، سرامیک ، آجر و درهای فلزی مداخله در بنا صورت گرفته است. و با آسیب به سنگ‌های تاریخی خسارت جبران ناپذیری بوجود آورده است. در این بین یک پرسش دیگر نیز باقی می‌ماند درآمد حاصه به مبلغ ۴۰۰ هزار تومان آیا به صندوق عمومی دولت واریز شده است؟ در صورت تأیید تخلف چه کسی خسارات وارده به سرمایه گذار را که با هزار امید و آرزو در این مکان سرمایه گذاری کرده خواهد پرداخت؟
تماس تلفنی با بیژن حیدری - مدیر پایگاه ثبت جهانی شوشتر و عاطفه رشنویی- معاونت میراث فرهنگی خوزستان- تا کنون به نتیجه ای منتج نشده است. در صورت تمایل این مسوولان به پاسخ گویی جهت روشن شدن ابهامات افکار عمومی هنرنیوز آماده شنیدن توضیحات این مسوولان نیز هست.
به گزارش هنرنیوز؛آثار باستانی شامل بند میزان،برج کلاه فرنگی ،نهر گرگر،پل بند گرگر،مجموعه آسیابها و آبشارها ،پل بند ماهی بازان،قلعه سلاسل، پل بند برج عیار، نهرداریون، پل بند شادروان، پل تک دهانه،بند خاک،پل بند لشکر، بند شرابدار،پل بند شاه علی به عنوان دهمین اثر ایران با عنوان نظام آبی تاریخی شوشتر بصورت یکجا در فهرست میراث جهانی یونسکو با شماره ۱۳۱۵ در تیرماه ۸۸ به ثبت رسیده‌اند.
