ایران‌بوم

دهم ژوئیه 1800 (21 تیر 1179) لرد ریچار ولسلی Lord R. C. Welessley صاحب اختیار وقت کمپانی دولتی انگلیسی هند شرقی و فرماندار قسمت‌هایی از هند که به تصرف آن دولت درآمده بود در محل یک قرارگاه نظامی در بنگال غربی (کلکته) یک موسسه آموزش عالی ویژه شرق شناسی و زبانهای هندی به نام کالج فورت ویلیام Fort William College تاسیس کرد. هدف باطنی وی از این کار، پایان دادن به اقتدار و نفوذ زبان پارسی در شبه قاره و رو به گسترش بودن آن بود. زبان پارسی در تمامی دوران حکومت تیموریان بر هند و مخصوصا از زمان پادشاهی همایون شاه، زبان رسمی دولت هند شده بود و بسیاری از کتاب های منتشره در ایران زمین (ایران بزرگ ـ در شرق محدود به سیردریا تا سند) در هند انتشار یافته بود و در این شبه قاره، ملاک داشتن سواد؛ خواندن این کتاب های پارسی و به ویژه دیوان اشعار (حافظ، سعدی، فردوسی و ...) بود. پس از قتل نادرشاه در کودتای قوچان، انگلستان که راه را برای خارج ساختن حکومت هند از دست تیموریان و حکام محلی (راجه ها) و قطع نفوذ ایران، پارسیان و زبان پارسی هموار دیده بود؛ برنامه تملک هندوستان و نفوذ فرهنگی خود در این شبه قاره را از حذف زبان پارسی آغاز کرده بود. کار اصلی کالج ویلیام ترجمه کتابهای پارسی به اردو و سایر زبانهای محلی هند و آموزش زبان انگلیسی و بسط این زبان و دوستی کردن با پارسیان هند بود. انگلیسی ها که از قصه سنجان (سنگان) و جریان مهاجرت ایرانیان به هند و استقرار در گجرات و رواج زبان پارسی آگاه بودند و سرسختی و توان ایستادگی آنان را می‌دانستند درگیری را به مصلحت ندانسته بودند. می‌دانیم که زبانهای پارسی و سانسکریت هند خویشاوند هستند و اردو با اندکی تفاوت در گرامر، همان پارسی جدید و قدیم به علاوه واژه‌های به عاریت گرفته پارسی از عربی است. لرد ولسلی که از 1798 تا 1805(م / 1168 تا 1184) فرماندار انگلیسی هندوستان و از سال 1809 تا 1812 وزیر امورخارجه انگلستان بود در شکل دادن به سیاست این کشور در قبال ایران، سازش با روسیه، نقش کامل داشت.

قتل مازیار به دست خلیفه عباسی

مورخان اروپایی که در باره بپاخیزی ایرانیان برضد خلفای اموی و عباسی تحقیق کرده اند وقوع قتل «مازیار» حکمران وقت مازندران (تبرستان ـ تپورستان ) به دست المعتصم خلیفه عباسی را 12 تیر سال 218 خورشیدی مصادف با سوم ژوئیه سال 839 میلادی نوشته‌اند.
مازیار از خاندان اسپهبدان مازندران پسر قارن و قارن پسر ونداد هرمز و ونداد نوه سوخرا بود.
مازیار در آمل بر اثر خیانت برادرش «کوهیار» که فریب عوامل خلیفه را خورده بود دستگیر و به سامرا (سامره) منتقل و به المعتصم تحویل داده شده بود که پس از شکنجه بسیار کشته شد. جسد مازیار که زیر شکنجه کشته شده بود در همان محلی که جسد بابک خرمدین بر دار شده بود، به دار کشیده شد.

روزی که سکه زرین «شعله جاویدان» پول ملی ایرانیان شد

اردشیر پاپکان بنیادگذار دودمان ساسانیان یازدهم ژوئن ( 395 پیش از هجرت ) در سال 226 میلادی سکه زرین «شعله جاویدان» را پول ملی (سراسری) ایران اعلام داشت و به جریان گذارد. وی این سکه را در سال 224 میلادی در «پارس» به عنوان واحد پول رایج در محل ضرب کرده بود. بر یک روی این سکه که نمونه های آن در موزه ها موجود است نقش «شعله جاویدان» حک شده است که در ظرفی روی ستونی قرار داده شده و زبانه می کشد.
با این اقدام، اردشیر توجه ویژه خود را به آیین زرتشت که بر رعایت اخلاقیات و درستی و مهربانی کردن تاکید داشته نشان داد و آن را با سیاست (حکومت) درهم آمیخت که چهار قرن ادامه داشت.

تاسیس بزرگترین کتابخانه دنیای باستان و نخستین کتابخانه همگانی ـ پژوهشی جهان در گندی شاپور (خوزستان)

یازدهم ژوئن سال 250 میلادی (22 خرداد 371 پیش از هجرت )کتابخانه گندی شاپور (جندی شاپور در خوزستان) که بزرگترین کتابخانه دنیای باستان و نخستین کتابخانه عموی ـ پژوهشی جهان بشمار آورده شده است آغاز بکار کرد ولی تکمیل آن تا آوریل 252 میلادی (فروردین – اردیبهشت 1244 پیش از هجرت )ادامه داشت. دانشگاهی که در همین محل و به همین نام دایر شده بود نیز بزرگترین مرکز آموزش و پژوهش پزشکی، فلسفه (حکمت) و ادبیات دنیای قدیم خوانده شده است. در این دانشگاه استادان ایرانی، هندی، یونانی و رومی تدریس می‌کردند.