ایران‌بوم

وجود پدیده‌های عجیب و بی نظیر طبیعی در فیلم‌ها و افسانه‌ها همیشه برای انسان جذاب و جالب است ولی اگر این آثار شگفت انگیز در دنیای واقعی وجود داشته باشند و این که از نظر علمی هم منحصر به فرد باشند، به طور حتم جالب‌تر و جذاب‌تر از فیلم‌ها و افسانه‌ها برای انسان خواهد بود.

آن چه که بیشتر از همه باعث تعجب می‌شود، وجود این آثار بی نظیر و عجیب طبیعی در نزدیکی خودمان است. شاید باور این موضوع سخت باشد که در ایران ده‌ها یا شاید صدها پدیده منحصر به فرد طبیعی وجود دارد که بیشتر آنها همچنان ناشناخته هستند.

نه این که کشورهای دیگر از این آثار طبیعی محروم هستند بلکه هر سرزمینی آثار طبیعی مخصوص به خود دارد و نمی‌توان گفت که چه کشوری یا چه شهری یا چه استانی زیباتر و جالب‌تر است، زیرا هر سرزمینی زیبایی و جذابیت خاص خود را دارد. در ادامه به معرفی چند اثر طبیعی و شگفت انگیز ایران می‌پردازیم که کمتر شناخته شده اند. البته باید توجه داشت که آثار شگفت‌انگیز طبیعی در ایران خیلی بیشتر از اینهاست که با کمی پژوهش می‌توان به وجود آنها پی برد.‏

‏ ‏‏ ‏

گنبد نمکی جاشک

گنبدهای نمکی نتیجه بالا آمدن رسوبات نمکی از زیر طبقات سطحی زمین است. در ایران گنبدهای نمکی فراوان وجود دارد که گنبد نمکی جاشک یکی از زیباترین و بزرگترین آنها به شمار می‌رود. این کوه نمکی بزرگ در نزدیکی روستای جاشک و در فاصله 60 کیلومتری شهر «خورموج» است. این روستا تقریباً در 150 کیلومتری جنوب شرقی بندر بوشهر قرار دارد. گنبد نمکی جاشک با ارتفاع 1350 متر نسبت به دشت اطراف خود و 12 کیلومتر طول و 4/5 کیلومتر عرض از رسوبات تبخیری مانند نمک طعام، نمک صنعتی و گچ تشکیل شده است و در حال حاضر به فعالیت خود ادامه می‌دهد.‏

در این گنبد به پدیده‌های زیبایی برمی خوریم که از نظر زمین شناسی بسیار جالب هستند که می‌توان از این پدیده‌ها به آبشارهای نمکی، غارهای نمکی، بلورهای زیبای نمک و غیره اشاره کرد. در این میان در برخی از قسمت‌های گنبد نمکی یکی از جالب‌ترین و شگفت انگیزترین پدیده‌ها دیده می‌شود و آن تنوع رنگی نمک‌های گنبد است. این نمک‌ها به رنگ‌های قرمز، قهوه ای، سفید، سیاه و نارنجی هستند. گنبد نمکی، جاشک از دوردست همچون کوه پوشیده از برف به نظر می‌رسد.‏

این گنبد نمکی از بزرگ‎ ‎‏‌ترین و فعال‎ ‎ترین و زیباترین گنبدهای نمکی ایران و خاورمیانه و از جاذبه‌‏‎ ‎های طبیعی استان بوشهر است که در بهمن سال 1386 به‎ ‎عنوان اثر طبیعی ملی فسیلی به عنوان یکی از مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست به ثبت رسید.‏

چشمه‌های باداب سورت ‏

شامل دو چشمه با کیفیت آب متفاوت است که چشمه بزرگ و پرآب آن بسیار شور و عمق زیاد دارد و چشمه دیگر در شمال غربی چشمه اولی قرار دارد، ترش مزه و به رنگ قرمز و نارنجی است که در اطراف آن رسوب آهن دیده می‌شود. این چشمه‌ها در مسیر جریان خود در شیب دامنه کوهستان موجب پدید آوردن صدها طبقه و حوضچه زیبا به رنگ‌های نارنجی، زرد و قرمز شده‌اند به طوری که چشم انداز بسیار زیبا و منحصر به فردی را به وجود آورده است، در اطراف این حوضچه درختچه‌های زرشک وحشی دیده می‌شود. چشمه‌های باداب سورت در ارتفاع 1840 متری در روستای سورت در شهرستان ساری واقع شده است. این چشمه در دنیا فقط یک مشابه دارد و آن هم در ترکیه و به نام چشمه «پاموکاله» است.‏

‏ ‏

پوشش گیاهی «دلفارد»‏

یکی از زیباترین مناطق استان کرمان محسوب می‌شود که در 18 کیلومتری جیرفت قرار دارد. شرایط آب و هوایی ویژه‌ای که در این منطقه حکمفرما است، باعث شده که گونه‌های مختلفی از درختان گرمسیری و سردسیری در کنار هم قرار بگیرند و منظره‌ای جالب و کم نظیر را به وجود آورند.‏

‏ ‏

چاه آب شگفت انگیز

چاه آرتزین «چمن» یکی از چاه‌های منحصر به فرد است که بدون هیچ موتور یا پمپ یا وسیله موتوری دیگری به طور مواج آب را با فشار به ارتفاع زیادی فوران می‌دهد. فوران آب از این چاه به حدی قوی است که با وجود مسدود کردن چاه نیز نتوانسته‌اند فشار آن را کنترل کنند. این چاه در روستایی به نام چمن در 15 کیلومتری جنوب جیرفت واقع شده است.‏

غار نمکدان 3‏

غار نمکدان طویل‌ترین غار نمکی جهان است که در جزیره قشم قرار داد. این غار در کوه نمکدان واقع شده است و یکی از 12 غار نمکی موجود در این کوه به شمار می‌رود. غار نمکدان 3 بیش از 6500 متر طول دارد و پدیده و مناظر زیبا و بی نظیر در آن دیده می‌شود. در این غار چشمه‌های نمکی و قندیل‌های زیبایی دیده می‌شوند. ‏

چغار بلع زار ‏

این غار از غارهای غیر آهکی به شمار می‌رود که در اثر فرسایش به وجود آمده است. این غار حدود 1/5 کیلومتر طول دارد و در روستای بلغ زار، بخش ارژن، در شهرستان شیراز واقع شده است. علت نامگذاری این غار به واسطه رویش گیاهی به نام «بلع» در داخل غار است.‏

آبشار یخی دماوند

دره بزرگی روی یال جنوبی قله دماوند به نام «کافر دره» وجود دارد که در شمال آن و در ارتفاع تقریباً 4800 متری، آبشار یخی دماوند واقع شده است. این آبشار در تمامی طول سال یخ زده است و از فاصله بسیار دور هم می‌توان آن را مشاهده کرد. ارتفاع این آبشار حدود 20 متر است.‏

‏ ‏

آبشار شوی

این آبشار با ارتفاع 85 متر و عرض 70 متر یکی از بلندترین و کم نظیرترین آبشارهای ایران است که در نزدیکی ایستگاه تله زنگ قرار دارد. این ایستگاه در امتداد راه آهن درود - اندیمشک واقع شده است.‏

تونل برفی ‏

این تونل به طور طبیعی در داخل یخ‌ها و برف‌های دامنه اشترانکوه بوجود آمده است. فصل‌های معینی پرآب یا خشک می‌شود به طوری که در دوره‌های زمانی مشخص فعالیت می‌کند. به این صورت که حدود 40 دقیقه آب آن قطع می‌شود و به مدت 10 دقیقه آب می‌جوشد و جریان پیدا می‌کند. دوباره 45 دقیقه آب قطع می‌شود به مدت 10 دقیقه آب جریان پیدا می‌کند و این روند همچنان ادامه دارد. این چشمه درون غاری در دامنه کوه پریز، در روستای عمارت و در شهرستان دورود واقع شده است.‏

‏ ‏

تالاب شادگان ‏

بزرگترین تالاب ایران و یکی از 18 تالاب ثبت شده بین المللی یونسکو است که وسعتی حدود 537 هزار هکتار دارد. این 5 تالاب در 52 کیلومتری آبادان واقع شده است و تنوعی جالب از گیاهان، پرندگان و آبزیان در آن دیده می‌شود.‏

دشت لاله‌های واژگون ‏

این دشت در نزدیکی روستای بنواتسکی در 12 کیلومتری چلگرد از توابع شهرستان کوهرنگ واقع شده است که در ماه‌های فروردین و اردیبهشت، از لاله‌های واژگون سرخ و زرد پوشیده می‌شود. دشت لاله‌های واژگون وسعتی حدود 3400 هکتار دارد.‏

آب ملخ

فوران آب در این محل به آب ملخ شهرت دارد که در نزدیکی روستایی به همین نام در دامنه شمالی کوه دنا و در مسیر راه سمیرم به یاسوج واقع شده است. به این خاطر که آب به طور ناگهانی در محل ورود به تخته سنگ غیب می‌شود. افسانه‌های مختلفی در بین مردم محلی رایج است.‏

‏* مرتضی جوهری