یادمان

سرنوشت مبهم تونل‌های زیرزمینی الهه آب‌ها/ اسراری که با «آناهیتا» دفن شد

اسکان نيوز

معماری دستکند زیرزمینی جدیدترین کاوش باستان شناسان از گذشته شهر سرعین است که این‌بار ابهام آن در تپه تاریخی «آناهیتا» ضرورت مطالعه این منطقه را قوت بخشید.

اسکان نيوز: کاوش‌های باستانی در روستا کنزق طی ماه‌های اخیر موجب شد تا باستان شناسان به یافته‌های علمی جدیدی از معماری‌های تاریخی در این منطقه دست یابند. به‌طوری‌که تداوم این کاوش‌ها و ردگیری‌های اولیه نشان می‌دهد، سرعین نمونه‌های متعددی از معماری زیرزمینی را در بردارد و به دلیل گذر زمان و ساخت‌وسازهای معاصر بخشی از ساخت‌وسازها در زیر خاک پنهان مانده است.

از سویی به تاکید باستان شناسان معماری‌های دستکند نمونه‌های انگشت‌شماری در کشور دارد و بیانگر سبک و شیوه خاصی از زندگی در گذشته‌های دور بوده است.

معماری‌های دستکند کنزق این روزها فرضیه وجود تونل‌های زیرزمینی در تپه تاریخی آناهیتا را قوت بخشیده است. موضوعی که به اعتقاد کارشناسان باید با دقت و مراقبت و به دور از هیجانات و اظهار نظرهای غیر واقع صحت و سقم آن بررسی شود.

«کول تپه» به الهه آب‌ها تغییر نام یافت

رئیس گروه باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل، در خصوص قدمت تپه آناهیتا، گفت: قدمت این تپه تاریخی که در ابتدا به کول تپه شناخته می‌شد به اواخر هزاره دوم قبل از میلاد تا دوره سلجوقی مرتبط است.

روح‌الله محمدی تاکید کرد: ارتفاع این تپه از سطح آب‌های آزاد هزار و 620 متر بوده و در سال 1377 به ثبت ملی رسیده است.

او با بیان این‌که در اسناد تاریخی محل این تپه «سرقین» یا همان نام قدیمی شهر سرعین عنوان می‌شود، متذکر شد: این تپه بعدها به دلیل چشمه‌های آبگرم سرعین به آناهیتا یعنی الهه آب‌ها نام‌گذاری شد و شهرت یافت.

رئیس گروه باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اضافه کرد: در واقع بعد از کاوش‌های باستان شناسی در سال 1376 توسط آقای چایچی این نامگذاری صورت گرفته است.

آثار تاریخی آناهیتا مبهم و نیازمند کاوش است

به گفته محمدی در ابتدا ارتفاع این تپه 18 متر از سطح زمین‌های اطراف بود که با خاکبرداری‌های صورت گرفته کاهش یافته است.

او با بیان این‌که مهمترین دوره استقرار تپه به دوره اشکانی مرتبط است، اضافه کرد: این تپه قلعه خشتی و سنگی دارد و برای احصا دقیق آثار آن باید عملیات کاوش به صورت جامع انجام شود.

در عین حال کارشناس باستان شناسی و محقق آثار تاریخی اردبیل در خصوص آثار این تپه تاریخی، تاکید کرد: تپه باستانی کول تپه سرعین معروف به آناهیتا در محدوده یشهر سرعین از جمله آثار مهم این شهرستان  است که قدمت استقرار انسان در آن با استناد به عملیات کاوش و لایه‌نگاری آن در سال‌های اخیر به عصر آهن می‌رسد.

حسن یوسفی تصریح کرد: براساس باورهای مردم بومی زیر این تپه حفره‌ها و تونل‌هایی وجود دارد که گفته می‌شود در مواقع خاص مورد استفاده قرار می‌گرفت.

او تاکید کرد: هرچند اثبات این باور تا زمان تکمیل تحقیقات باستان شناختی امکان‌پذیر نیست ولی انکار این نظریه نیز سخت به نظر می‌رسد.

به اعتقاد یوسفی  وجود و گسترش معماری دستکند و صخره‌ای در محدوده شهرستان سرعین از جمله کنزق احتمال وجود چنین راه‌های زیر زمینی را رد نمی‌کند.

او متذکر شد: محوطه‌های و تپه‌های باستانی دربردارنده تاریخ اجتماعی و فرهنگی انسان در طول حیات تمدن جوامع بوده و اطلاعات ارزشمندی از چگونگی زیست انسان و تعامل او با محیط دارد.

کارشناس باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تاکید کرد: چنان‌که لایه‌های دست نخورده این تپه‌ها می‌تواند در بازسازی فرهنگ گذشته انسان‌ها مورد استناد قرار گیرد. بنابراین حفاظت این محوطه‌ها برای بازآفرینی و بررسی تاریخ و تمدن جوامع اهمیت ویژه دارد.

یوسفی افزود: به عبارتی این آثار محصول فعالیت و تعامل انسان با بوم شناختی او در طول قرون و هزاره‌های گذشته حافظه انسان‌ها و جوامع فعلی است و اگر این هویت و شناسه از جوامع گرفته شود همانند انسانی خواهد بود که حافظه خود را از دست داده است.

طرح کاوش جاذبه تاریخی سرعین در دست تدوین است

اهمیت این تپه تاریخی و اظهارنظرهای کارشناسان موجب شده تا اخیرا طرح کاوش آن تدوین شود.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل تصریح کرد: بعد از تکمیل طرح کاوش، این طرح به سازمان میراث فرهنگی ارائه شده و مجوز کاوش اخذ می‌شود.

نادر فلاحی افزود: تپه تاریخی آناهیتا یکی از جاذبه‌های تاریخی شهر سرعین است و می‌تواند ابعاد جدیدی از گردشگری این منطقه را تعریف کند.

او تاکید کرد: تاکنون شهر سرعین به برخورداری از چشمه‌های آبگرم شناخته شده بود و این در حالی است که آغاز کاوش‌ها در روستا کنزق و آغاز مطالعات در سایر آثار تاریخی گویای این مهم است که سرعین یکی از مناطق برخوردار از جاذبه‌های باستانی و تاریخی است.

در عین حال رئیس گروه باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان معتقد است بعد از انجام عملیات کاوش علاوه بر این‌که ابعاد جدیدی از تاریخ و باستان شناسی این منطقه به دست خواهد آمد، می‌توان سایت موزه‌ای در این محل دایر کرد.

محمدی افزود: بعد از کاوش و مطالعات جامع و احصا بناهای تاریخی، این تپه می‌تواند به عنوان یک جاذبه برای گردشگران علاقه مند به آثار تاریخی معرفی شود.

• < قبلی
• بعدی >