خبر
گرما، خطرناک‌ترین دشمن رایانه‌ها
- خبر
- نمایش از یکشنبه, 04 تیر 1391 15:45
- بازدید: 3093
برگرفته از روزنامه اطلاعات
گرما باعث می‌شود چیپ‌ها و دیگر اجزای داخلی رایانه گرم شوند و به این ترتیب از کارایی رایانه کاسته می‌شود. از مهم‌ترین اشکالات رایانه‌های امروزی این است که زمان کار با آنها آنچنان گرمایی از خود تولید می‌کنند که باعث می‌شود دمای داخل کیس نیز به سرعت افزایش یابد و گرمای بیش از حد باعث تخلیة بار الکتریسیته ساکن بر اجزاء رایانه همانندIC ها و CPU شود و نیز ایجاد نوسانات ولتاژ، اکسید شدن، از بین رفتن حرارت پیکسل‌ها در اثر حرارت بالا از دیگر مواردی هستند که بر کاهش کارایی کامپیوتر اثر می‌گذارند.
نخستین نکته‌ای که باید در این هنگام مورد بررسی قرار بگیرد، این است که از جریان هوا در اطراف رایانه خود مطمئن شوید. اگر رایانه خود را در یک محفظه قرار می‌دهید، حتماً در پشت آن یک سوراخ دایره‌ای برای جریان هوا باز کنید. به طوری که این سوراخ مسیر هوای فن رایانه شما را باز نگه دارد. تا هوای خنک بتواند از داخل کیس رایانه شما بگذرد.
برای دفع گرما راه‌های زیادی وجود دارد که مهم‌ترین آنها هدایت گرما، تشعشع و جابه جایی است و در رایانه‌ها می‌توان از روش‌های جابه جایی و هدایت کمک گرفت تا بتوان حرارت به وجود آمده را کم کرد. این کار با استفاده از خنک کننده‌هایی که در درون رایانه‌ها قرار دارد، صورت می‌گیرد. یکی از این خنک کننده‌ها که به طور معمول همراه پردازنده‌های سوکت AM2 عرضه می‌شود، «هیت سینک و فن» است. این وسیله همیشه با پردازنده در تماس است و گرمای حاصل از عملکرد هسته‌های پردازشی را به طور مستقیم جذب می‌کند. تا وقتی که دمای هیت سینک از دمای پردازنده بالاتر نرود، گرما از جهت پردازنده به سمت هیت سینک انتقال پیدا می‌کند. با انتقال گرما از پردازنده به هیت سینک، دمای پردازنده کاهش پیدا خواهد کرد، اما هنگامی که هیت سینک و پردازنده با هم، هم دما شوند، انتقال گرما بین آن دو متوقف می‌شود و در این زمان باید دمای هیت سینک را پایین بیاوریم. به همین منظور است که فن روی هیت سینگ قرار می‌گیرد و با به جریان انداختن هوا بر روی هیت سینک باعث انتقال گرما می‌شود.
در صورتی که فاصله‌ها و حفره‌های میان هیت سینک و پردازنده توسط خمیر حرارتی (Thermal paste) پر شود، انتقال گرما بسیار بهتر و مؤثرتر صورت خواهد گرفت.
تنها مشکلی که در استفاده از هیت سینک و فن دیده می‌شود یکی این است که این دو وسیله نمی‌توانند دمای پردازنده را به پایین‌تر از دمای پردازنده یا حتی پایین‌تر از دمای محیط و کیس برسانند، و دیگر این که فنی که روی هیت سینک قرار دارد اگر از نوع نامرغوب باشد مستعد ایجاد سرو صدا در هنگام کار کردن است. در مقابل این معایب، خنک کننده‌های هیت سینک و فن خیلی راحت و بدون مشکل قابل نصب هستند و قیمت بسیار مناسب تری نسبت به دیگر پردازنده‌ها دارند.
غیر از هیت سینک و فن خنک کننده‌های دیگری نیز در بازار عرضه می‌شوند که از جملة آنها می‌توان به خنک کننده‌های پلتیر (peltier)، تغییر فازی و ابی اشاره کرد.
در خنک کننده‌های پلیتر دو نوع فلز به کار رفته که هنگام تماس با هم جریان الکتریکی میان آنها برقرار می‌شود. این خنک‌کننده از دو سطح گرم و سرد تشکیل شده است که سطح سرد روی پردازنده قرار می‌گیرد و دمای آن را پایین می‌آورد. گرمای پردازنده از سرد سطح خنک‌کننده به سطح گرم انتقال پیدا می‌کند و پس از آن به هوای اطراف منتقل می‌شود.
از معایب این خنک کننده‌ها این است که دمای کیس را بالا می‌برند، زیرا سطح گرم آن گرمای بسیار زیادی را به هوای اطراف می‌دهد.
خنک کننده‌های تغییر فازی در بسیاری از مادربوردها دیده می‌شوند. اساس کار این نوع خنک کننده‌ها مایع سیالی است که در یک سیکل بسته همانند یک سری لوله بسته جریان پیدا می‌کند و گرمای حاصل در پردازنده‌ها را با خود حمل می‌کند و به محیط خارج می‌فرستد و این عمل به طور مرتب تکرار می‌شود.
خنک کننده‌های آبی نیز که یکی دیگر از خنک‌کننده‌های رایانه به شمار می‌روند و همان طور که از نامش مشخص است، از سیالاتی نظیر آب و نیز اتیلن گلیکول، پروپیلن گلیکول یا ترکیبی از آنها تشکیل شده است. این خنک‌کننده هم مانند خنک‌کننده فازی، با جریان یافتن مایع سیال، گرما از پردازنده به محیط فرستاده می‌شود. خنک‌کننده آبی بدون استفاده از فن نیز به راحتی گرما را انتقال می‌دهد. این وسیله به راحتی می‌تواند دمای پردازنده را به زیر 35 تا 40 درجه سانتی گراد برساند.
غیر از ابزارهایی که نام بردیم، برای این که رایانه خود را در برابر گرمای زیاد محافظت کنید راه‌های سادة دیگری نیز وجود دارند که با توجه به آنها می‌توان دمای به وجود آمده را پایین آورد. نخست این که اگر رایانه را در داخل محفظه‌ای قرار می‌دهید، دست‌کم تا فضای 10 سانتی متری پشت کیس نباید هیچ مانعی وجود داشته باشد تا جریان هوا برقرار شود.
مطمئن شوید بالا و پشت مانیتور شما از گرد و خاک پاک شده است. کتاب‌ها، ورق‌های کاغذ، جعبه‌ها و سایر اشیاء را روی مانیتور خود قرار ندهید. همیشه به شکاف‌های بالای مانیتور توجه کافی داشته باشید تا گرمای اضافی به راحتی دفع شود. اگر این گرما دفع نشود، گرمای اضافی به قطعات الکترونیکی مانیتور سرایت می‌کند که نتیجه آن، به‌هم ریختگی رنگ، لرزش تصویر و مشکلات دیگری برای مانیتور است.
کار بعدی که می‌توانید انجام دهید، پاک کردن گرد و غبار از سطوح داخلی رایانه است. این کار را حداقل دو بار در سال انجام دهید و هر دو سال یک بار این کار را برای مانیتور انجام دهید. وجود گرد و غبار چیپ‌های رایانه را داغ نگه می‌دارند و هر چه گرد و خاک بیشتری روی آنها نشسته باشد، بیشتر داغ می‌شوند. راحت‌ترین راه برای نظافت داخل رایانه استفاده از یک جاروبرقی خانگی است. بعد از این که با یک مکنده مانند جاروبرقی آن را تمیز کردید، می‌توانید از هوای فشرده (با فشار کم طوری که به قطعات رایانه صدمه وارد نشود) برای بیرون راندن گرد و غبار باقی مانده استفاده کنید. مطمئن شوید که پره‌های فن‌های خنک کننده را کاملاً تمیز کرده‌اید. فن منبع تغذیه برق و CPU و کیس را تمیز کنید. برای نظافت صفحه کلید هم از هوای فشرده استفاده کنید و توجه داشته باشید که هیچ گاه برای نظافت کیبرد از مایعات استفاده نکنید و از یک کاور برای پوشاندن کیبرد در زمان بی‌کاری آن استفاده کنید. با همین روش ساده سال‌ها به عمر صفحه کلید خود اضافه می‌کنید.
در مورد‌هارد دیسک، اول از همه توجه داشته باشید که‌هارد دیسک به گونه‌ای طراحی شده است که به صورت افقی نصب شود بنابراین نمی‌توانید‌هارد دیسک را به پهلو نصب کنید و از آن انتظار کار بیش از دو سال را داشته باشید. 90 درصد‌هارد دیسک‌ها که به پهلو در کیس نصب می‌شوند بعد از دو سال مشکل پیدا می‌کنند و احتیاج به تعویض دارند. این شیوه نصب باعث فشار وارد شدن به قسمت کوچکی از بیرینگ‌های‌هارد می‌شود و این بیرینگ‌ها خراب می‌شوند. ولی با نصب افقی‌هارد وزن‌هارد به طور یکنواخت در کل سطح بیرینگ تقسیم می‌شود بنابراین بیرینگ‌هارد دچار خرابی پیش از موعد نمی‌شود.
معمولاً هارد دیسک‌هایی که روی قطعاتی که تولید گرما می‌کنند قرار می‌گیرند یا بین قطعات دیگر فشرده شده‌اند و برای تبادل حرارت و جریان هوا فضای کافی وجود ندارد، زودتر دچار مشکل می‌شوند. به خاطر داشته باشید که‌هارد درایو شما دارای یک موتور و قطعات متحرک است. هر چه تهویه هوا در اطراف آن بیشتر باشد راحت‌تر گرمای اضافی را دفع می‌کند و عمر آن بیشتر خواهد بود. در ضمن هارد نسبت به لرزش و تکان‌های شدید به خصوص در حال کار حساس است؛ پس مراقب هارد دیسک خود باشید و رایانه خود را روی میزی قرار دهید که محکم و ثابت است. به رایانه خود اجازه بدهید نفس بکشد و آن را تمیز نگه دارید تا در سال‌های بعد هم در خدمت شما باشد.
