یادمان

تخریب بافت تاریخی جهرم از مرز بحران گذشت!

تخریب‌ها در بافت تاریخی جهرم درحالی شدت یافته که باستان‌شناسان قدمت منطقه جهرم را مربوط به دوره هخامنشی و بافت تاریخی آن را متعلق به دوره صفویه و قاجاریه‌ می‌دانند. آنطور که فعالان و دوستداران میراث‌فرهنگی شهرستان جهرم‌ می‌گویند، تخریب‌های بافت تاریخی جهرم نزدیک به ۴ سال است که افزایش یافته اما هنوز این شهرستان تنها یک نمایندگی میراث‌فرهنگی دارد که حکم آن نگهبانی است!

adidas calabasas cream factory san jose menu - GZ3194 - adidas Ultra Boost 2021 White Multicolor | Giftofvision, ALWAYS LIKE A SALE

خبرگزاری میراث‌فرهنگی ـ گروه میراث‌فرهنگی ـ مجوز تخریب بزرگترین بادگیر جنوب ایران درحالی توسط اداره میراث‌فرهنگی شهرستان جهرم صادر شد که این بادگیر در خانه پیمان و در بافت تاریخی جهرم قرار داشت. این درحالی است که چندی پیش نیز کتیبه 400 ساله حمام گازران نیز به سرقت رفت. پیشتر فعالان و دوستداران میراث‌فرهنگی جهرم خبر از تخریب ۱۰ها خانه تاریخی متعلق به دوره قاجاریه در بافت قدیم شهر جهرم توسط شهرداری و شرکت نوسازی و بهسازی داده بودند.
 
اما پیش‌از این «علیرضا جعفری‌زند»، باستان‌شناس که فعالیت بسیاری در منطقه جهرم و کاوش در سد سلمان‌فارسی را به‌عهده داشته در رابطه با اهمیت تاریخی منطقه جهرم و بافت تاریخی این شهرستان می‌گوید: جهرم را باید از دو منظر منقطه باستانی و شهرستان جهرم ارزیابی کرد.
 
او می‌گوید: منطقه جهرم که پیرامون شهرستان را در برمی‌گیرد کاملا تاریخی و  باستانی است. چنانچه از حفاری‌هایی که در  50 کیلومتری این شهرستان در سد سلمان فارسی صورت گرفت یافته‌هایی به‌دست آمد که قدمت منطقه را به اواخر دوره هخامنشی تا قرون اولیه اسلامی می‌رساند.
 
این باستان‌شناس همچنین به شهرستان جهرم و بافت‌ تاریخی آن اشاره می‌کند و می‌گوید: اما شهرستان جهرم نیز بافت تاریخی ارزشمندی دارد که نیازمند رسیدگی و حفاظت‌های مداوم است. تاسال 86  در بافت قدیم این شهرستان خانه‌هایی از اواخر صفویه تا قاجاریه وجود داشت که به‌لحاظ ارزش‌های معماری بسیار منحصر به‌فرد بود. هرچند که اکنون نمی‌دانم این خانه‌ها با روند تخریب‌گرایانه‌ای که در پیش گرفته شده باقی مانده‌اند یا خیر!
 
او می‌گوید: تخریب‌هایی که در بافت قدیم جهرم دیده می‌شود اتفاقی نیست که صرفا گریبان شهرستان‌هایی چون داراب، فسا و جهرم را گرفته باشد. دردی است که تمام شهرهای بزرگی چون شیراز و اصفهان را دچار کرده است. وقتی بخش عمده‌ای از بافت‌ تاریخی شیراز پس از خیابان‌کشی شاه‌ چراغ از بین‌رفت دیگر چه توقعی از شهرستان‌های کوچک و بسیار دور از مرکز استان می‌توان داشت.
 
این درحالی است که بسیاری از خانه‌های ارزشمند جهرم بدون آنکه در فهرست آثار ملی قرار بگیرند با خاک یکسان می‌شوند بدون آنکه اداره میراث‌فرهنگی با ساختار و چارت مشخص در این شهرستان‌ها وجود داشته باشد.
 
یکی از فعالان میراث‌فرهنگی این شهرستان می‌گوید: با اینکه جهرم یک شهر کاملا تاریخی است اما هنوز فاقد یک موزه است. و نماینده میراث‌فرهنگی این شهرستان بدون آنکه بودجه یا ساختار داشته باشد همچنان حکم نگهبان را دارد.  
 
این فعال میراث‌فرهنگی که از آوردن نامش خودداری می‌کند ادامه می‌دهد: چندی پیش کتیبه حمام تاریخی گازران که در محله قدیمی و مسجد آیت‌الله حق‌شناس قرار دارد به‌ سرقت رفت. این حمام درست در بافتی قرار گرفته که بسیاری از مسئولان شهری مدعی هستند که این بافت‌ تاریخی نیست.
 
این درحالی است که در بافت تاریخی جهرم و در فاصله چند صدمتری حمام تاریخی قازران خانه پیمان واقع شده بود که یکی از بزرگترین بادگیرهای جنوب ایران در آن جای داشت. اما در کمال تعجب سه‌ماه پیش این بادگیر هم با خاک یکسان شد.
 
هم‌اکنون از بافت تاریخی جهرم تنها 6 بنای تاریخی بر جای مانده است که هنوز در فهرست آثار ملی ایران به‌ثبت نرسیده است. کارشناسان و فعالان میراث‌فرهنگی معتقدند اگر متولیان میراث‌فرهنگی هر چه سریعتر اقدامی انجام ندهند هیچ اثری از بافت و بناهای ارزشمند جهرم باقی نمی‌ماند.

• < قبلی
• بعدی >