زیست بوم

نیمی از جنگل‌های آذربایجان غربی در معرض نابودی

برگرفته از همشهری آنلاین

اسدالله افلاکی

وضعیت رقت بار دریاچه ارومیه از آسمان بیشتر به چشم می‌آید؛ مشتی آب در شوره زاری که روزبه‌روز دامنه آن گسترده‌تر می‌شود.

این وضعیت، ریشه در بی‌تدبیری، مدیریت غلط منابع آب و کشاورزی نادرست دارد. اکنون مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان غربی ازبروز فاجعه دیگری خبر می‌دهد.

آنطور که مهندس علی پیرمرادی می‌گوید همانطوری که پدیده خشکیدگی از غرب کشور رویشگاه‌های زاگرسی را به کام مرگ می‌کشد بیش از 5سال است که در نبود اعتبار وکمبود نیروی انسانی و تجهیزات ناکافی، آفت «پروانه جوانه خوار» و «گیاه نیمه‌انگلی موخور» 60هزارهکتار از 109هزار هکتار جنگل‌های طبیعی و ذخیرگاه‌های زاگرسی استان را با تهدید جدی مواجه کرده است.

مهندس ولی طالبی، رئیس اداره جنگل استان هم در جمع خبرنگاران اعزامی به ارومیه، در این‌باره گفت که برای مقابله با این آفات در هر هکتار یک «تله فرمونی» برای شکار پروانه‌های جوانه‌خوار نصب کرده‌اند اما جمعیت این آفات آنقدر زیاد است که تله‌ها کارساز نیستند و درنتیجه درختان بلوط سال به سال ضعیف‌تر می‌شوند. به گفته طالبی، اگر روند موجود ادامه پیدا کند طی 10سال آینده بلوط‌های این منطقه نابود می‌شوند. باوجود این وضعیت نگران‌کننده، اعتباری که امسال برای مقابله با آفات جنگل درنظر گرفته شده 50میلیون تومان است. این در حالی است که بنا به اعلام پیرمرادی، مقابله با این آفات نیازمند 4 تا 5میلیارد تومان اعتبار است.

تخریب 25هزار هکتار عرصه‌های ملی و طبیعی

اعتبار که نباشد نمی‌توان عرصه‌های منابع طبیعی را مدیریت کرد. به معضل کمبود اعتبار، کمبود تجهیزات و نیروی انسانی را هم باید اضافه کرد. براساس همین کاستی‌هاست که اداره کل منابع طبیعی استان آذربایجان غربی برای مدیریت 2میلیون و 700هزار هکتار عرصه‌های ملی وطبیعی اعم از جنگل ومرتع تنها 299نفر پرسنل در اختیاردارد. این در حالی است که بنا به چارت سازمانی، این اداره کل باید 600نیرو در اختیار داشته باشد. از همین روست که پیرمرادی می‌گوید که ازیک طرف طغیان آفت بلای جان رویشگاه‌های جنگلی شده و ازسوی دیگر، متجاوزان هر روز بخشی از اراضی ملی و طبیعی(انفال) را تصرف می‌کنند. به‌طوری که درسال گذشته 2772پرونده مربوط به تخریب و تصرف تشکیل شده که 98درصد آن با پیگیری به نفع منابع طبیعی به نتیجه رسیده است. اما پیرمرادی می‌گوید که هزینه‌های کارشناسی و پیگیری‌های قضایی آنقدر گران است که با اعتبارات اندکی که به اداره منابع طبیعی اختصاص می‌یابد امکان مقابله با همه متجاوزان وجود ندارد.

این مدیر ضمن انتقاد از بی‌مهری با منابع طبیعی یادآور می‌شود: سال گذشته 7میلیارد تومان اعتبار استانی و 6میلیارد تومان اعتبارات ملی بود که یک‌میلیارد و 300میلیون تومان از اعتبارات ملی و یک‌میلیارد و200میلیون تومان از اعتبار استانی تأمین شد و تنها 15درصد مصوبات تخصیص پیدا کرد. این درحالی است که سال گذشته 400میلیون تومان صرف کارشناسی شده است. 5/2میلیارد تومان هم برای اجرای طرح آمایش سرزمین خواستیم که تأمین نشده است.

پیرمرادی می‌گوید که به‌خاطر کمبود اعتبار حتی نمی‌توانیم به 650هکتار جنگل دست کاشتی که ایجاد کرده‌ایم یک لیتر آب بدهیم ؛ این جنگل‌ها در حال خشک شدن است. درحالی که در کشورترکیه طی 10سال 30هزار هکتار جنگل دست‌کاشت ایجاد کرده‌اند. او هشدار می‌دهد که به‌دلیل بی‌توجهی به منابع طبیعی، در آینده‌ای نه چندان دور جنگل‌های استان نابود خواهد شد.

مهندس پرویز ریاضی فر، معاون فنی اداره کل منابع طبیعی آذربایجان غربی هم ضمن انتقاد از بی‌توجهی به منابع طبیعی می‌گوید که ما برای هر 15هزارهکتار یک نیروی حفاظت در اختیار داریم. اجازه به کارگیری نیروی جدید را هم نداریم. تجهیزات‌مان بسیار اندک است. به همین دلیل است که طی 2دهه گذشته 25هزار هکتار از اراضی ملی وطبیعی اعم از جنگل ومرتع تخریب و تصرف شده است. مسلم است که اگر نیرو و تجهیزات کافی داشتیم این حجم تخریب اتفاق نمی‌افتاد.

اما اداره منابع طبیعی با وجود اعتبارات اندک و کمبود نیروی انسانی برای حفاظت از جنگل‌های منطقه دست به‌کار شده و با تمهیداتی زراعت چوب را ترویج می‌کند. پیرمرادی زراعت چوب را راهکاری برای کاهش فشار بر جنگل‌های استان عنوان می‌کند و می‌گوید که در راستای طرح ملی صنوبر کاری اکنون 21هزار هکتار از عرصه‌های استان به زراعت چوب به‌ویژه کشت صنوبر اختصاص دارد. چوب این مزارع ضمن تأمین چوب استان‌های همجوار، برای ساخت جعبه‌های چوبی، بسته‌بندی میوه‌ها و صنایع مبل‌سازی و دیگر صنایع چوبی مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ علاوه بر این، سالانه 11هزارتن چوب ازاین استان به عراق و ترکیه صادر می‌شود.

• < قبلی
• بعدی >