یادمان
تخریب محوطه عصر مفرغ با بیل‌های مکانیکی
- يادمان
- زیر مجموعه: ديده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبيعی ایران
- دوشنبه, 20 مرداد 1393 05:22
- آخرین به روز رسانی در دوشنبه, 20 مرداد 1393 05:22
- نمایش از دوشنبه, 20 مرداد 1393 05:22
- بازدید: 4232
برگرفته از همشهری آنلاین
کاوش‌های نجات‌بخشی محوطه تاریخی سد هنزاف مشخص کرد که بیل‌های مکانیکی سدسازها گورهای باستانی عصر مفرغ این محوطه تاریخی را تخریب کرده و هیچ گور سالمی در این محدوده باقی نمانده است.
کاوش نجات‌بخشی سد هنزاف بافت کرمان در ارتفاعات و سرشاخه‌های حوضه هلیل رود شامل بررسی باستان‌شناسی در محدوده پشت سد هنزاف، کاوش در گورستان تخریب شده عصر مفرغ، کاوش در 2استقرار کوچ نشینی در محدوده پشت سد و همچنین بررسی و مطالعه اقوام باستان‌شناسی در منطقه است که به گزارش خبرگزاری مهر، به‌رغم کاوش‌های صورت گرفته در دشت‌های حوضه هلیل رود تاکنون هیچ فعالیت پژوهشی در رابطه با استقرارهای پراکنده جوامع کوچ‌رو در ارتفاعات منطقه انجام نشده است.
غرق شدن محوطه عصر مفرغ
براساس این گزارش، تخریب‌های این محوطه باستانی متعلق به عصر مفرغ، در بهار1391 در هنگام عملیات خاکبرداری ساخت سد هنزاف شهرستان بافت و زمانی که آثاری از یک گورستان به‌دست آمد متوقف شد.
پس از بازدید اولیه کارشناسان میراث فرهنگی از محل کشف آثار، انجام کاوش نجات‌بخشی در محوطه عصر مفرغ هنزاف ضروری تشخیص داده شد و پس از آن پروژه کاوش نجات‌بخشی در محدوده سد هنزاف با صدور مجوز پژوهشکده باستان‌شناسی در تیر و مرداد1391 به سرپرستی نصیر اسکندری انجام شد.
آنطور که خبرگزاری مهر اعلام کرده،گورستان عصر مفرغ هنزاف بر دامنه و شیب جبهه جنوب غربی تپه‌ای طبیعی قرار داشت که خاک‌های تپه و تمامی تپه‌های طبیعی اطراف آن تا عمق 3متری دپو شده بود و برای بارگیری و انتقال به باند سد آماده بود.
اما یافتن اشیای باستانی در این محوطه عملیات سدسازی را متوقف کرد و با انجام کاوش‌های نجات‌بخشی مشخص شد که علاوه بر گورستان، 2محوطه استقرار کوچ‌نشینی در پشت سد هنزاف قرار دارد که یکی در 100متری غرب گورستان روی پشته‌ای طبیعی و دیگری در 800متری شمال غرب آن قرار داشت.
آنطور که در گزارش کاوش‌های نجات‌بخشی آمده است، باستان‌شناس‌ها موفق به یافتن 12قطعه شیء سالم شامل 10عدد ظرف سالم سفالی، یک ظرف سنگی و یک ظرف مفرغی شده‌اند که همین ظرف محرز کرده که قدمت این گورستان به عصر مفرغ می‌رسد، شدند.
شناسایی 2محوطه باستانی جدید
هدف اصلی پروژه نجات‌بخشی هنزاف ابتدا براساس آنچه در گزارش آمده است، کاوش در گورستان و نجات گورهای تخریب نشده بود اما بررسی‌ها به شناسایی 2محوطه تاریخی دیگر منجر شد. با آبگیری سد هنزاف، کل محدوه مورد پژوهش با محوطه‌های باستانی که در دل خود جای داده زیر آب‌های این سد غرق می‌شوند.
باستان‌شناس‌ها اما در کاوش‌های نجات‌بخشی محدوده‌ای که گورها و اشیای به‌دست آمده بودند را مورد گمانه‌زنی قرار دادند تا به گورهای سالم و دست نخورده برسند. پس از کاوش نجات‌بخشی مشخص شده است که هیچ گور سالم دیگری در این محدوده باقی نمانده و تمامی آنها توسط بیل‌های مکانیکی سدسازها مورد تخریب قرار گرفته‌اند.
باستان‌شناس‌ها سپس به محوطه 100متری گورستان تخریب شده غربی تپه می‌روند و با گمانه زنی یک محوطه توانستند یک «کف استقراری» با سفال‌های مربوط به عصر مفرغ را در این محوطه بیابند. آثار نامنظمی از یک دیوار سنگی نیز در کف استقراری محوطه دوره مفرغ یافت شده که باستان‌شناس‌ها برای آن کارکرد اسکان نیافته‌اند.
گفته می‌شود نمونه‌های قابل مقایسه این فضای معماری در جوامع کوچ‌رو امروزی زاگرس مرکزی و منطقه کرمان وجود دارد که کاربرد آن برای نگهداری و ذخیره آذوقه و غلات در برابر نفوذ رطوبت است. در این ترانشه در عمق 20سانتی متری آثار معماری سنگی نیز به‌دست آمده که در اثر شخم زدن خاک‌های سطحی شکل خود را از دست داده بودند.
بیرون آمدن کف استقراری در کنار معماری سنگی باستان‌شناس‌ها را براساس گاهنگاری مقایسه سفال‌ها به این نتیجه رساند که این لایه فرهنگی در بردارنده معماری سنگی و کف استقراری مرتبط به دوره ساسانی است.
بررسی‌های بیشتر نشان داده است که گورستان هنزاف نیز مربوط به عصر مفرغ و مرتبط با اقوام کوچ‌رو در ایران آن زمان بود که حین عملیات سدسازی به‌طور کامل تخریب شده است.
