ایران‌بوم

9 سال است که از زلزله بم گذشته اما هر وقت که بمی‌ها به 5 می‌رسند لرزه به قامتشان می‌افتد. 5 صبح، 5 دی، دستان زمین به لرزه در آمد و شهر و ارگ‌ را در میان انگشتانش فشرد. با اینکه از آن سالها به‌ بعد اقدامات مرمتی بسیاری برای ارگ صورت گرفت اما هنوز این اثر ثبت‌شده جهانی در لیست آثار در خطر قرار دارد و هنوز توان ایستادن را در خود نیافته است.

new nike football boots 2012 2017 - 002 - Nike Air Max 270 ESS Ανδρικά Παπούτσια Γκρι / Λευκό DM2462 | Latest Releases , IetpShops - Women's Nike Air Jordan 1 trainers - ken griffey nike swingman shoes sale 2017

خبرگزاری میراث‌فرهنگی ـ گروه میراث‌فرهنگی ـ 5 دی 1382 بود که لرزه‌ای هولناک، دردی جانکاه را در یاد و خاطره مردم ‌ثبت کرد. زلزله، 2500 سال ثبات را هدف گرفت و قدم به شهر بم گذاشت. 5 صبح تاریخ منطقه و تعداد کثیری از مردم یکجا بلعیده شدند. با اینکه دنیا به یاری بم شتافت و امدادهای مردمی و دولتی بدون‌وقفه در شهر سرازیر ‌شد اما پس از گذشت 9 سال هنوز خاک‌ غم از سر بم زدوده نشده و ارگ یارای ایستادن ندارد.

حالا با گذشت این همه سال مسئولان از اقدامات مرمتی می‌گویند. آن‌ها یک روز قبل از فاجعه 5 دی به سخنرانی می‌پردازند و با آماری که در دست دارند از عملکردشان می‌گویند. البته مسئولان میراث‌فرهنگی کرمان از ارگ بم با خبرگزاری CHN حرفی نمی‌زنند. گویی هراسی فراتر از زلزله دارند. آن‌ها لب از سخن فرو می‌بندند، از شهرشان هیچ نمی‌گویند یکبار بی‌خانمانی بس است، شاید اگر غم نان می‌گذاشت وضع فرق می‌کرد.

با این‌حال برگه‌هایی به خبرگزاری CHN ارسال می‌شود بدون نام و نشان. این برگه‌های گمنام از مهمترین اقدامات مرمتی ارگ بم بعد از زلزله خبر می‌دهند.

مرمت حصار جنوبی و شرقی ارگ بم، مرمت برج و باروهای حصار دوم و سوم ارگ، مرمت سربازخانه، مسجد پیامبر، زیارتگاه مسجد ارگ، محراب‌های مسجد جامع، تکیه و محور بازار ارگ، چهارسوق و حجره‌‌های بازار ، برج آسیاب بادی، خانه فرمانده قشون، مدرسه میرزا نعیم، انبار و اندورنی خانه سیستانی، ضلع جنوبی و شمال شرقی اصطبل ارگ بم و مرمت بخشی از گذر سیستانی ارگ بم، آواربرداری حاکم نشین و همچنین آواربرداری 97 درصد عامه‌نشین از جمله فعالیت‌های بوده که در یک‌سال اخیر صورت گرفته است.

اما این منبع فکسی به مرمت‌های منظر فرهنگی بم هم اشاره دارد. گفته می‌شود؛چهارطاقی، حوض گازرشو، کوشک رحیم‌آباد، قلعه دختر، مجموعه عامری، مجموعه وکیل، کارخانه حناسائی، مقبره خواجه آفاق، مقبره میرزا ابراهیم، حمام سید و یخدان همگی به دست استاد کار مرمت سپرده شد و کاملا ترمیم شده‌اند.

البته اعطای کاربری به تمام فضاهای مرمت شده ارگ بم به منظور بازگرداندن حیات و پویائی به مجموعه با راه‌اندازی بانک سفال، نمایشگاه ماکت، دفتر باستان‌شناسی، کارگاه مرمت اشیاء تاریخی، آزمایشگاه مواد و مصالح، کارگاه‌های تولید و عرضه هنرهای سنتی، نمایشگاه فنون مقاوم سازی، دفتر فنی، دفتر کارگاه، دفتر نگهبانی از جمله اقدامات شاخص پروژه مرمتی ارگ بم بوده است.

باتوجه به‌اینکه کارگاه حفاظت و مرمت پایگاه میراث‌جهانی بم یکی از مجهزترین کارگاه‌های حفاظت و مرمت کشور است. مسئولان به نقش‌ کمک‌های اهدائی کشور ژاپن اشاره می‌کنندکه در تجهیز کارگاه حفاظت و مرمت پایگاه‌ بسیار پررنگ است. این درحالی‌است که تدوام مطالعات و برنامه‌های پژوهشی در زمینه‌های مرمت، معماری، باستان‌شناسی و ساماندهی و تقویت زیرساخت‌های گردشگری و همینطور برچیدن ایستگاه پمپ بنزین در حریم گسل بم برای فراهم‌کردن زمینه‌های خروج بم و منظر فرهنگی آن از فهرست میراث‌جهانی در خطر فعالیت‌های عمده‌ای است که توسط کارشناسان و مدیر پایگاه بم صورت گرفته است.

با تمام این تفاسیر برخی از کارشناسان به عواملی اشاره می‌کنند که روند مرمت‌ را کند می‌کند. این کارشناسان که نمی‌خواهند نامی از آن‌ها برده شود از نگاه‌ مردم نسبت به مرمت ارگ بم می‌‌گویند. به اعتقاد آن‌ها، مردم می‌خواهند بازسازی و کف‌سازی ارگ بم کاملا براق و هم‌چون گذشته باشد این درحالی‌است که حتی کارشناسان هم نباید بر اساس تصور ذهنی خود اقدام به بازسازی کامل کنند چراکه اقدامات پژوهشی باید علمی و اصولی باشد.

مردم باید بپذیرند که مرمت بناهای تاریخی با بساز و بفروشی تفاوت دارد و نباید در مرمت بنا‌های تاریخی از جمله ارگ بم سرعت و عجله به‌خرج داد. چراکه اگر مدیران پایگاه در این مورد تحت فشار قرار گیرند قطعا از کیفیت کار کاسته و پروژه دچار خطا می‌شود.

معمولا پروژه‌های مرمت آثار تاریخی در کشورهای خارجی همراه با نمایشگاه است تا مردم نسبت به مرمت و اهمیت آثار تاریخی مطلع شوند. اما در ایران به‌دلیل انعکاس‌ مطالب غیرکارشناسانه کارگاه‌های مرمت محصور می‌مانند. با این‌حال در ارگ بم به‌روی مردم باز است.

در این میان این منظر فرهنگی ارگ بم است که هنوز درگیر معماری‌های ناهماهنگ شهری است. ساخت و سازهای بی‌رویه از یک سو و بالا رفتن دیوارهای بلوکی رنگ معماری غیر ایرانی را در شهر عوض می‌کند. پیش از زلزله هم معماری بم ناهمگون بود اما فاجعه طبیعی با تمام تخریب‌هایی که به‌جا گذاشت به شهر فرصتی برای هویت‌بخشی داد و حالا پس از 9 سال هنوز شاهد بی‌هویتی و معماری عجیب و غریب‌ هستیم. چینه‌ها چقدر سریع جای خود را با بتن عوض می‌کنند. انگار باید برای عبور از شهر و رسیدن به ارگ چشمان‌مان را ببندیم. شهر بم شان ارگ را ندارد.

گزارش از مریم‌ جلیلوند