زیست بوم
برنامه جمعه‌ها؛ پاسداری از چشم اندازهای طبیعی البرز - نگهبانان داوطلب، دشت شقایق دماوند را محافظت می‌کنند
- زيست بوم
- نمایش از یکشنبه, 04 تیر 1391 06:43
- بازدید: 6465
برگرفته از روزنامه همشهری
آخرین روز از فصل بهار و نخستین روزهای تابستان، زمانی که گل‌های شقایق شکوفا می‌شوند، در نقطه به نقطه دشت فرش گل‌های شقایق روی زمین گسترده می‌شود؛ به‌گونه‌ای که گردشگران محو تماشای دشت شقایق‌ها می‌شوند.
هشت سال از آن روز که نخستین برنامه رسمی روز ملی دماوند با پاکسازی قله دماوند آغاز شد، می‌گذرد. آن‌روز برای نخستین بار بود که دوستداران محیط‌زیست با هدف پاکسازی به دماوند وارد شدند. سال 83 فعالان محیط‌زیست و دوستداران منابع طبیعی کشور با ماشین‌های سواری عبوری (که با گل‌های شقایق وحشی تزیین شده بودند) و با افرادی برخورد کردند که برای کسب مقداری پول و درآمد به کندن پیاز گل‌های شقایق یا خود گل‌ها مشغول بودند و ندانسته کمر به نابودی دشت شقایق بسته بودند.
همان زمان بود که جمعی از کوهنوردان و فعالان محیط‌زیست هم پیمان شدند تا سال‌های بعد در هنگام شکوفایی گل‌های شقایق به نگهبانی گل‌ها بپردازند و به همین جهت از خرداد سال 1384 تا به امروز گل‌های شقایق دشت زیبای شقایق هر جمعه دارای نگهبان شده‌اند. قرار است امسال نیز فعالان محیط‌زیست به‌صورت داوطلبانه به نگهبانی از دشت شقایق بپردازند تا با دادن تذکرهای زیست‌محیطی اجازه نابودی و یا عبور چرخ خودروها از روی بوته گل‌های شقایق را ندهند. در سال‌های نه چندان دور در فصل بهار بیشتر دشت‌های ایران مملو از گل‌های وحشی منحصربه فرد بود که بازدید‌کنندگان از مشاهده دشت‌های پر گل لذت می‌بردند.
آن سال‌ها بیشتر مردم این دشت‌ها را با نام گل‌هایشان می‌شناختند که مشهورترین آنها دشت لاله‌های واژگون خوانسار و کوهرنگ، دشت گل‌های محمدی قمصرکاشان و دشت گل‌های شقایق دامنه کوه دماوند و لار است.در چند دهه اخیر متأسفانه با دخالت انسان و به علل مختلف ازجمله مسائل اقتصادی هر روز شاهد نابودی دشت‌های متعدد گل‌های وحشی هستیم که درصورت غفلت شاید تا چند سال آینده تنها نامی از آنها خواهد ماند.
چند سال است که فعالان محیط‌زیست و دوستداران منابع طبیعی کشور با به صدا درآوردن آژیر خطر نابودی این دشت‌ها؛ خود نیز به‌صورت داوطلبانه برای حفاظت از این دشت‌ها شتافته‌اند. با توجه به امکانات اندک فعالان محیط‌زیست، فعالیت‌های آنها نیز محدود است. ولی فعالان محیط‌زیست و دوستداران منابع طبیعی کشور اعتقاد دارند که با کمک‌های اندک و ناچیز خود نیز می‌توانند موجبات آگاه‌سازی مردم را فراهم کرده و در نهایت از تخریب و نابودی این دشت‌های زیبا جلوگیری کنند. از سوی دیگر فعالیت‌های فرهنگی موجب آگاهی مسئولینی که حوزه فعالیت و مأموریت سازمانی آنها حفاظت و نگهداری از این دشت‌هاست می‌شود و آنها را نسبت به خطراتی که دشت‌ها را تهدید می‌کنند آگاه می‌کند.
برنامه نگهبانی از دشت شقایق دماوند و دشت لار یکی از جدی‌ترین طرح‌های سازمان‌های مردم‌نهاد است که برای نخستین‌بار در کشور و توسط تعدادی از فعالان محیط‌زیست و دوستداران منابع طبیعی استان‌های تهران و مازندران از سال 1384 به‌صورت مداوم و هر سال همزمان با شکوفایی گل‌های شقایق دماوند به‌صورت داوطلبانه برای جلوگیری از تخریب این محیط‌های طبیعی توسط برخی افراد در زمان شکفتن گل‌های شقایق وحشی انجام می‌شود.
وسعت دشت‌های شقایق دامنه‌های کوه دماوند و لار شاید آنقدر زیاد باشد که این تعداد داوطلب نتوانند از تمامی این محیط‌ها حفاظت کنند ولی این حضور هرساله و اطلاع‌رسانی‌های آنان قطعا خواهد توانست باعث ماندگاری این دشت‌ها شود.برخی حاضرند همه میراث طبیعی، تاریخی و فرهنگی را نابود کنند تا موجودی حساب‌های بانکی خود را افزایش دهند.پس نابودی جنگل، دشت، دریاچه، رودخانه و بیابان‌های بکر برایشان مفهوم نخواهد داشت و حتی حاضرند برای کسب مقدار ناچیز درآمد با کندن گل‌های وحشی و یا پیاز آنان این دشت‌های بی‌نظیر در جهان را نابود کنند. ولی وظیفه مسئولین و کسانی که نابودی این دشت‌ها برایشان خیلی مهم است، این است که با چاره‌جویی و کمک گرفتن از دیگران از نابودی این دشت‌های زیبا جلوگیری کنند.
اگر از نظر اقتصادی بخواهیم برای دشت‌های گل شقایق ارزش مادی تعیین کنیم با توجه به منحصر به فرد بودن این دشت‌ها که در هیچ جای جهان مثل و مانند ندارد شاید قیمت‌گذاری برای این دشت‌ها ناممکن باشد زیرا وقتی برای تولید یک شاخه گل معمولی مقدار زیادی هزینه می‌شود و همین شاخه گل در بازار گاهی به قیمت بیش ازچند هزار تومان بفروش می‌رود؛ بنابراین بهتر است در هنگام بازدید از دشت شقایق از ورود با خودرو به آن و یا از ایجاد مسیر جدید در دشت شقایق جدا خودداری کنید همچنین باید مانع کندن و لگد مال کردن و تخریب گل‌های شقایق شد و حتی اگر شاهد کندن این گل‌های زیبا توسط دیگران بودید از آنان بخواهید که از کندن گل‌ها جداً خودداری کنند و از ریختن زباله در این مناطق نیز جلوگیری کنید.
