حقوقی
بیانیه شیان درمورد حفاظت از محیطهای پیرامون
- حقوقی
- نمایش از پنج شنبه, 24 فروردين 1391 14:12
- سوسن چراغچی
- بازدید: 6676
بیانیه شیان درمورد حفاظت از محیطهای پیرامون
ساختارها، محوطهها و مناطق میراث
مصوب پانزدهمین نشست مجمع عمومی ایکوموس در شیان- 21 اکتبر 2005
ترجمه: سوسن چراغچی
مقدمه
شرکت کنندگان که در اکتبر 2005 به دعوت ایکوموس چین در شهر باستانی شیان (چین) گردهم آمدند تا در پانزدهمین نشست مجمع عمومی ایکوموس و مراسم چهلمین سالگرد تلاش طولانی آن برای تضمین صیانت و حفاظت از میراث فرهنگی جهان- بهعنوان بخشی از توسعه پایدار و بشری جهان- شرکت نمایند، ضمن بهره جستن از طیف وسیع موارد و بازتاب های مشترک در جریان سمپوزیوم بینالمللی مجمع عمومی درمورد یادمانها و محوطهها در محیط های پیرامون آنها- حفاظت از میراث فرهنگی در مناظر شهری و مناظر طبیعی در حال تغییر و کسب اطلاع از طیف وسیع تجاربی که مسئولین چین و مقامات شناخته شده بینالمللی، مؤسسات و متخصصین در تأمین مراقبت و مدیریت کافی از ساختارها، محوطهها و مناطق میراث- از جمله شهرهای تاریخی، مناظر طبیعی، مناظر دریایی، مسیرهای فرهنگی و محوطه های باستانشناسی- در بستر تغییر و توسعه پرشتاب به دست آوردهاند؛
- توجه به حساسیت بینالمللی و حرفهای نسبت به امر حفاظت از محیطهای پیرامون یادمانها و محوطهها آنگونه که در متون ذیل اظهار شده است: منشور بینالمللی حفاظت و مرمت یادمانها و محوطهها- منشور ونیز (1964) - و بسیاری از متونی که با الهام گرفتن از منشور ونیز و بخصوص از طریق کمیتههای ملی و بینالمللی ایکوموس تدوین شدهاند، همچنین سند نارا درمورد اصالت (1994) و قطعنامههای پایانی و توصیهنامههای مصوب نشستهای بینالمللی نظیر بیانیه هوی آن درمورد حفاظت از نواحی تاریخی در آسیا (2003)، بیانیه بهبود وضعیت میراث فرهنگی بم (2004)، و بیانیه سیول درمورد توریسم در شهرها و مناطق تاریخی آسیا (2005)؛
- توجه به اشارههایی که در کنوانسیونها و توصیهنامه های یونسکو راجع به مفهوم محیط پیرامون شده است، از جمله توصیه نامه راجع به صیانت از زیبایی و ویژگی منا ظر و محوطه ها (1962)، توصیه نامه راجع به حفظ اموال فرهنگی در معرض خطر بواسطه فعالیت های عمومی یا خصوصی (1968) توصیه نامه راجع به صیانت و نقش معاصر مناطق تاریخی (1976)، کنوانسیون صیانت از میراث فرهنگی ناملموس (2003) و بخصوص کنوانسیون میراث جهان (1972) و رهنمود های عملیاتی آن کنوانسیون که دراین اسناد، محیط پیرامون به منزله ویژگی مشخصه اصالت دانسته شده و نیازمند حمایت از طریق ایجاد مناطق حایل معرفی شده است و توجه به فرصت مداومی که این امر برای همکاری بینالمللی و در حوزه چندین رشته علمی میان ایکوموس، یونسکو و دیگر همکاران به همراه آورده و توسعه عناوینی چون اصالت یا حفاظت از مناظر طبیعی ، شهری، تاریخی مذکور در یادداشت تفاهم وین (2005) را سبب میشود.
- تأکید بر ضرورت توجه کافی به تغییر شکلهای سریع و یا روزافزون شهرها، مناظر طبیعی و مسیرهای میراث- که حاصل تغییرات در روشهای زندگی، توسعه کشاورزی، توریسم یا سوا نح فراگیر ناشی از عوامل طبیعی یا انسانی میباشند- و تأکید بر ضرورت شناسایی رسمی، حمایت و تقویت کافی حضور پرمعنایی که ساختارها، محوطه ها و مناطق میراث در محیط پیرامون خود دارند و در واقع این روشی برای کاهش تهدید جریانات تغییر شکل علیه کمال اصالت، معنا، ارزشها، انسجام و تنوع میراث فرهنگی است؛
- بیانیه ذیل را که حاوی یکسری اصول و توصیه هاست، تصویب میکنند و آن را به استحضار سازمانهای بینالدولی و غیر دولتی، مقامات ملی و محلی که قادر به کمک از طریق وضع قانون، سیاستگذاری، برنامهریزی و مدیریت به منظور حمایت و حفاظت بهتر ساختارها، محوطه ها و مناطق میراث جهان در محیط پیرامون آنها هستند، میرسانند.
تصدیق سهم محیط پیرامون در اعتبار یادمان ها، محوطه ها و مناطق میراث
1- محیط پیرامون یک ساختار، محوطه یا منطقه تاریخی به معنای محیط بیواسطه وگسترش یافتهای است که بخشی از اعتبار و ویژگی متمایز آن ساختار، محوطه یا منطقه را تشکیل داده و یا در آن اعتبار و ویژگی متمایز سهم دارد.، محیط پیرامون علاوه بر جنبههای مادی و بصری، تعامل با محیط طبیعی را نیز در بر میگیرد؛ اعمال اجتماعی یا معنوی گذشته یا حال، رسوم، دانش سنتی، استفاده یا فعالیتها و دیگر اشکال جنبههای میراث فرهنگی ناملموس که فضا و همچنین زمینه فعلی و پویای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی را ایجاد کرده و شکل میدهد.
2- ساختارها، محوطهها و مناطق میراث در مقیاسهای گوناگون، شامل تک بناها و یا فضاهای طراحی شده، شهرهای تاریخی یا مناظر طبیعی شهری، مناظر طبیعی، مناظر طبیعی دریایی، مسیرهای فرهنگی و محوطههای باستانشناسی، اعتبار و ویژگی متمایز خود را از ارزشهای شناخته شده اجتماعی و معنوی، تاریخی، هنری، زیبایی شناختی، طبیعی، علمی، یا دیگر ارزشهای فرهنگی خود اخذ میکنند. آنها همچنین اعتبار و ویژگی متمایز خود را از ارتباطات پرمعنایشان با بستر و محیط پیرامون مادی، بصری، معنوی و غیره خود کسب میکنند.
این ارتباطات میتواند حاصل یک عمل آگاهانه و برنامهریزی شده، باور معنوی، رویدادهای تاریخی، استفاده یا یک روند تدریجی و زنده در طول زمان و از طریق سنتهای فرهنگی باشد.
درک، مستندسازی و توضیح محیط پیرامون در بسترهای گوناگون
3- درک، مستندسازی و توضیح محیط پیرامون در تعریف و تقدیر از اعتبار میراثی هر ساختار، محوطه یا منطقه ضروری است.
تعریف محیط پیرامون مستلزم درک تاریخ، تکامل تدریجی و ویژگی نواحی اطراف ذخیره میراث است. تعریف محیط پیرامون روندی است که در آن به عوامل متعدد برای لحاظ ویژگی تجربه حضور و خود ذخیره میراث توجه میشود.
4- درک محیط پیرامون به شیوهای فراگیر، مستلزم استفاده از چند رشته علمی و استفاده از منابع اطلاعاتی مختلف است.
منابع شامل مستندات ثبت شده رسمی و بایگانیها، توصیفات هنری و علمی، تاریخ شفاهی و دانش سنتی، دیدگاههای جوامع محلی و مرتبط همچنین تحلیل نظریات و دیدگاه های هنری سنتهای فرهنگی، آیینهای مذهبی، اعمال و مفاهیم معنوی همچنین تاریخ، نقشهبرداری، ارزشهای محیط زیست طبیعی، استفاده و دیگر عوامل به ایجاد طیف کامل ارزشها و ابعاد ملموس و ناملموس یک محیط پیرامون کمک میکنند.
در تعریف محیط پیرامون باید ویژگی و ارزشهای آن و ارتباطی که با ذخیره میراث دارد، بدقت و جزء به جزء مشخص شود.
توسعه ابزار و اقدامات برنامهریزی برای حفاظت و مدیریت محیطهای پیرامون
5- اجرای ابزار، سیاستها، استراتژیها و اقدامات قانونگذاری و برنامهریزی مؤثر به منظور مدیریت پایدار محیطهای پیرامون، مستلزم ثبات و تداوم به کارگیری بسترهای محلی یا فرهنگی که در آنها کاربرد دارند؛ ضمن انعکاس آنها میباشد.
ابزار مدیریت محیطهای پیرامون شامل تدابیر قانونگذاری مشخص، آموزش حرفهای، توسعه برنامهها یا سیستمهای حفاظت و مدیریت جامع و استفاده از روشهای علمی و کافی برآورد تأثیر بر میراث میباشد.
6- وضع قوانین، مقررات و رهنمودهای حمایت، حفاظت و مدیریت ساختارها، محوطهها و مناطق میراث باید با هدف حمایت یا ایجاد منطقه حائل در اطراف آنها صورت گیرد تا از این طریق، اعتبار و ویژگی متمایز محیط پیرامون آنها انعکاس داده شده و حفاظت گردد.
7- هنگام تنظیم اسناد برنامهریزی، باید پیشبینیهایی برای کنترل کار آمد تأثیر تغییر افزوده یا سریع بر محیطهای پیرامون به عمل آید.
خطوط افق معتبر ساختمانها؛ خطوط دید و فاصله کافی میان هر ساخت و ساز جدید عمومی یا خصوصی و ساختارها، محوطهها و مناطق میراث در ارزیابی پیشگیری از تعرضات بصری و فضایی یا استفاده نامتناسب از زمین در محیطهای پیرامون معتبر نقش اساسی دارند.
8- شایسته است در ارزیابیهای تأثیر بر میراث، به هر تحول و ساخت و ساز جدیدی که بر اعتبار ساختارها، محوطهها و مناطق میراث و بر محیط پیرامونشان تأثیر میگذارد، توجه شود.
ساخت و ساز و هر تحولی در محیط پیرامون ساختارها، محوطهها، و مناطق میراث، باید بطور مثبت به توضیح اعتبار و ویژگی متمایز آنها و کمک به آن اعتبار و ویژگی بیانجامد.
کنترل دایم تغییر موثر بر محیط پیرامون و مدیریت آن
9- نرخ تغییر و تاثیرات مجزا و تدریجی تغییر و تغییر شکل محیطهای پیرامون ساختارها، محوطهها و مناطق میراث، روندی دایمی است که باید دایما کنترل شده و مدیریت شود.
تغییر شکل اضافی و همچنین سریع مناظر طبیعی شهری یا روستایی ، روش های زندگی ، اقتصاد ها یا محیط زیست طبیعی می توانند تأثیراساسی یا جبران ناپذیری بر سهم واقعی محیط پیرامون در اعتبار ساختار ، محوطه ، یا منطقه میراث بگذارند.
10- تغییر در محیط پیرامون ساختارها ، محوطه ها و مناطق میراث باید با هدف حفظ اعتبار فرهنگی و ویژگی متمایز آن مدیریت شود.
مدیریت تغییر در محیط پیرامون ساختارها، محوطهها و مناطق میراث، ضرورتاً مستلزم پیشگیری یا ایجاد مانع در برابر تغییر نیست.
11- لازم است در امر نظارت و کنترل، رهیافت ها و اقداماتی برای تقدیر و سنجش و نیز پیشگیری یا جبران زوال، لطمه وارده به اعتبار یا ناچیزشماری آن و پیشنهاد اصلاح اقدامات حفاظت، مدیریت و توضیح، تعیین شود.
شاخصهای کمی و کیفی برای ارزیابی سهم محیط پیرامون در اعتبار ساختار، محوطه و منطقه میراث هم باید ایجاد و گسترش یابد.
شاخصهای نظارت و کنترل باید شامل جنبههای مادی چون تجاوز به منظرها، خطوط افقهای مریی ساختمانها یا فضا های باز، آلودگی هوا، آلودگی صوتی و نیز ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی باشند.
کار با جوامع محلی، تشکلهای متخصصین رشتههای علمی و جوامع بینالمللی به منظور همکاری و آگاهسازی در راستای حفاظت و مدیریت محوطهها
12- همکاری و به کارگیری جوامع مرتبط و محلی بهعنوان بخشی از استراتژیهای پایدار درحال توسعه برای حفاظت و مدیریت محیطهای پیرامون، ضرورت دارد.
لازم است استفاده از رشتههای علمی مختلف و ایجاد ارتباط میان آنها بهعنوان یک اقدام استاندارد در امر حفاظت و مدیریت محیطهای پیرامون مدنظر قرار گیرد. حوزه های مرتبط با میراث فرهنگی شامل معماری، برنامهریزی شهری و منطقهای، برنامهریزی منظره، مهندسی، انسانشناسی، تاریخ، باستانشناسی، مردمشناسی، موزهداری و بایگانیها میباشند.
همکاری با موسسات و متخصصین در حوزه میراث طبیعی نیز باید به عنوان بخش مکمل اقدام مناسب در شناسایی، حمایت، معرفی و توضیح ساختارها، محوطه ها یا مناطق میراث در محیط پیرامونشان، ترغیب گردد.
13- لازم است آموزش حرفهای، توضیح، آموزش جامعه و آگاهسازی عمومی ترغیب شود تا اینگونه همکاریها و تقسیم دانش تقویت شده و همچنین اهداف حفاظت ترویج شده و، بهبود کارایی ابزار حمایت، برنامههای مدیریت و دیگر وسایل مربوطه بهبود یابد.
تجربه، دانش و ابزاری که بواسطه حفاظت از تک بناها، محوطه ها و مناطق میراث به دست آمدهاند، باید در تکمیل مدیریت محیط پیرامون آنها هم مورد استفاده قرار گیرند.
ضروری است منابع اقتصادی برای تحقیق، ارزیابی و برنامهریزی استراتژیک حفاظت و مدیریت محیط پیرامون ساختارها، محوطهها و مناطق میراث تخصیص داده شود.
آگاهی از اعتبار ابعاد مختلف محیط پیرامون، وظیفه مشترک صاحبان حرف، مؤسسات، جوامع مرتبط و محلی است. آنها باید هنگام اتخاذ تصمیم، به ابعاد ملموس و غیر ملموس محیطهای پیرامون توجه داشته باشند.
تصویب شده در 21 اکتبر 2005 در شیان (چین)