یادمان
رطوبت سد کارون 3 آثار باستانی ایذه را تهدید میکند؛ کابوس "سیوند" در ایذه به واقعیت پیوست
- يادمان
- زیر مجموعه: ديده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبيعی ایران
- جمعه, 30 تیر 1391 09:14
- آخرین به روز رسانی در جمعه, 30 تیر 1391 09:14
- نمایش از جمعه, 30 تیر 1391 09:14
- بازدید: 5477
کابوس سد سیوند در ایذه به واقعیت پیوست؛ سد کارون ۳ در ایذه که طبق اطلاعات شرکت آب و نیرو، بلندترین سد بتنی کشور و بزرگترین مخزن آبی کشور در میان سدهای بتنی است و بزرگترین حوضچه استغراق در کشور را ایجاد کرده است، حجم تبخیر آب در منطقه را به شدت افزایش داده و همین مسأله موجب افزایش شدید رطوبت در محوطه های باستانی و نقوش برجسته ایلامی 3000 ساله شهرستان ایذه شده است.
boohoo , Womens & Mens Clothes , Shop Online Fashion | Ataf.pl - All Truth All Fresh: Sneakersy, Streetwear & Więcej
به گزارش آژانس خبری بختیاری (ایبنانیوز)، خبرگزاری میراث فرهنگی در تاریخ 25/04/1391 در گزارشی، با عنوان «تهدید نقش برجسته های اشکفت سلمان با رطوبت و رشد درختچه‌ها؛ زیر پای پادشاه ایلامی علف سبز شد»، نوشت:
رطوبت زیاد و رشد انواع درخت ها و درختچه ها نقش برجسته های ایلامی "اشکفت سلمان" شهر ایذه را تهدید می کند؛ بطوریکه در دومین نقش برجسته از چهارنقش برجسته بزرگ این محوطه تاریخی، درست زیر پای هانی پادشاه بزرگ ایلامی درختچه ای سبز شده و در حال رشد است.
اشکفت سلیمان در جنوب ایذه در استان خوزستان واقع شده و شامل چهار نقش برجسته متعلق به دوره ایلامیان و بقایای یک ساختمان متعلق به اتابکان است. این محل پرستشگاه تریشا یکی از خدایان ایلامی بوده‌است. : اشکفت سلمان یا نیایشگاه تاریشا بزرگترین خط نوشته میخی عیلام نو را در خود جا داده است.
در نخستین نقش برجسته این محوطه مراسم نیایش هانی پادشاه محلی آیاپیر، به همراه شوترورو وزیرش و زن و فرزندش را نشان می‌دهد. این نقش برجسته دارای کتیبه‌ای به خط میخی ایلامی است. جلوی شاه یک آتشدان قرار دارد و فرزند شاه به خاطر اهمیت کمتری که نسبت به بقیه دارد کوچکتر از بقیه حجاری شده است. همه افراد از سمت چپ طراحی شده اند و روی نگاهشان به سمت غار کوچکی است که درون اشکفت قرار دارد . در دومین نقش برجسته نیز مراسم نیایش خانوادگی هانی بدون حضور وزیرش را به نمایش گذاشته که این نقش برجسته نیز دارای کتیبه منحصر به خود است.
در سومین نقش برجسته اشکفت سلمان نیز که در ارتفاع ۳ متری از سطح زمین حجاری شده هانی به تنهایی در حال انجام مراسم نیایش است و در پشت سر او در ۲۶ سطر کتیبه‌ای به خط میخی ایلامی وجود دارد که این پادشاه ایلامی دربارهٔ خود و کارهایی که در سرزمین آیاپیر انجام داده‌است، توضیح می‌دهد. چهارمین نقش برجسته نیز تعدادی از یکی شخصیت های مهم ایلامی را در حال انجام مراسم نشان می دهد که بدلیل اینکه کتیبه آن ترجمه نشده، هویت آن مشخص نیست.
(تصویر: رشد گیاه در زیر پاهای پادشاه ایلامی در "اشکفت سلمان" ایذه)
با وجود این که این گیاهان بر روی اصل آثار رشد و نمو کرده اند اما تا کنون هیچ اقدام خاصی برای پاکسازی این گیاهان از روی آثار تاریخی انجام نشده است، به عنوان مثال بر روی دومین نقش برجسته و درست در زیر پاهای هانی پادشاه ایلامی یک گیاه سبز شده و در حال رشد کردن است، هم اکنون ارتفاع آن به حدود نیم متر رسیده است.
بدون تردید رشد و ریشه دواندن این گیاهان بر روی آثار سنگی با این درجه از اهمیت و ارزش تاریخی منجر به شکاف خوردن و تخریب آنها در درازمدت خواهد شد. این در حالی است که کارشناسان میراث فرهنگی می توانند با قطع کردن این گیاهان از روی نقش برجسته ها سطح تخریب این آثار را کاهش دهند.
پیگیری های خبرنگار ایبنانیوز درباره نقش سدکارون 3 در شرجی ایذه
یک مقام دولتی که خواست نامش فاش نشود، در گفتگو با خبرنگار ایبنانیوز درباره علت افزایش رطوبت در محوطه های باستانی شهرستان ایذه، گفت: «در اشکفت سلمان، چشمه آب شیرینی وجود دارد و در فصول بارندگی، آبشار خروشانی هم از کنار اشکفت جاری میشود. و احتمالاً علت رویش گیاهان در نقش برجسته ها، همین منبع آب است که باعث شده سطح رطوبت این محوطه تاریخی و روی آثار سنگی آن بسیار بالا برود.
در عین حال، یکی از کارشناسان مستقل و فعالان میراث فرهنگی ایذه به خبرنگار ایبنانیوز گفت: روئیدن بوته و درختچه های جدید در نقوش برجسته اشکفت سلمان ربطی به چشمه درون اشکفت ندارد چون این چشمه در طول 3000 سال اخیر وجود داشته و هرگز شاهد رشد بوته بر روی نقش برجسته ها نبوده ایم. این پدیده یک پدیده جدید است و ناشی از درياچه بسیار بزرگ سد كارون ۳ می باشد که ۶۰ كيلومتر طول و ۳ ميليارد مترمكعب حجم دارد كه اگر آن را با حجم درياچه سد كرج كه ۲۲۰ ميليون مترمكعب است مقايسه كنيد، متوجه ابعاد آن مي‌شويد. دریاچه سد کارون 3 حدوداً 14 برابر دریاچه سد کرج است. احداث این سد موجب تغییرات آب و هوایی در ایذه و دهدز شده است بطوریکه همه مردم این موضوع را احساس می کنند و با بیان عامیانه خود می گویند ایذه "شرجی" شده است.
این فعال میراث فرهنگی ایذه گفت: سد کارون 3 که طبق اطلاعات شرکت آب و نیرو، بلندترین سد بتنی کشور و بزرگترین مخزن آبی کشور در میان سدهای بتنی است و بزرگترین حوضچه استغراق در کشور را ایجاد کرده است، حجم تبخیر آب در منطقه را به شدت افزایش داده و همین مسأله موجب افزایش شدید رطوبت در محوطه های باستانی ایذه شده است.
وی افزود: حجم تبخیر دریاچه 3 میلیارد مترمکعبی سد کارون 3 در تابستان به شدت بالا می رود و موجب شرجی شدن آب و هوای ایذه و دهدز در فصول گرم سال شده است. همچنین شاهد گرم شدن هوای ایذه و دهدز در فصول سرد به علت ظرفیت آب در برقراری تعادل حرارتی با محیط و نیز عدم بارش برف و تبدیل آن به "قطرات ریز باران" به ویژه در دهدز هستیم. بطوری که در فولکلور مردم ایذه و دهدز، شعرهایی در حسرت برف سروده شده و بر زبانها جاری است.
پیگیری های خبرنگار ایبنانیوز درباره تأثیرات دریاچه 3 میلیارد مترمکعبی سد کارون 3 بر تغییرات آب و هوایی شهرستان ایذه و دهدز ادامه دارد. و گزارشهای تکمیلی متعاقباً منتشر خواهد شد.
