یادمان

نابودی قدیمی‌ترین نشانه‌های تمدن - تیشه برقامت ۴۰هزارساله سنگ‌نگاره‌های تیمره - تاریخ زیرتیغ بولدوزرها

قامت سنگ نگاره های باستانی تیمره خمین این روزها زیر بار تجاوز، قد خم کرده و صدای تاریخی کتیبه‌هایی که ۴۰هزارسال ابر و باد و آفتاب و باران نابودشان نکرده، به دست انسان درحال خاموشی است.

خبرگزاری مهر- ثمین مامقانی نژاد: دست تجاوز گر انسان بر عرصه صخره نوشته‌هایی که دروازه ورود بشر معاصر به دنیای باستان است طی هفته‌های اخیر دو هزار سنگ نگاره از ۲۱ هزار سنگ نگاره منطقه باستانی تیمره خمین را نابود کرده است.

سنگ نگاره‌هایی که از پنج هزار تا ۴۰ هزار سال قدمت دارند و زبان گویای انسان باستان با بشر عصر جدید هستند اما بر اثر بی توجهی و سودجویی حالشان رو به وخامت و عمرشان در حال اتمام است.

بزرگ‌ترین تخته سنگ سنگ نگاره‌ای جهان در منطقه تیمره به تصویر کشیده شده که به کتیبه بزرگ معروف است. در این تابلوی سنگی بیش از ۱۵۰ نقش یک جا جمع شده که رازگشایی از این سنگ نگاره‌ها به تنهایی سال‌ها کار پژوهشی نیاز دارد اما به نظر می‌رسد قبل از آنکه پژوهشی به میان بیاید این صداهای تاریخی رو به خاموشی می‌روند.

آواز گذشتگان، امروز در تیمره زیر پای خشن بولدوزرها به سکوت تبدیل می‌شود و طرح‌های سنگی که ۴۰ هزار سال ابر و باد و آفتاب و باران را برتابیده و مقاومت کرده‌اند این روزها طی چند دقیقه خرد و نابود می‌شوند.

تیمره که میزبان قدیمی‌ترین خط کشف شده در ایران بوده، حالا میزبان سنگ نوشته‌های تکه تکه شده‌ای است که دیگر احیا نمی‌شود و این سنگ نگاره‌ها که موزه‌هایی در باد هستند به باد می‌پیوندند و به عنوان تنها دریچه ارتباطی دنیای باستانی و جهان امروز، برای همیشه بسته می‌شوند.

۲۰۰۰ سنگ نگاره طی روزهای اخیر در تیمره متلاشی شدند

پژوهشگر سنگ نگاره‌های ایران در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار داشت: طی روزهای اخیر مطلع شدیم که افرادی در حال نابود کردن سنگ نگاره‌های تیمره هستند و پس از حضور در این منطقه در نهایت شگفتی متوجه شدم بیش از دوهزار سنگ نگاره که قدمت بعضی از آنها به ۱۷ هزار سال قبل می‌رسد نابود و خرد شده‌اند.

محمدناصری فرد با بیان اینکه این حجم عظیم تخریب آثار تاریخی طی چند روز فاجعه بار است، افزود: برخی سنگ نگاره‌های این محوطه تبدیل به تلی از ماسه و سنگ شده و متاسفانه قسمت‌هایی از کتیبه‌های تصویری محوطه‌های دیگر نیز از جای کنده شده بودند.

وی تاکید کرد: اگر از این نابودگری جلوگیری نشود، سنگ نگاره‌های منطقه قیدو و مزاین تماماً نابود خواهند شد و هیچ اثری از تاریخ کهن در این منطقه باقی نمی‌ماند.   

ناصری فرد با بیان اینکه طی سال‌های اخیر عامل انسانی باعث از بین رفتن بیش از شش هزار اثر تاریخی در سنگ نگاره‌های تیمره شهرستان خمین شده است، بیان داشت: توسعه سد در منطقه گلپایگان، طرح انتقال آب از سد کوچری، احداث جاده و احداث سدهای خاکی شهیدآباد، لوزدر و فرنق بسیاری از سنگ‌نگاره‌های منطقه تیمره را نابود کرده است.

وی با اشاره به فعالیت‌های معدنی در این منطقه تاریخی اظهار داشت: احداث معادن برای دستیابی به سیلیس و تراورتن نیز در منطقه تیمره طی سال‌های اخیر بخشی از میراث باستانی و گرانبهای سنگ‌نگاره‌های تیمره را تخریب کرده است.

ناصری فرد عامل انسانی را خطرناک‌ترین و مخرب‌ترین تهدید برای این آثار باستانی دانست و تصریح کرد: علاوه بر فعالیت‌های عمرانی و اکتشافات معدنی، عوامل انسانی در شکل‌های مختلف همچون تخریب، دستکاری سنگ نوشته‌ها و اضافه کردن اسامی و نوشتن یادگاری بر آنها از دیگر عوامل تهدید این آثار بی‌بدیل است.

وی تصریح کرد: علاوه بر ارزش تاریخی و یافته‌های بی بدیل و بی مثال در مورد زندگی بشر روزگار باستان در تیمره خمین، این منطقه باستانی پتانسیل تبدیل شدن به قطب گردشگری کشور با ارزآوری چند میلیارد دلاری در سال را دارد اما طی سال‌های اخیر عوامل طبیعی و انسانی در کنار سرقت‌های صورت گرفته از این منطقه، نگرانی‌ها را در زمینه نابودی این منطقه باستانی تشدید کرده است.

پژوهشگر سنگ نگاره‌های ایران با اشاره به تخریب‌های اخیر سنگ نگاره‌های منطقه تیمره افزود: ما از استاندار مرکزی استدعا داریم اندیشه‌ای برای رفع این مشکل به کار بسته و سریعاً دستور توقف این روند نابودگرانه را صادر کنند.

فعالیت معدنی در منطقه باید با مجوز میراث فرهنگی انجام شود

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی در گفت و گو با خبرنگار مهر در این زمینه اظهار داشت: طبق عکس‌ها و گزارش‌هایی که در چند روز اخیر از این منطقه به دست میراث فرهنگی استان مرکزی رسیده تحقیق و بررسی در مورد این اقدامات از روز گذشته آغاز شده تا با پیگیری مساله تخریب، از ادامه آن جلوگیری شود.

سیدمحمد حسینی افزود: در حال حاضر کارشناسان میراث فرهنگی با حضور در منطقه تیمره در حال ارزیابی و بررسی میزان و عامل تخریب این سنگ نگاره‌ها هستند تا اگر این نابودگری به سبب فعالیت های معدنی است، در اسرع وقت متوقف شود و اگر عامل دیگری وجود دارد فورا پیگیری و رسیدگی شود.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی تامید کرد: صنعت و معدن برای اعطای مجوز فعالیت معدنی در چنین مناطقی باید از میراث فرهنگی استعلام کند و در صورتی که امکان فعالیت بدون آسیب در این منطقه فراهم باشد مجوز داده می‌شود اما متاسفانه طبق قواعد برخورد نشده و از میراث فرهنگی استعلام نمی‌شود.

وی بیان کرد: سایت موزه‌ها و سنگ نگاره‌ها در بستر طبیعی معنا و مفهوم می‌یابند و صخره نگاره‌های تیمره نیز در منطقه گسترده‌ای پراکنده هستند که امکان حفاظت از آنها و یا انتقالشان به نقطه دیگر یا جمع آوری این سنگ نگاره‌ها در موزه وجود ندارد بنابراین در محل باید از این آثار ارزشمند تاریخی حفاظت شود.

حسینی خاطرنشان کرد: در سطح استان مرکزی دو هزار اثر تاریخی وجود دارد که یگان حفاظت میراث فرهنگی نیرو و امکان رسیدگی و محافظت از نقطه به نقطه این بناها و محوطه‌های تاریخی را ندارد و سنگ نگاره‌های تیمره نیز منطقه گسترده‌ای را در بر گرفته‌اند بنابراین مهمترین اقدام در این شرایط فرهنگ سازی برای جلوگیری از هر گونه تخریب این آثار تاریخی به دست انسان است.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی تصریح کرد: در این راستا علاوه بر اینکه صنعت و معدن می‌بایست در اعطای مجوزهای اکتشاف معدنی در این مناطق از میراث فرهنگی استعلام کند باید فرهنگ سازی انجام شود تا عوامل مخرب دیگر این آثار تاریخی و باستانی نیز تا حد امکان کاهش یابد.

• < قبلی
• بعدی >