ایران‌بوم

به گزارش خبرنگار هنری خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، پروین دخت یزدانیان «بی‌بی‌قصه‌های مجید» ، حمید سمندریان،شاپور قریب،نادیا دلدار گلچین، ایرج قادری، علی کسمایی، حسین سمندری، بیژن نعمتی شریف و.... از جمله هنرمندانی بودند که در شش ماهه‌ی اول سال از دنیا رفتند.

پروین‌دخت یزدانیان، «بی‌ بی قصه‌های مجید» که 5 فروردین ماه از دنیا رفت، متولد ۱۳۰۶در نجف آباد بود. وی از سال ۱۳۷۰، با ایفای نقش «بی‌بی» در سریال تلویزیونی «قصه‌های مجید» به کارگردانی پسرش (کیومرث پوراحمد)، قدم به دنیای بازیگری گذاشت و سپس در سال ۱۳۷۱ با بازی در فیلم‌های «صبح روز بعد» و «شرم» وارد سینما شد.

یزدانیان برای بازی در فیلم «صبح روز بعد»، برنده دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش دوم زن از یازدهمین جشنواره فیلم فجر شد. از دیگر کارهای وی می‌توان به «نان و شعر»، «مهریه بی‌بی»، «خواهران غریب»، «شب یلدا» و سریال «سرنخ» اشاره کرد.

****

حسین سمندری دوتار نواز خراسان 3 فروردین ماه از دنیا رفت. او در سال ۱۳۱۱ در شهرستان خواف متولد و از هشت سالگی با موسیقی آشنا شد. وی از نخستین چهره‌های موسیقی نواحی ایران بود که برای اجرا به خارج از کشور رفت و در طول زندگی خود در جشنواره‌های مختلف داخلی و خارجی شرکت کرد و مقام‌هایی را نیز کسب کرد.

این هنرمند عرصه‌ی موسیقی سال ۸۶ در کنسرتی مشترک با جلال ذوالفنون که عنوان «همنوازان صلح» را داشت، شرکت کرد و از معدود نوازندگان موسیقی نواحی ایران بود که با یک استاد نوازنده موسیقی سنتی در یک کنسرت مشترک برنامه اجرا کرده است.

او احتمالاً نخستین چهره موسیقی غیر شهری ایران است که در سال ۱۳۴۳ برای اجرای موسیقی به خارج از کشور رفت و در یک تور ۴۵ روزه، بیروت، آتن، رم و میلان را شیفته‌ی هنرش کرد.

***

در روزهای بهاری اولین ماه سال، فروردین ماه هنرمند دیگری که از جمع زمینی‌ها جدا شد، امیربدرطالعی هنرمند جوان گیلانی از دنیا رفت.

او متولد ۲۰ تیر ماه ۱۳۵۳ در شهر رشت به دنیا آمد و فعالیت هنری خود را از سال ۶۷ آغاز کرد.

وی در بیش از ۳۰ اثر نمایشی ایفای نقش کرد که «فرزندان زیتون» و «آرش» نوشته «بهرام بیضائی» از مهم‌ترین این اثرهاست.

در کارنامه این بازیگر که به دلیل مرگ مغزی از دنیا رفت، حضور در۱۲ سریال تلویزیونی همچون «از یادرفته» و «آوازچیکا» به چشم می‌خورد که بسیاری از این سریال‌ها از شبکه‌های سراسری پخش شده است.

*****

اباصلت صادقی که 6 اردیبهشت ماه از دنیا رفت از خوشنویسان معاصر ایرانی و عضو عالی انجمن خوشنویسان ایرانی بود.

او که متولد 1348 بود، سال ۱۳۶۸از انجمن خوشنویسان ایران فارغ التحصیل شد و در سال ۱۳۸۷ از شورای ارزشیابی هنری آن انجمن موفق به اخذ گواهینامه استادی در خط نستعلیق شد.

وی در روز ۶ اردیبهشت ۱۳۹۱ در سن ۴۳ سالگی بر اثر ایست قلبی در گذشت.

به اذعان اساتید و بزرگان خوشنویسی ایران، استاد صادقی افتخار وآبروی خوشنویسی آذربایجان است.

***

محمد علی شرفائی خواننده، مقام‌دان و نوازنده نی و چوغرو از مفاخر موسیقی نواحی استان کرمان و فرزند فاطمه شرفائی خواننده و مقام دار مشهور ایران بود.

شرفائی آخرین نوازنده چوغرو بود که تنها ساز کوبه‌ای چهارگوش دوطرفه است، این هنرمند 8 اردیبهشت ماه اردیبهشت ماه از دنیا رفت.

*****

در اردیبهشت ماه یکی دیگر از هنرمندان عرصه‌ی موسیقی، از دنیا رفت. فرج‌الله امینی از دوتارنوازان و بخشی‌های پیشکسوت منطقه کاشمر به علت کهولت سن و بیماری ۱۰ اردیبهشت ماه در روستای بردسکن که محل زادگاه و زندگی‌اش بود، درگذشت.

او از شاگردان ابراهیم خان دوتار نواز بود که یک بار نیز در جشنواره موسیقی نواحی شرکت کرده بود و در زمینه روایت بخشی از میراث شفاهی منطقه خراسان شمالی زحمات فراوانی کشیده بود.

****

ایرج قادری کارگردان سینمای ایران هم در 17 اردیبهشت ماه سال به دلیل تشدید سرطان از دنیا رفت.

وی فعالیت سینمایی را سال ۱۳۳۴ با بازی در فیلم «چهار راه حوادث» به کارگردانی «ساموئل خاچیکیان» آغاز کرد، او سال ۱۳۴۱ شرکت سینمایی «پانوراما» را به همراه «موسی افشار» تأسیس کرد.

از فیلم‌هایی که توسط ایرج قادری کارگردانی شده است می‌توان به «محاکمه»، «آکواریوم»، «چشمان سیاه»، «سام و نرگس»، «شهرت»، «طوطیا»، «پنجه در خاک»، «نابخشوده»، «می‌خواهم زنده بمانم» و... نام برد.

****

ایرج زهری منتقد تئا‌تر، نویسنده و مترجم 21 اردیبهشت ماه از دنیا رفت.

او تئاتر‌شناسی و ادبیات آلمانی را (١٩۵٩-١۹۶۴) دردانشگاه مونیخ آلمان خوانده بود. وی پیش از انقلاب، ازسال ١٣۴۶ به تناوب به تدریس تاریخ تئا‌تر در دانشکدهٔ هنرهای دراماتیک، مدرسهٔ عالی تلویزیون پرداخت.

نقد در مطبوعات، ازجمله در «نگین»، «کتاب هفته»، «بامشاد»، «تماشا» از دیگر فعالیت‌های وی بوده است.

این منتقد باسابقه تئا‌تر ایران و از اعضای قدیمی کانون ملی منتقدان تئا‌تر ایران و عضو کانون جهانی منتقدان تئا‌تر، ۲۰ اردیبهشت در منزل مسکونی خود درشهر بوخوم آلمان به دلیلی بیماری سرطان خون چشم از جهان فرو بست.

****

اما مهدی کیخایی که اصالتا سیستانی است و در عرصه‌ی تئاتر، سینما و رادیو فعال بود، 21 اردیبهشت ماه از دنیا رفت، او پدر آیدا کیخانی هنرمند عرصه‌ی تئاتر است.

*********

خرداد ماه سال 91، شاپور قریب هنرمند عرصه‌ی سینما را از جمع زمینی‌ها گرفت.

شاپور قریب که متولد ۱۵ آذر ۱۳۱۱ در تهران است، ۱۶ خرداد پس از گذراندن دوره‌ای طولانی در بستر چشم از جهان فرو بست.

وی در کارنامه فیلمسازیش ساخت آثاری چون «کاکو»، «غریبه»، «خروس»، «بت شکن»، «سه ماه تعطیلی»، «بگذار زندگی کنم»، «سایه‌های غم»، «بازگشت قهرمان»، «اشک و لبخند»، «کفش‌های جیرجیرک دار من»، اپیزودی از فیلم «ملاقات» و فیلم موفق کودک و نوجوان «هفت تیرهای چوبی» به چشم می‌خورد.

****

محمدرضا روح‌بخش متولد ۱۳۲۱ و از نخستین فارغ‌التحصیلان موسیقی دانشکده هنرهای زیبا بود. او پیش از حادثه تصادفی که سال گذشته برایش پیش آمده بود در تهران زندگی می‌کرد اما پس از آن به یزد رفت، در ۲۱ خرداد سال جاری در سن ۷۰ سالگی در منزل خویش درگذشت.

وی در موسیقی و از نظر شیوهٔ نوازندگی، به شدت متاثر از جلیل شهناز بوده است و قطعهٔ «نوبهار آمد یارا» از قطعات ماندگار این هنرمند فقید محسوب می‌شود.

*******

منصوره حسینی نقاش نوگرای ایرانی که سال گذشته به دلیل بیماری قلبی و کهولت سن در بیمارستان بستری شده بود، سرانجام در سن ۸۶ سالگی در ۲۳ خرداد ماه چشم از جهان فروبست، این در حالی ست که جسد وی ۱۵ روز بعد در منزلش پیدا شد.

*****

عبدالله سرور احمدی در سال ۱۳۲۸ در شهر تربت جام چشم به جهان گشود. او در خانواده‌ای فرهنگ دوست و اهل موسیقی رشد کرد و دوتار را از کودکی نزد مادرش که به همه مقام‌های منطقه آشنایی داشت، آموخت. سپس از محضر دیگر استادان دوتار نوازی بهره جست و سال‌ها نزد استاد «نظر محمد سلیمانی» به کسب تجربه پرداخت.

سروراحمدی فعالیت رسمی خود را بعد از انقلاب اسلامی آغاز کرد و جزء هنرمندان انقلابی موسیقی نواحی ایران در عرصه‌های دفاع مقدس و جهاد سازندگی قرار داشت.

وی در 29 روز خرداد ماه چشم از جهان فرو بست.

*******

اما تابستان و تیر ماه، علی کسمایی معروف به پدر دوبله ایران را از دنیا برد.

او سرپرستی دوبلاژ «شازده احتجاب»، «شطرنج باد»، «ملکوت»، «هجرت»، ‌ «پرواز در شب»، «هزاردستان»، «سربداران»، «آخرین پرواز»، «این خانه دور است»، «سال‌های جوانی»، «اتاق یک»، «حکایت آن مرد خوشبخت»، «کمیتهٔ مجازات» و «هور در آتش» و فیلم‌های خارجی «دکتر ژیواگو»، «بانوی زیبای من»، «آوای موسیقی» و «هملت» را در کارنامهٔ هنری‌اش ثبت کرده است.

کسمایی در ۶ تیر ماه به دلیل کهولت سن در منزلش دار فانی را وداع گفت.

*****

حمید حمزه ابیازنی نویسنده، بازیگر، کارگردان تئا‌تر و چهره‌پرداز در سال ۱۳۳۳ متولد شد.

وی فارغ‌التحصیل رشته هنرهای نمایشی از دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران است و فعالیت هنری خود در سینما را در سال ۱۳۶۴ با چهره‌پردازی فیلم «سامان» به کارگردانی احمد نیک‌آذر آغاز کرد.

وی همچنین در زمینه نویسندگی و تنظیم نمایشنامه‌های رادیویی، بازیگری تاتر و سینما، کارگردانی تاتر (صحنه‌ای و تلویزیونی) و برنامه‌ریزی ونیز به عنوان دستیار اول کارگردان، مشاور کارگردان و طراح گریم در سینما و تلویزیون نیز فعالیت داشته است.

حمید حمزه علاوه بر این تجربه‌هایی در زمینه ترانه‌سرایی برای کودکان (و بزرگان) به همراهی حسین علیزاده داشته است.

این هنرمند پس از سال‌ها تدریس، پژوهش و هنرورزی، سرانجام در تاریخ ۱۰ تیر ماه ۱۳۹۱ در سن ۵۹ سالگی روی در نقاب خاک کشید.

****

مریم فخر اعظم تقوی شیرازی، سفالگر خودآموخته که به دلیل ازدواج با پسرعموی خود، ابراهیم گلستان به نام فخری گلستان شناخته می‌شد، ۱۶ تیرماه در سن ۸۷ سالگی درگذشت.

****

محمد فراهانی از آخرین بازمانده‌های نقاشی قهوه خانه‌یی هم ۱۳ تیرماه در بیمارستان بقیه الله از دنیا رفت، او که از پنجم تیرماه به دلیل ناراحتی‌های شکمی و دردهای معده و روده به بیمارستان منتقل شده بود، بعد از عمل جراحی به کما رفت و درگذشت.

******

اولین ماه از تابستان سال 91، حمید سمندریان هنرمند قدیمی تئاتر را از ما گرفت.

«حمید سمندیان» کارگردان نامدار تئا‌تر که لقب پدر تئاتر را هم به او می‌دهند، متولد اردیبهشت ماه ۱۳۱۰ بود.

شروع فعالیت‌های تئاتری او در حین تحصیل در دورهٔ متوسطه با حضور در کلاس‌های تئا‌تر و هنرپیشگی اساتیدی چون «حسین خیرخواه»، «شباویز»، «نصرت کریمی» و «عبدالحسین نوشین» بود.

این هنرمند ۲۲ تیرماه در حالی که مدتی بود از بیماری سرطان کبد رنج می‌برد، از دنیا رفت.

*********

مهتاب نوروزی که به عنوان نماد نیم قرن سوزن دوزی در بلوچستان شناخته می‌شود در دهه ۴۰ به دنیا آمد، تعدادی از آثار مهتاب نوروزی در مجموعهٔ سعدآباد تهران نگهداری می‌شود.

او در 23 روز تیرماه و در سن ۷۸ سالگی از دنیا رفت.

لباس‌های درباری که او به همراه دیگر سوزن‌دوزان بلوچ به سفارش «فرح دیبا»در دههٔ پنجاه خورشیدی دوخته‌بود، از جمله این آثار است.

مهتاب نوروزی که از کودکی سوزن‌دوزی را آغاز نمود در شانزده‌سالگی به استادی رسید و در مجموع به مدت ۶۳ سال به سوزن‌دوزی ادامه داد.

این بانو به جز سوزن‌دوزی در پریواردوزی، سیاه‌دوزی، آینه‌دوزی، سکه‌دوزی و رودوزی نیز در منطقهٔ سیستان و بلوچستان سرآمد همگان بود و اکثر دختران این خطه از هنر و دانش وی بهره‌مند شدند.

مهتاب نوروزی موفق شد از وزارت ارشاد نشان درجهٔ یک هنری را دریافت کند و قرار بود مهر اصالت یونسکو را هم در کارنامه افتخارات خود داشته باشد.

همچنین در سال ۱۳۸۶ فرهنگستان هنر از مهتاب نوروزی و سیزده هنرمند دیگر در برنامهٔ «گنجینه‌های از یاد رفتهٔ هنر ایرانی» تقدیر کرد.

********

ایرن زازیانس بازیگر قدیمی سینما هم در 7 مرداد ماه از دنیا رفت،او متولد 1306 بود.

**********

اکبر لقا ملقب به اکبر جقه، خواننده پیشکسوت اصفهانی در سال ۱۳۱۱ شمسی متولد شد و از ۵ سالگی مقدمات آواز با تلاوت قرآن آغاز نمود و از سن ۱۰ سالگی به دلیل برخورداری از صدایی خوب و رسا به کلاس درس «علی مرتضوی» راه پیدا کرد.

سپس از محضراساتیدی چون «عباس خان سروری» نیز استفاده نمود، وی بعد‌ها راهی هنرستان جامع باربد شد تا از محضر «استاد مهرتاش» نیز استفاده کند.

اکبر لقا از سن۲۶ سالگی نزد «مرحوم نورعلی خان برومند» فراگیری موسیقی را ادامه داد و همچنین از وجود «حسن خان مشهون» و مرحوم «استاد تاج» نیز بهره برد.

این هنرمند نیمه مرداد امسال چشم از جهان فرو بست.

*****

بیژن نعمتی شریف از هنرمندان مطرح مجسمه‌سازی، نقاشی و تئا‌تر عروسکی هم که 24 مرداد ماه از دنیا رفت، متولد ۱۳۲۶ بود.

وی با خدمات ۳۰ ساله‌ای که به کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان داشت از جمله چهره‌های ماندگار در این هنر محسوب می‌شود.

نعمتی شریف از سال ۵۲ به استخدام کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان درآمده و حضورش تا سال ۸۴ که بازنشسته شد در این مرکز ادامه داشت.

بعد از بازنشستگی به نقاشی روی آورد و به شکلی باورنکردنی با فاصله کوتاهی از عروسک‌سازی و نقاشی به مجسمه‌سازی متمرکز شد و حدود ۱۶ نمایشگاه انفرادی برگزار کرده و در نمایشگاه‌های گروهی و بینال‌های داخلی و خارجی حضور داشت.

*****

نادیا دلدار گلچین بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون هم 24 مرداد ماه از دنیا رفت. او 18 اردیبهشت ماه سال 1339 متولد شده بود.

وی در رشتهٔ موسیقی در هنرستان عالی موسیقی به تحصیل پرداخت و موفق به اخذ دیپلم در این رشته گردید، گلچین ابتدا وارد عرصهٔ تئا‌تر شد و به تدریج به بازیگری در سینما روی آورد و در سال ۱۳۶۹ با بازی در فیلم ابلیس (ساختهٔ احمدرضا درویش) به ایفای نخستین نقش خود در سینمای ایران پرداخت.

گلچین در طول مدت بازیگری خود، در فیلم‌هایی همچون «روسری آبی»، «شب برهنه»، «کمکم کن»، «شیدا»، «مهر مادری»، «غریبانه»، «دختری با کفش‌های کتانی» و... به ایفای نقش پرداخت.

این هنرمند ۲۴ مرداد ماه امسال پس از پشت سر نهادن دوران طولانی مدت بیماری کلیوی درگذشت.

*********

هوشنگ زرافشان از عکاسان پیشکسوت و بنام ایرانی هم 28 مرداد ماه از دنیا رفت، او عمده فعالیت‌هایش در روزنامه‌ی «کیهان» بود.

وی برادر «مرحوم باقر زر‌افشان» و «حاج اسماعیل زرافشان» از عکاسان پیشکسوت ورزشی بوده است.

********

آخرین ماه تابستان؛ شهریور ماه هم هنرمندانی چون رضا مشایخی،بهروز احمدی و بهرام سارنگ را از دنیا گرفت.

رضا مشایخی متولد شهر قزوین از تعزیه خوانان به نام و از آخرین چهره‌های مطرح در این هنر بود. او اولین تعزیه خود را در۶ سالگی اجرا نمود و درهمان زمان به شبیه‌خوانی روی آورد.

از جمله اساتید مشایخی می‌توان به «میرزا یحیی رشته قانی» که ازاساتیدموسیقی بوده‌اند وهمچنین «میرزامفتاح لاهیجانی» و «سیدحسین مومن‌زاده» و «حاج ادهم بحطوئی» اشاره کرد.

وی ۲۶شهریور ماه از دنیا رفت.

*******

بهروز احمدی آبان ماه ۱۳۲۵ در تهران پا به عرصه هستی نهاد.

وی از معماران به نام ایرانی و طراح پروژه‌های ساختمان آرمیتاژ در خیابان بخارست تهران، موزهٔ قرآن و نمای ساختمان جدید مجلس شورای اسلامی ایران است.

این مهندس معمار با مجموعه فعالیت‌های خود در زمینهٔ معماری، نزدیک به نیم قرن به معماری و هنر ایران خدمت کرد.

بهروز احمدی در طول دورهٔ فعالیت حرفه‌ای خود حدود ۹۰ پروژه انجام داده که بیشتر این پروژه‌ها به آثاری نمادین و به‌ یادماندنی برای ایرانیان بدل شده‌است، معمار بزرگ ایران ۱۵ شهریور ماه درگذشت.

********

بهرام سارنگ متولد ۱۳۳۰ در میانه بود و با موسیقی از طریق برنامه گل‌های رادیو آشنا شد. او در ۱۳سالگی به آموختن ویولن پرداخت و همزمان، با مقدمات تئوری موسیقی آشنا شد، ۱۵ ساله بود که نخستین اجرای آواز در صحنه را تجربه کرد و در ۱۷ سالگی آوازش از رادیو تبریز پخش شد.

سارنگ، در سال ۱۳۵۰ به تهران آمد و ردیف‌های آواز را از محمود کریمی و اسماعیل مهرتاش فراگرفت و در سال ۱۳۵۶ آواز او از رادیو ایران پخش شد.

این هنرمند که در امریکا زندگی می‌کرد، ۱۸ شهریور به دلیل بیماری سرطان از دنیا رفت و پیکرش به تهران منتقل شد و در قطعه هنرمندان بهشت زهرا (س) آرمید.