ایران‌بوم

هر ساله در آغاز نوروز، در شهر مزارشریف، با بلند کردن میلۀ نوروزی، جشن سال نو، آغاز می‌گردد.
این آیین، یا آیین برافراشتن میلۀ نوروزی در شهر بلخ که نمادی از پرچم همبستگی همۀ مردمان ایرانی‌تبار و سرزمین‌های ایرانی‌نشین است، چنان دیرین است که در « وندیداد» (پیش‌داد) از آن به نام « بلخ افراشته درفش» یاد می‌شود. در بند هفتم فرگرد یکم وندیداد (پیش‌داد)، که از سرزمین‌های اهورا آفریده نام می‌برد، می‌خوانیم:
چهارمین سرزمین و کشور نیکی که من – اهورامزدا – آفریدم، « بلخ» زیبای افراشته درفش بود.
می‌دانیم که تورانیان در دوران گشتاسب، ایران‌زمین را مورد آفند قرار دادند و در آتشکدۀ بلخ، چندان کُشتند که آتش مقدس، از خون آنان فرومرد. پاره‌ای از بن‌نبشت‌ها (مدارک و مآخذ)، نشان‌دهندۀ آن هستند که در این گیر و دار، اشو زرتشت نیز به شهادت رسید.
در این شهر بود که اخترشناسان پایگاه اخترشناسی بلخ که از دانش پیش‌رفته‌ای در زمینۀ اخترشناسی برخوردار بودند، ساعت و دقیقه درست گذر کردن خورشید را از برج حوت(ماهی) به برج حمل یا بره (لحظۀ نوروز)، حساب می‌کردند و در این لحظه‌ بود که با برافراشته شدن میلۀ نوروزی، جشن‌‌های سال نو، در سرتاسر فلات ایران آغاز می‌گردید. از آن‌جا که این میله را با گل‌های سرخ می‌آراستند، آن را میلۀ گل‌سرخ نیز می‌نامند. جشن گل‌سرخ که تا دوران صفویان و حتا آغاز قاجاریان، گسترده گرفته می‌شد، وابسته به آن است.
برای برافراشتن میلۀ نوروزی (میلۀ گل‌سرخ) و یا پرچم وحدت همۀ مردمان ایرانی‌تبار و همۀ سرزمین‌های ایرانی‌نشین، چندین هزار تن از راه دور و نزدیک، گرد می‌آمدند و هنگامی که ساعت تحویل سال در شب‌هنگام بود، آتش‌های بزرگ می‌افروختند.
امروزه، برای این که کار گردآمدن مردمان آسان‌تر گردد و مراسم از نظر باشندگان، افت و خیز نداشته باشد، میلۀ نوروزی یا درفش وحدت را در ساعت 8 صبح بامداد نوروز، برپا می‌کنند.
در زمان‌های پیش بلخ زیبای افراشته درفش، بر اثر یک زمین‌لرزۀ پرقدرت، به کلی نابود شد و شهر به جای امروزین آن، یعنی قریه «خیر» که آتشکدۀ پیشین بلخ نیز در آن‌جا قرار داشت، جابه‌جا شد. با بنای « مزارشریف»، بر فراز آتشکدۀ بلخ، قریۀ خیر به شهر مزارشریف، معروف گشت که به حضرت علی(ع) نسبت داده می‌شود.
از چند روز پیش از آغاز سال نو، مردمان از سرتاسر سرزمین‌های ایرانی‌نشین در خوارزم و فرارود، هندوستان و پاکستان، ایران و... برای حضور در برافراشتن میلۀ نوروزی، به شهر مزارشریف می‌روند.
ساعت 8 صبح که لحظۀ برافراشتن میلۀ نوروزی یا درفش یگانگی همۀ مردمان ایرانی‌تبار و همۀ سرزمین‌های ایرانی‌نشین است، کمابیش یک‌صد هزار تن از زن و مرد و کودک در دشت لاله‌های سرخ شادیان،گرد هم می آیند.
در این ساعت، میله را که با گل‌های سرخ دشت شادیان تزیین کرده‌، در میان شور و شادی باشندگان، برمی‌افرازند و تا چهل روز، برافراشته می‌ماند.
جشن‌گاه، آکنده از سرور است و پایکوبی و شادمانی و از آیین‌های این جشن، هم‌خوانی سرود «میلۀ نوروزی» است:

پیراهن زردوز/ پوشیده‌ای امروز/ در میلۀ نوروز
بر قامت زیبا و رسایت، مزه میده
آیم به درِ تو/ گیرم خبرِ تو/ قربان سرِ تو
هر مهر و وفا، ناز و ادایت، مزه میده
با عشوه و تمکین/ با خندۀ شیرین/ بر عاشق مسکین
ای شوخکِ در دانه، جفایت مزه میده
پیراهن زردوز/ پوشیده‌ای امروز/ در میلۀ نوروز
بر قامت موزون و زیبایت، مزه میده

چنین بود که در نوروز 1388، وزیران امور خارجه سه کشور فارسی‌زبان ایران، افغانستان و تاجیکستان، در ساعت 8 بامداد، در آیین برافراشتن میلۀ نوروزی، به نمایندگی از سوی همۀ مردمان ایرانی‌تبار و همۀ سرزمین‌های ایرانی‌نشین، شرکت جستند. بدون هرگونه دودلی، این اجتماع تبلور فراگشتی بود که از تجزیۀ ایران آغاز گردید، و به وحدت خواهد انجامید.