دوشنبه, 03ام دی

شما اینجا هستید: رویه نخست تاریخ یافته‌های باستان شناسی جیرفت، گذشته شگفت‎انگیزی داشته است

یافته‌های باستان شناسی

جیرفت، گذشته شگفت‎انگیزی داشته است

برگرفته از فر ایران

تکتم‎ بهار‎دوست

جیرفت کهن‎ترین تمدن شرق و قدیمی‎ترین و وسیع‎ترین تمدن در فلات ایران است.
کشف اتفاقی یک ظرف از دوران کهن توسط یک روستایی در منطقه کنار صندل جیرفت در سال 80، آغاز کننده‎ فصل‎های کاوش در این منطقه بود که تا کنون این منطقه پنج فصل کاوش را با کمک و همیاری باستان شناسان ایرانی و خارجی به خود دیده است.
به انگیزه‎ی‎ شروع ششمین فصل کاوش‎ در این منطقه، گفتگویی با دکتر یوسف مجید‎زاده سرپرست هیات کاوش‎های باستانی در منطقه کهن جیرفت انجام داده‎ایم که می‎خوانید:
ـ آقای دکتر! بفرمایید ششمین و تازه‎ترین فصل کاوش در منطقه جیرفت از چه زمانی آغاز شده است و چه مدت زمان را برای این فصل از کاوش‎های باستان‎شناسی پیش‎بینی می‎کنید؟
حدود 15 روز از آغاز این فصل از کاو‎ش‎ها می‎گذرد و ما مدت 2 ماه را برای ششمین فصل از کاوش‎ها باستانی پیش‎بینی کرده‎ایم.

ـ این فصل از کاوش‎ در چه مساحتی انجام می‎گیرد؟
با توجه به گستردگی منطقه جیرفت ما مساحتی نزدیک به 2 هزار متر مربع را برای این فصل در نظر گرفته‎ایم، البته احتمال می‎دهیم 500 متر مربع دیگر نیز به آن اضافه ‎شود.

ـ در خصوص بودجه‎ای که به این فصل اختصاص پیدا کرده توضیح دهید؟
همان طور که اطلاع دارید متاسفانه دولت اعتبارات را در همه سطوح کم کرده است و بودجه ما در این فصل به نسبت فصول گذشته بسیار اندک است، به طوری که ما قادر نیستیم از نیرو‎های بیشتری استفاده کنیم و طبق گفته‎های مسوولان سازمان میراث فرهنگی جیرفت، مبلغی حدود 25 میلیون تومان برای این کار در نظر گرفته شده است.

ـ آیا از باستان‎شناسان خارج از کشور هم استفاده کرده‎اید؟
به دلیل سهولت در کار و نیز تقسیم کار در این فصل نیز مانند یکی دو فصل گذشته از باستان‎شناسان و گیاه‎ باستان شناسانی از کشور‎های ایتالیا و انگلیس کمک گرفته‎ایم البته باید بگویم بخش زیادی از کار بر عهده باستان‎شناسان ایرانی است. البته طی این دو هفته، هیچ کمکی از سوی باستان‎شناسان خارجی نداشته‎ایم که ظاهرا به خاطر شیوه‏ی‎ مکاتبه و بخشی هم به علت مشکلات مالی، این گروه هنوز به ما ملحق نشده‎اند.

ـ لطفا بفرمایید در این فصل از کاوش‎ چه بخش‎هایی مورد مطالعه قرار می‎گیرد؟
به دلیل پیدا شدن نقوش ظریف و معماری گیج کننده این منطقه، قرار است در این فصل کاوش فقط به مطالعه روی معماری جیرفت بپردازیم و قسمت زیادی از مطالعات ما در منطقه کنار صندل جنوبی است که در فصل گذشته نگاه پژوهشگران را به این منطقه تغییر داد.

ـ لطفا مختصری در مورد یافته‎هایتان در فصول گذشته توضیح دهید؟
ما در فصل گذشته بیش‌تر زمان و انرژی‎مان را صرف مطالعه روی قبرستان مطوط آباد کردیم که البته هیچ قبر سالمی پیدا نشد، چون متاسفانه تمام قبر‎ها شخم زده شده بودند، ولی با کاوش‎های ما اشیایی به دست آمد که به دلیل ظریف و کوچک بودنشان از چشم‎ قاچاقچیان دور مانده بود مثل ظروف سنگی، مهرهٌ‏ی گردنبند به باریکی چند میلی‎متر، عقیق، طلا و ... به خاطر از بین رفتن اسکلت‎ها و نبود اسکلتی کامل ما نمی‎توانیم از نوع و شیوه تدفین در این منطقه مطلع شویم. ولی روی ظروفی که تا کنون در این منطقه پیدا کرده‎ایم، بیش‌تر نقوش آقایان دیده می‎شود.
اما تنها یافته ما از نقوش زنانه، نقش زنی روی یک خمره است که متاسفانه تصویر درستی از آن در دست نیست.

ـ چند فصل کاوش دیگر را در این منطقه پیش بینی می‎کنید؟
همان طور که گفتم به علت وسعت و وجود تیره‎های گوناگون در این منطقه و پادشاهی بزرگی که بی‎تردید بر آن حاکم بوده است من تصور می‎کنم تا 50 سال دیگر امکان کار در این منطقه را داریم و معتقدم جیرفت گذشته شگفت‎انگیزی داشته است.

ـ در حال حاضر وضعیت کاوش‎های غیر مجاز را در این منطقه چگونه می‎بینید؟
خوش‎بختانه به دو دلیل، تعداد حفاری‎های غیر مجاز در این منطقه به صفر رسیده است، یکی به دلیل فرهنگ‎سازی مناسبی که از طریق مدارس خبر‎رسانی و ... انجام شد و دیگری به خاطر حضور فعال تلاشگران یگان حفاظت در این منطقه بوده است. در حال حاضر حدود 8 پایگاه یگان ویژه برای حراست از این منطقه فعال هستند.

ـ آیا در این فصل کاوش‎ از دستگاه یا تجهیزات ویژه‎ای بهره‎ می‎گیرید؟
خیر ما از دستگاه خاصی استفاده نمی‎کنیم، اما باستان‎شناسان خارجی که به کشور می‎آیند از دستگاه‎هایی چون رادار و زلزله ‎سنج استفاده می‎کنند که نمونه‎اش کشف آثاری از عمق 11 متری بود که ما فقط می‎توانستیم به عمق 4 متری نفوذ کنیم.

ـ آقای دکتر! آیا آماری از وجود اشیای آثار تاریخی جیرفت در خارج از کشور داریم؟
خیر، تصور می‎کنم گرفتن این آمار غیر ممکن باشد، البته با کمک دولت تعدادی از این آثار که در سال 80 به سرقت رفته بود پیدا شده و به کشور بازگردانده شده است. البته بخش زیادی از این اشیاء در اختیار مجموعه داران خصوصی است و دسترسی به آن‌ها نیست که این ‎آثار شامل ظروف زیبا و منحصر به جیرفت و ظرف‏‎های صابونی است که خوشبختانه باز کردانده شده است.

ـ در پایان بفرمایید الواح گلی که در حراجی انگلیس فروخته شده بود، کی به کشور برگردانده می‎شوند؟
خوشبختانه و با رایی که به نفع کشور‎مان صادر شد بزودی این الواح قدیمی به کشور باز می‎گردد، اما هنوز زمان خاصی مشخص نشده و این کشور ماست که باید برای بازگرداندن این الواح اقدام کند.

نوشتن دیدگاه


تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید