رویدادهای فرهنگی
رونمایی از کتاب شاهنامه شاه طهماسبی در فرهنگستان هنر
- رویدادهای فرهنگی
- نمایش از سه شنبه, 09 ارديبهشت 1393 09:10
- بازدید: 4772
برگرفته از روزنامه اطلاعات، شماره 25860، سه‌شنبه 9 اردیبهشت 1393
مراسم رونمایی از کتاب شاهنامه شاه طهماسبی دیروز با حضور وزير فرهنگ و ارشاد اسلامی، رئيس فرهنگستان هنر و جمعی از استادان و فرهیختگان در محل فرهنگستان هنر رونمایی شد.
علی معلم دامغانی در بخشی از مقدمه‌ای که بر این کتاب نگاشته آورده است: این است «شاهنامهٔ شاه‌طهماسبی» فراهم آوردهٔ زمرهٔ نقاشان بدایع‌نگار و خوشنویسان هنرمند روزگار و مشاهیر کرام و اساتید، بل اساطیر اعلام چون سلطان‌محمد و دوست‌محمد و میرمصوّر و دودیگر و سه‌دیگر از مذّهبان و جلدسازان و شیرازه‌بندان اهل هنر که مالابّد این معنی بوده‌اند و مالا یعنی از حضراتشان دور است و معذور است آنکه نوشت «حضرت خاقانی جنت‌مکانی چون این طبقهٔ علّیه را وسیع‌المشرب شمرده از صلحا و زمرهٔ اتقیا نمی‌دانستند» و چنین و چنان که از آن سخن خواهد رفت و در این مقام شاید که شاعران سلسله‌جنبان، متظاهران به انواع فن و هنر باشند که تا سخن پای در میان نگذارد، خطاط ننویسد و نگارگر ننگارد و آن جملهٔ دیگر مَن تَبع اینانند و لَوَحش الله که این جمله راهزنان ایمانند.
شعر و عرش و شرع از هم خاستند
تا دو عالم زین سه حرف آراستند
علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراسم با بیان اینکه رنج 30 ساله حکیم ابوالقاسم فردوسی، گنج هزار ساله شد، گفت: حکیم می‌دانست که زمینی و زمانی، همداستان شده‌اند تا حکایت‌های حکمت‌آمیز و منش‌آموز او را دهان به دهان، گوش به گوش، دست به دست، قلم به قلم و دل به دل روایت کنند. شاهنامه فردوسی در هزاره گذشته یکی از مهم‌ترین منابع الهام و مصادر جوشش ذوق هنرمندان بوده است. داستان سرایان و شاعران صحنه آرایان و نمایشگران، نگارگران و خوشنویسان و... جملگی اقبالی خاص و ارادتی خالص به شاهنامه داشته‌اند و از همنشینی شکل و مضمون اثری دلنشین پدید آمده که سهم قابل توجهی از تاریخ هنر را به خود اختصاص داده است. جنتبی افزود: هنر در گذشته افتخارآفرین این سرزمین، هم رسانای پیام‌ها و اندیشه بود و هم رکن آموزش و انتقال مفاهیم آموزنده و هم مایه مباهات و نشانه‌ای از فرهیختگی و شاهان و حکمرانان بلاد نمی‌توانستند از چنین پدیده‌ای چشم فرو بندند و قدرش نشناسند.
شاید از این روست که در دستگاه شاهان و حاکمان، نهادی به نام کتابخانه سلطنتی برآمد تا آفرینش‌های هنری و کتاب آرایی را تحت نظر عالی‌ترین مقامات پی‌بگیرد؛ روشی که آنگونه ارتقاء یافت که شاهان و امیران در صف اهل هنر نشستند و ارمغان جهان جدید است اینکه می‌توان با چاپ نمونه‌های بسیار، رنگ و بوی هنر را با صنعت نفیس چاپ همنشین و بدیلی از آثار فاخر را منتشر کرد و به دست علاقه‌مندان رساند.
جنتی ادامه داد: من به حضور در آیین رونمایی بازنشر نگاره‌های شاهنامه طهماسبی افتخار می‌کنم و امروز را به فال نیک می‌گیرم زیرا در آستانه گشایش بیست و هفتمین نمایشگاه کتاب تهران هستیم و یادروز حکیم ابوالقاسم فردوسی در راه است.
در ادامه این مراسم مهدی حسینی نقاش، پژوهشگر هنر و استاد دانشگاه درباره شاهنامه شاه طهماسب گفت: امپراتوری عثمانی در اواخر سلطنت، رو به زوال می‌رود و بسیاری از آثار از جمله شاهنامه شاه طهماسبی به دلیل همین ضعف از دربار خارج می‌شود. آقای هوتن، مجموعه‌دار و رئیس موزه متروپلیتن نیویورک گفته بود اگر کسی سراغی از این کتاب دارد آن را برایم خریداری کند. شاهنامه برای او خریداری می‌شود و هوتن برای فرار از پرداخت مالیات 78 برگ شاهنامه را به موزه متروپلیتن اهدا می‌کند و تعدادی را نیز به مجموعه‌داران مختلف می‌فروشد، از این تعداد 118 برگ باقی می‌ماند.
حسینی گفت: بعد از پیروزی انقلاب زنده یاد دکتر حسن حبیبی موضوع را دنبال کرد و خواست که برای خرید این اثر وارد مذاکره شویم تا 118 برگ را به ایران برگردانیم. مرحوم ذکاء وارد مذاکره و بهایی در حدود 15 میلیون دلار به او اعلام شد که این رقم در زمان بعد از جنگ زیاد بود و بالاخره تابلوی «زن شماره 3» اثر «ویلیام دکونینت» که در گنجینه موزه هنرهای معاصر نگهداری می‌شد، با 118 برگ شاهنامه شاه طهماسبی مبادله شد.
این پژوهشگر ضمن اشاره به بهای بالای این کتاب ـ 980 هزار تومان ـ گفت: من از کسانی که فرهنگی هستند و توان مالی دارند تقاضا دارم بانی خیر شوند و برای هر یک از دانشگاه‌های هنر سراسر کشور پنج نسخه خریداری کنند تا در اختیار دانشجویان قرار گیرد.
در ادامه این مراسم با حضور علی جنتی، علی مرادخانی، علی معلم دامغانی و ... از مجید قاسمی رئیس بانک پاسارگاد، محسن محمدخانی عکاس ناظر چاپ این کتاب، شهاب متین رضا، مدیر گروه جلدسازی ترنج، رضا رضوی، طراح و گرافیست این کتاب و ناصر میرباقری مدیر چاپخانه کتاب گویا با اهدای لوح سپاس تقدیر شد.
در پایان مراسم نیز از نسخه چاپی شاهنامه شاه طهماسبی رونمایی شد.
شاهنامه شاه طهماسبی در قطع سلطانی و با صحافی نفیس و قاب در 420 صفحه توسط انتشارات فرهنگستان هنر به چاپ رسیده است.
