خبر
مقام حضرت زینب(س) از نظر «آیت‌الله مکارم»
- خبر
- نمایش از یکشنبه, 25 بهمن 1394 09:57
برگرفته از تابناک
در سالروز میلاد با سعادت حضرت زینب کبری(س) می‌توان گفت آن حضرت بزرگ بانویی است که با تحمل و بردباری در کربلا عهده‌دار پرستاری از بیمارانی همچون امام سجاد(ع)بود و پرستاران باید ایشان را الگو و سرمشق خود قرار دهند.
پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم‌شیرازی یادداشتی از این مرجع تقلید با عنوان "سیری در مقام حضرت زینب(س)" را منتشر کرده است.
متن کامل این یادداشت به شرح زیر است:
«باید اذعان نمود در پیشرفت اسلام، زنان بزرگ و با شخصیتی همچون خدیجه و بانوی اسلام فاطمه زهرا و دخترش زینب کبری(سلام الله علیهما) شرکت داشته‌اند، و برای پیشرفت اسلام و اجرای حق و عدالت بزرگترین فداکاری را به خرج داده اند و با ایمانی محکم و تفکری عالی، مردان خود را با تمام وجود در این مسیر حمایت می کردند، و علی(علیه السلام) نیز برای آنها احترام فوق العاده قائل بود.
این ادعا دارای دلیل و تحلیل منطقی است، زیرا اگر مرکب قلم دانشمندان نبود، خون‌های شهیدان فراموش می شد، لذا حضرت زینب(سلام الله علیها) در گام نخست زمینه جاودانگی خون شهیدان را به وجود آورد. از این رو برای تبیین مقام و منزلت حضرت زینب کبری(سلام الله علیها)باید این پرسش ها را مطرح نمود که بر زینب کبری علیها السلام چه گذشت؟ او که پس از شهادت امام حسین علیه السلام رهبری کاروان اسیران را به همراه امام سجاد علیه السلام به عهده داشت، و همه جا از جان او و زنان و کودکان مراقبت می کرد و گاه خود را سپر بلای آنها قرار می داد و در کوفه و شام با افشاگری هایش ظالمان را رسوا ساخت، بذر انقلاب را در همه جا پاشید و پیام خونین کربلا را به گوش مردم رساند، خاطرات بودنش با برادر، همراهی او در مسیر مدینه به مکه و از مکه تا کربلا، سفارشهای برادر به او، رنج های حسین علیه السلام در شهادت یاران و برادران و فرزندان، بدن های قطعه قطعه شهیدان و سرهای جدا شده عزیزان، همه و همه حاکی از شأن و منزلت و مقام والای حضرت زینب کبری(سلام الله علیها) است که در ادامه به مهمترین شاخصه های آن اشاره می شود.
حضرت زینب(سلام الله علیها)؛ پرستاری نمونه
گفتنی است تقارن میلاد پرخیر و برکت حضرت زینب(سلام الله علیها) با عنوان روز پرستار ما را بر این نکته رهنمون می سازد که نسبت سیرۀ حضرت زینب(سلام الله علیها) با مقولۀ پرستاری غیر قابل انکار است، به عنوان نمونه علی بن الحسین علیه السلام می گوید: «شبی که پدرم فردای آن به شهادت رسید، بیمار بودم و عمه ام زینب از من پرستاری می کرد.
در روایتی دیگر آمده است: هنگامی که امام حسین علیه السلام تنها شد به خیمه های برادرانش سر کشید...آنگاه به سوی خیمه های زنان روانه شد و به خیمه فرزندش امام زین العابدین علیه السلام رفت. او را دید که بر روی پوست خشنی خوابیده و عمه اش زینب علیها السلام از او پرستاری می کند. چون حضرت علی بن الحسین علیه السلام نگاهش به پدر افتاد خواست از جا برخیزد، ولی از شدت بیماری نتوانست، پس به عمه اش زینب گفت: «کمکم کن تا بنشینم چرا که پسر پیامبر صلی الله علیه و آله آمده است» زینب علیها السلام وی را به خود تکیه داد و امام حسین علیه السلام از حال فرزندش پرسید.
در فراز دیگر نیز می‌توان به خطاب امام حسین(علیه السلام) نسبت به خواهرش زینب(سلام الله علیها) مبنی بر نگهداری و مراقبت از کوچکترین فرزند امام حسن مجتبی علیه السلام اشاره کرد که فرمود؛ خواهرم! او را نگهدار». .. حال با این تفاسیر می‌توان نسبت نامگذاری تولد آن حضرت با روز پرستاری را بیش از پیش دریافت که همۀ این موارد حاکی از عمق ایثار و فداکاری و اوج مقام پرستاری آن حضرت است.
استقامت و پایداری
مرحوم محمد مهدی نراقی در جامع السعادات صبر را چنین تعریف می کند: «صبر، استقامت و پایداری نفس و عدم تشویش در سختی‌ها و مصیبت‌ها است، به نحوی که مقاومت کنی در برابر آن سختی‌ها و بلاها و خارج نکنی نفس خود را از سعه صدر و از آن حالت سرور و آرامشی که بر آن حاکم بود».
باید اذعان کرد ایستادگی و پایداری زینب کبری(سلام الله علیها) در مقابل یزید، تحسین برانگیز است، لذا وقتی بانوی سرافراز عاشورا، حضرت زینب کبری(سلام الله علیها) در مقابل یزید می ایستد، می‌گوید: ای یزید فکر نکن که من مثل یک اسیر مقابل تو ایستاده ام بلکه برای من ننگ است با همچون تویی هم سخن و رودرو شده‌ام؛ پیام آن این است که در هیچ شرایطی، نباید تن به ذلت داد و این جزو درس های عاشوراست.
مقام پیام رسانی عاشورا
بی تردید عاشورا با مفاهیمی چون آزادگی و مبارزه با ظلم گره خورده است که نه تنها کهنه نمی شوند بلکه روز به روز توسعه بیشتری می یابد، لیکن پیام های عاشورا می توان در خطبه های حضرت زینب(سلام الله علیها) در کوفه و شام مشاهده نمود.
حال در سوی دیگر حضرت زینب علیها السلام که گویا سخنگوی آن صحنه عجیب(شهادت امام حسین علیه السلام) بود چنین گفت: پدرم فدای آن کسی باد که (خیمه گاه) سپاهش روز دوشنبه غارت شد. پدرم فدای آن کس باد که طناب‌های خیمه اش بریده و بر زمین افتاد... پدرم فدای آن کس که با دل پرغصه جان سپرد، پدرم فدای آن کس که با لب تشنه شهید شد، پدرم فدای آن کس که از محاسنش خون می چکد».
مقام عفت
از جمله شاخصه های کلیدی در امر مقام شناسی آن حضرت باید به اهتمام ویژه آن حضرت به رعایت حدود عفاف و حجاب اشاره نمود، لذا آن حضرت در مواجهه با لشگر دشمن فرمود؛ به سپاهت بگو شتاب نکنند. مگذار دست نامحرمان به سوی خانواده پیامبر صلی الله علیه و آله دراز شود. زینب کبری(سلام الله علیها) خود لباس مندرس پوشیده بود به زنان فرمان داد هر چه وسایل و زیورآلات داشتند در گوشه ای جمع کنند، گوشواره ها را از گوش‌هایشان درآورند، حتی فاطمه دختر امام حسین علیه السلام که نوعروس بود و دوست داشت گوشواره هایش را که یادگار پدر مظلومش بود نگه دارد، عمه اش زینب از ترس آنکه مبادا دست نامحرمی به سویش دراز شود، اجازه نداد. زنان و کودکان در گوشه ای جمع شدند، آنگاه زینب فریاد زد: هر کس می خواهد اسباب و وسایل دختران علی علیه السلام و فاطمه علیها السلام را به یغما ببرد بیاید. عده ای از سپاه آمدند و هر چه بود را به غارت بردند.
مقام سخنوری
گفتنی است مقام سخنوری و خطابه از جمله خصایص برجستۀ حضرت زینب کبری (سلام الله علیها) است، خطبه‌های عقیله بنی هاشم پس از واقعه عاشورا با خطبه های بلیغ، رسا و بیدارگرانه به گونه ای عمل نمود که آن را شبیه خطبه های امیرالمومنین علی (علیه السلام) دانسته‌اند.
حذیم بن شریک اسدی می گوید: در آن روز به زینب دختر علی علیه السلام نگریستم که خطبه می خواند و هرگز زنی را سخنورتر و زبان آورتر از او ندیدم. گویا (زبان علی علیه السلام در کام اوست و) با زبان امیرمؤمنان علی علیه السلام سخن می گوید. به سوی مردم اشاره کرد که «ساکت شوید!» ناگاه نفس ها در سینه ها حبس شد و زنگ کاروان‌ها از حرکت ایستاد.
مقام تبیین و روشنگری
تردیدی نیست خطبه‌های حضرت زینب(سلام الله علیها) در شام و کربلا حاوی مطالب و نکات بسیار ارزشمندی برای جامعه است که باید در سطح وسیعی منتشر شود.
زیرا عقب نشینی مصلحتی یزید و تغییر موضع سیاسی بر اثر خطبه های افشاگرانه حضرت زینب(سلام الله علیها) در شام و بیداری مردم به نوبۀ خود حاکی از مقام بی بدیل آن حضرت در مقولۀ روشنگری است!
به عنوان نمونه یکی از مصادیق مهم روشنگری آن حضرت در برابر حکومت خودکامه یزید محقق گردید؛ در خطبه ای که بانوی شجاع اسلام زینب کبری علیها السلام در شام در برابر حکومت خودکامه جبار، ایراد کرد، فرمود؛ «تو امروز شادی می کنی و چنین می پنداری که چون فراخنای جهان را بر ما تنگ کرده ای .... اشتباه می‌کنی، این فرصت و آزادی را خداوند بخاطر این به تو داده تا پشتت از بار گناه، سنگین گردد و عذاب دردناک در انتظار تو است ...»
مقام شجاعت
در حالات این بانوی شجاع می‌خوانیم زینب کبری علیها السلام در کنار پیکر خونین برادر زانو زد و پیکر خونین را با دو دست خود از زمین بلند کرد و گفت: «خداوندا این قربانی را از ما، (خاندان پیامبرت) قبول فرما!».
هم چنین در وصف مقام شجاعت حضرت زینب(سلام الله علیها) باید به خطبه های آن حضرت اشاره کرد که در کوفه و شام بیان گردید که پشت دشمنان را به لرزه درآورد و پایه های کاخ آنها را متزلزل ساخت.
از شجاعت حضرت زینب علیها السلام در تاریخ کربلا این است که در مواجهه با ابن زیاد و هنگامی که می خواست او را سرزنش کند با تعبیر «یابن مرجانة» او را مخاطب ساخت.
لذا در خطبه آتشین شیر زن میدان کربلا در کوفه، با صراحت آمده است: «گریه می کنید و ناله سر می دهید، بخدا بسیار بگریید و کمتر بخندید، لکه ننگی بر دامان شما نشست که با هیچ آبی پاک نمی شود. شما چگونه اجازه دادید سلاله پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و پناهگاه شما در مشکلات کشته شود و چراغ فروزان جامعه شما را خاموش کنند؟!»
آن حضرت در پاسخ ابن زیاد، آن مرد سفاک بی‌رحم و خطرناک، با یک دنیا شجاعت فرمود:«ما رأیت إلا جمیلا؛ جز خوبی (و شجاعت و عظمت) در کربلا ندیدم».
هم چنین در خطبه معروف حضرت زینب شیر زن کربلا(سلام الله علیها) که در شام در مقابل یزید ایراد فرمود نیز می توان به مقام شجاعت بی نظیر آن حضرت اذعان نمود، که فرمودند؛ «اگر حوادث سخت روزگار، مرا در شرایطی قرار داد که مجبور شوم با تو صحبت کنم، من تو را موجودی کوچک و بی مقدار می دانم و در خور هر گونه توبیخ و سرزنش .... آنچه در توان داری انجام ده؛ ولی هرگز نمی‌توانی نور ما را خاموش کنی و آثار ما را محو نمایی!».
سخن آخر
در خاتمه با تبریک میلاد با سعادت پیام آور عاشورا حضرت زینب کبری(سلام الله علیها)، باید به یکی از مهمترین فرازها و پیشگویی های مهم واقعۀ کربلا در کلام حضرت زینب(سلام الله علیها) اشاره نمود که فرمودند؛ خداوند از جماعتی از این امت که گردن کشان زمین آنها را نمی شناسند ولی فرشتگان آسمان آنان را می شناسند، عهد گرفته است که این پیکرهای پاره پاره و پراکنده را جمع کنند و به خاک بسپارند، در آینده در این سرزمین بر مرقد پدرت حسین علیه السلام پرچمی به اهتزاز در می آید که هیچگاه کهنه نشود و در گذر زمان گزندی به آن نرسد و سردمداران کفر هرچه در محو آن تلاش کنند، روز به روز بر عظمت آن افزوده شود.
لذا زینب دختر شجاع امیرمؤمنان علیه السلام با این پیشگویی عجیب و شگفت آورش، فرزند برادر خود را تسلی بخشید و آینده کربلا و عاشورا را آنگونه که ما امروز بعد از حدود 14 قرن مشاهده می کنیم دقیقا ترسیم نمود، آری قلب نازنین زینب علیها السلام می دانست که این آغاز کار است هر چند تاریک دلان بنی امیه و منافقان آن را پایان کار می پنداشتند.»
