نام‌آوران ایرانی
حافظ هنوز با ما زندگی می‌کند و با ما می‌خندد
- بزرگان
- نمایش از شنبه, 16 مهر 1390 08:23
- بازدید: 4627
برگرفته از شبکه ایران
مراسم بزرگداشت حافظ، غزلسرای نامی محفلی بود تا "اصغر دادبه" استاد ادبیات در سخنان خود بگوید: "سخنان و اشعار حافظ را با اعلامیه و منشور حقوق بشر بسنجید، ببینید آیا چیزی کم دارد؟"
به گزارش شبکه ایران، اصغر دادبه در مراسم بزرگداشت حافظ که عصر دیروز از ساعت 16 در شهر کتاب مرکزی برگزار شد، گفت: حافظ هنوز با ما رنج می‌کشد، با ما زندگی می‌کند و با ما می‌خندد؛ و ما به همین دلایل، او را دوست داریم. حافظ، خود ماست؛ و پیامش، پیام یک ایرانی دردمند است به همه دردمندان جهان.
دادبه در ابتدای سخنان خود – با موضوع «زبان جهانی عشق، بیان جهانی شوق» – بحث لفظ و معنا در شعر فارسی، و چگونگی برخورد حافظ را با این دو مقوله مطرح کرد و گفت: «چگونه گفتن و چه گفتن» که امروز مطرح می‌کنیم، همان دو مقوله‌ای است که قدما از قرن سوم به بعد، با عنوان لفظ و معنا از آنها یاد می‌کردند.
وی ادامه داد: از میان قدما، برخی هوادار لفظ بودند و برخی هوادار معنا و برخی به هر دو جنبه در کنار هم توجه داشتند؛ و من تصور می‌کنم که حافظ از گروه اخیر است. همین برداشت از زبان بوده که حافظ را مورد توجه غیرفارسی‌زبانان قرار داده(چون او به معنا هم متوجه بوده است و تمام زیبایی شعرش مربوط به حوزه لفظ نیست که برای غیرفارسی‌زبان درک ناشدنی باشد). با نگاه از زاویه لفظ به این بحث، به این نتیجه خواهیم رسید که لطف زبان حافظ تا آنجا بوده که نه تنها غیرفارسی‌زبانان، بلکه برخی فارسی‌زبانان هم به دقایق سخن او پی نبرده‌اند.
بنابرگزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، وی بر عدم امکان درک دقیق ظرافت‌های زبانی حافظ برای غیرفارسی‌زبانان تاکید، و خاطرنشان کرد: این حکم برای همه غیرفارسی‌زبانان، مگر آنها که چون ویلیام چیتیک، زبان فارسی را زبان مادری‌شان کرده باشند، صادق است. برای مثال، ظرافت‌هایی که حافظ در بیان دقایق بحث جبر و اختیار دارد، و بازی‌هایی که با این دو مقوله کرده، مسایلی نیست که غیرفارسی‌زبان بتواند دریابد.
دادبه اضافه کرد: ابعاد مختلف فرهنگ ایران و اسلام این قابلیت را داشته‌اند که حافظ را بیافرینند. پیام حافظ همان پیام فردوسی است، با این تفاوت که حافظ این پیام را در کمتر از 500 غزل بیان کرده است و فردوسی در حجمی بسیار بیشتر. بنیانگذار این پیام، فردوسی بود، و آن پیام، پیام فرهنگ ایران است به جهانیان. تفاوت این جاست که حافظ این پیام را با زبان عشق بیان کرد.
دادبه با انتقاد از وضعیت حال حاضر زبان فارسی در جهان گفت: پشت سر حافظ و سعدی رسانه‌های خبری نبوده‌اند؛ اما این دو و شاعران فارسی‌زبان دیگری از گذشته تا امروز، همچنان حضور دارند. دردی است که در اینترنت زبان قومی وحشی از آفریقا با تنها 2000 نفر، متکلم باشد – اما زبان زبان حافظ و سعدی (زبان فارسی) نباشد؛ حال آنکه پیام حافظ، پیام فرهیختگی است.
این حافظ شناس با اشاره به این که دوره زمانی حیات حافظ، دوره‌ای بوده که حافظ را به ستیز با ارزش‌های منفی سوق می‌داده است، اظهار داشت: سخنان و اشعار حافظ را با اعلامیه و منشور حقوق بشر بسنجید، ببینید آیا چیزی کم دارد؟ حافظ جوهره و عصاره فرهنگ ما ایرانی‌هاست. غیرایرانی‌ها و غیرفارسی‌زبان‌ها اگرچه ظرافت‌های زبانی حافظ را درنمی‌یابند، ولی پیام دلسوزانه حافظ، پیامی نیست که انتقال آن ارتباط چندانی با آن ظرافت‌های زبانی داشته باشد. حافظ هنوز با ما رنج می‌کشد، با ما زندگی می‌کند و با ما می‌خندد؛ و ما به همین دلایل، او را دوست داریم. حافظ، خود ماست؛ و پیامش، پیام یک ایرانی دردمند است به همه دردمندان جهان.
دکتر اصغر دادبه متولد اسفند 1325 خورشیدی در شهر یزد است و پیش از این به عنوان چهره ماندگار در زمینه ادبیات، عرفان و فلسفه اسلامی انتخاب شده است.
