ایران‌بوم

دریاچه زریوار مریوان با داشتن ظرفیت‌های گردشگری و زیبایی‌های طبیعی چشمگیر، به دلیل آسیب‌های فراوان چند سال گذشته واردشده بر آن، در معرض خطرات جدی قرار گرفته است.

75% - تسوق أونلاين في السعودية مع خصم 25 , أحذية ازياء رياضية الجري للرجال , adidas copa mundials in color today schedule 2016 , نمشي | New Balance 530 Lifestyle Unisex Beyaz Spor Ayakkabı Kadin Spor Ayakkabı & Sneaker 4127850 , Network-presidentsShops

به گزارش ایرنا، دریاچه زریوار در سه کیلومتری شهر مریوان قرار دارد و آب شیرین آن از 600 الی 700 چشمه خود جوش تأمین می‌شود که در کف دریاچه وجود دارد بطوری که آب هیچ رودخانه‌ای وارد آن نمی‌شود و خود نیز سرچشمه رودی به نام رودخانه مریوان است.

دریاچه زریوار از لحاظ داشتن تعداد چشمه‌های خودجوش نیز در رتبه اول جهان قرار دارد، این در حالی است که رسوب و گل و لای انباشته شده در زیر دریاچه و گل و لایی که همراه با آب باران از کوه‌های اطراف به دریاچه سرازیر شده‌اند راه خروج اکثر این چشمه‌ها را مسدود کرده و بقیه آنها را نیز با خطر جدی مواجه کرده است.

کارشناس محیط انسانی اداره محیط زیست مریوان، ورود فاضلاب سه محله از شهر مریوان و برخی روستاهای اطراف دریاچه به داخل آن را یکی از دلایل ایجاد این رسوب‌ها دانست و گفت: فاضلاب محلات استادیوم، بیسارانی و سردوشی‌ها که به صورت غیرقانونی احداث شده‌اند به داخل دریاچه ریخته می‌شود.

صباح پناهی افزود: ایجاد شبکه انتقال فاضلاب روستاهای اطراف دریاچه نزدیک به 80 درصد پیشرفت داشته است اما در یکی از روستاها به نام 'برده رشه' هیچ اقدامی برای ایجاد شبکه فاضلاب نشده است.

فاضلاب 11 روستای اطراف دریاچه همچنان وارد آب دریاچه زریوار می‌شود و این فاضلاب‌ها تصفیه نشده و همراه با کود و سموم شیمیایی کشاورزان منطقه است و به همین خاطر، وضعیت این دریاچه روز به روز وخیم‌تر می شود.

پناهی، یکی دیگر از دلایل ایجاد رسوب‌ها در دریاچه زریوار را احداث بند انحرافی از رودخانه 'قزل چه سو' و انتقال این آب به داخل دریاچه دانست و گفت: از طریق این بند انحرافی رسوبات، فضولات و پسماندهای کشاورزی بطور مستقیم و بدون هیچ مانعی وارد دریاچه می‌شود.

وی با اشاره به اینکه این رسوب‌ها به عمق دریاچه می‌رود و بر چشمه‌های آن تاثیر منفی می‌گذارد، افزود: می‌بایست این بند انحرافی از حالت خاکی خارج شود و با بتن ریزی و ایجاد تورهایی، مانع از ورود رسوب به داخل دریاچه زریوار شد.

اگر وضعیت رسوب انباشته شده در داخل دریاچه به همین صورت بماند، به چشمه‌های داخل کف دریاچه زریوار فشار هیدرواستاتیکی وارد می‌شود و باعث کم شدن آب یا بطور کلی قطع شدن آب آنها می‌شود.

طبق نظریه کارشناسان محیط زیست، آب دریاچه با آسیب‌های جدی روبه رو است که نبود بارندگی‌های مناسب در چند سال اخیر، نبود منبع آبی که وارد دریاچه شود، رسوب جمع شده در کف دریاچه و استفاده نامناسب کشاورزان منطقه از آب آن از جمله این تهدیدها است.

به گفته کارشناسان حجم آب دریاچه زریوار در سال 82 بیش از 72 میلیون متر مکعب بود که این میزان در سال 89 به 28 میلیون متر مکعب رسید که نزدیک به 44 میلیون متر مکعب کاهش آب داشته است و این اعلام خطر یک فاجعه محیط زیستی است.

پناهی در این باره گفت : یکی از دلایل کمبود آب دریاچه علاوه بر تاثیر رسوبات بر چشمه‌های کف دریاچه، حفر بی رویه چاه در اطراف دریاچه زریوار است که این مسئله نیز موجب کم آب شدن چشمه‌های دریاچه و در نهایت، کم عمق شدن آب آن شده است.

نیزارهای حاشیه دریاچه که تقریباً تمام حواشی دریاچه را فرا گرفته‌اند محل امنی را برای لانه گزینی و تخم گذاری و تغذیه پرندگان آبزی و غیر آبزی دریاچه فراهم کرده است و متأسفانه در چند سال اخیر این نیزارها توسط افرادی ناشناس بارها به آتش کشیده شده‌اند که این خود، تهدیدی برای اکوسیستم و زیبایی خدادادی این دریاچه است.

آتش سوزی‌های مکرر و متعدد، زندگی جانداران داخل دریاچه را با خطر جدی مواجه کرده و پرندگان مهاجر را که در فواصل مختلف سال به این دریاچه سفر می‌کنند مجبور به کوچ دائمی از این مکان می‌کند.

سال گذشته آتش سوزی جنگل‌های اطراف دریاچه کاهش چشمگیری داشته اما آتش سوزی نیزارها در همین مدت افزایش یافته که تهدیدی برای دریاچه است.

کارشناس محیط انسانی اداره محیط زیست مریوان در این باره می‌گوید: کنترل این آتش سوزی‌ها در مجموع بسیار دشوار است و کارآمدترین راه برای مقابله با آن، افزایش آگاهی مردم بومی اطراف دریاچه است.

وی به تعداد بسیار کم کارکنان اداره محیط زیست مریوان اشاره کرد و گفت: در حال حاضر تعداد کارکنان این اداره هفت نفر است که این مسئله، توان محیط زیست مریوان را برای انجام امور محوله بسیار کم کرده است.

مردم محلی و بومی مریوان که دریاچه در نزدیکی محل سکونت آنان است با چشمان خود شاهد مرگ تدریجی این دریاچه ارزشمند هستند. آیا روند سپری شدن روزهای سخت زریوار همچنان باید ادامه داشته باشد؟ آیا این روند باعث مرگ تدریجی زریوار نمی‌شود؟

دریاچه زریوار دارای جاذبه‌های گردشگری بسیاری است که وجود بیش از 31 گونه پرنده بومی و مهاجر از جمله اردک سرحنایی و سرسبز، اگرتها، بوتیمار بزرگ و کوچک، انواع چنگر، پرستوهای دریایی، کشیم بزرگ و کشیم کوچک، کاکایی‌ها، حواصیل خاکستری، خوتکا، گیلار و پرندگان شکاری همچون سنقر تالابی و دلیچه در این دریاچه از جمله این جاذبه‌ها است.

وجود سگ آبی، روباه، خوک وحشی، گراز و نوعی گربه وحشی نیز از دیگر عواملی است که به زیبایی‌های این دریاچه می‌افزاید.

در میان آبزیان این دریاچه نیز می‌توان به ماهی‌هایی همچون سیاه ماهی خالدار، سیاه ماهی معمولی، عروس ماهی، ماهی گامبوزیا ( در حال حاضر این گونه‌‌ها در دریاچه یافت نمی‌‌شوند)، کشیم کوچک، کاکایی سرسیاه، حواصیل خاکستری، پلیکان و گونه ‌های غیر بومی چون ماهی آمور سفید، کپور معمولی، کپور علف خوار، کپور نقره ای و فیتوفاک اشاره کرد.

یک گونه مارماهی، پنج گونه فیتوپلانکتون و 17 گونه زئوپلانکتون نیز در این دریاچه شناسایی شده‌اند.

به تهدیدهای اشاره شده دریاچه زریوار می‌توان به وجود سد خاکی در جنوب این دریاچه اشاره کرد که راه رودخانه مریوان به دریاچه را که ماهی‌هایی چون گامبو، کشیم کوچک، کاکایی سر سیاه، حواصیل خاکستری در آن تخم گذاری می‌کردند قطع کرده و باعث شده است این گونه ماهی‌ها که بسیار نادر هستند با خطر جدی روبه رو شوند.

فقر پوشش گیاهی حوضه آبریز دریاچه، رسوبات داخل آن، قطع درختان اطراف دریاچه و تخریب اراضی مشرف بر دریاچه و ایجاد ساختمان در آن، از دیگر مهمترین عوامل تهدید کننده دریاچه است.

تعدد مدیریت بر دریاچه زریوار و ناهماهنگی نهادهایی که خود را متولی آن می‌دانند، نبود مشارکت‌های مردمی و مسئولیت ناپذیری مسئولان و بی توجهی آنان به این منبع خدا دادی و همچنین نبود آگاهی کافی و درست در این باره از دیگر عوامل تهدید کننده این دریاچه است.

با وجود داشتن تمامی شرایط برای پذیرش این دریاچه به عنوان تالاب و تصویب آن در کنوانسیون رامسر ولی باز هم نگاه‌ها به زریوار فرقی نکرده و به دریاچه تنها به دید یک منبع درآمد می‌نگرند و به این امر توجه نمی‌کنند که این منبع درآمد هم نیاز به حفاظت دارد.

آب سطح دریاچه در سال‌های بسیار سرد، یخ می‌بندد و این خود شکلی بسیار جذاب و دلچسپ به وجود می‌آورد که با توجه به زیبایی‌های دیگر دریاچه، می‌تواند به عنوان جذب گردشگر به این مکان مورد استفاده قرار بگیرد.

جاذبه‌های گردشگری همچون چشم انداز بسیار زیبای دریاچه، آب و هوای مطبوع آن، قایق سواری و شنا روی دریاچه، امکان ماهی گیری در فضای آرام دریاچه و مرزی بودن منطقه و بالا بودن پتانسیل گردشگری مریوان باعث شده است که سالیانه چند هزار توریست به این شهر وارد شوند که با همکاری مسئولان و پی گیری عموم مردم می توان از این جاذبه‌ها به نحو احسن استفاده کرد.

مشکلات زریوار بسیار زیاد است و به بررسی‌های دقیق و کارشناسانه نیاز دارد. این دریاچه تا به حال آنچنان که باید و شاید تحت بررسی کارشناسان قرار نگرفته است. طبق تحقیقات استانداری کردستان، یکی از این مشکلات را می‌توان وجود سد جنوبی زریوار و استفاده بی رویه از آب آن دانست.

پاک کردن دریچه چشمه های خود جوش کف دریاچه ، ساماندهی فاضلاب های روستاها و قسمتی از فاضلاب شهر مریوان که به دریاچه می ریزند و جلوگیری از استفاده های ابزاری از زریوار که در این راستا می توان به جلوگیری از ساختن خانه های ویلایی، جلوگیری از استفاده نادرست کشاورزان از آب دریاچه و جلوگیری از صیدهای بدون مجوز پرندگان و ماهی ها اشاره کرد.

حضور محیط بان برای محافظت‌های شبانه روزی از دریاچه، ساماندهی نیزارهای زریوار به منظور جلوگیری از رشد بی رویه آن و محافظت از ماهی‌های بومی از دیگر این راهکارها است.

امید می‌رود با افزایش دغدغه مسئولان امر و مشخص شدن متولی مشخص برای زریوار، مشکل تعدد مدیریت این دریاچه حل شود و با تلاش بیشتر برای حفاظت از زریوار، این گنجینه زیست محیطی که درآمدزایی بالایی نیز برای شهر مریوان و استان کردستان داشته است از گزند آسیب‌ها دور و از خطر نابودی کامل نجات یابد.