خبر
نکته‌هایی که یک مسافر مترو باید بداند و رعایت کند - جستجوی فرهنگ در دالان‌های زیرزمینی مترو!
- خبر
- نمایش از شنبه, 15 شهریور 1393 06:37
- بازدید: 3082
برگرفته از روزنامه اطلاعات، شماره 25961، چهار‌شنبه 12 شهریور 1393
ارمغان زمان فشمی
صدای پخش شده از بلندگو چندین بار در طول مسیر به مردم یادآوری می‌کند که روی پله برقی‌ها ندوند، اما به هر ردیف از پله‌ها که می‌رسیم، کسی پیدا می‌شود که عجله داشته باشد.
بعضی‌ها تند راه می‌روند و خودشان را توجیه می‌کنند که تند راه رفتن با دویدن فرق دارد.
سالمندانی که می‌دانند نتیجه دویدن روی این پله برقی‌های بی رمق، از کار انداختن آنهاست، گاهی تذکر می‌دهند، اما معمولا گوشی بدهکار نیست. اگر پله برقی از کار بیفتد، جوان تر‌ها مشکلی ندارند، اما بالا و پایین رفتن از پله‌ها کابوس افراد مسن و بیمار است.
قطار که در ایستگاه متوقف می‌شود، اغلب مسافران منتظر به طرف درهای آن هجوم می‌برند و پیش از آن که به مسافران درون واگن اجازه بیرون آمدن بدهند، سعی دارند هرچه زودتر خودشان را به داخل پرتاب کنند، شاید زودتر از دیگران بتوانند صندلی‌های خالی را اشغال کنند.
در دقیقه نود کسی از راه می‌رسد که لحظه پرتاب شدن او به سمت واگن، با لحظه بسته شدن درهای قطار یکی باشد و به همین دلیل، وسط در گیر کند و مانع بسته شدن آن شود.
پله برقی‌ها و درهای واگن‌ها با این دست اقدامات مسافران بی‌ملاحظه، در معرض خرابی قرار می‌گیرند و چوب آن را همه می‌خورند، نه فقط خودشان.
از مسایل تکراری درون واگن مثل بلند حرف زدن با تلفن همراه و عدم رسیدگی بعضی‌ها به بهداشت فردیشان که بگذریم، به این پرسش می‌رسیم که ما تا چه حد فرهنگ استفاده از مترو را می‌دانیم و رعایت می‌کنیم؟
مشکلات ایستگاه‌های شلوغ
شاید یکی از مشکلات مترو، ازدحام بیش از اندازه مسافران به خصوص در برخی ساعات روز و در بعضی ایستگاه‌ها باشد.
اگر یک روز صبح گذارتان به ایستگاه امام خمینی یا ایستگاه‌های تقاطعی دیگر افتاده باشد، متوجه می‌شوید که اغلب مسافران پس از چند بار از دست دادن قطار، بالاخره به این نتیجه می‌رسند که بایــد خود را با سیل جمعــیت همراه کنند تا با فشار آوردن به دیگران، به هر ترتیب شـده وارد قطار شوند!
دیدن چنین صحنه‌هایی نه تنها خوشایند و در شأن هموطنانمان نیست، بلکه می‌تواند خطراتی مانند سقوط از سکو، آسیب دیدن زیر دست و پای دیگران و گرم شدن بازار کار جیب برها و کیف قاپ‌ها را به همراه داشته باشد.
شاید بتوان با اندیشیدن تمهیداتی مانند فرستادن قطارهای خالی به این ایستگاه‌ها در ساعات اوج رفت و آمد- مانند آنچه در اتوبوسرانی انجام می‌شود- این معضل را از میان برد.
لزوم ورود فرهنگ متناسب با تکنولوژی
شاهرخ حقیقی ـ دکترای فلسفه از دانشگاه «سنت جونز» نیویورک، رابطه میان اخلاق و زندگی اجتماعی را یک رابطه ضروری می‌داند و می‌گوید: معنی«ضروری» در فلسفه، معنایی دقیق و پیچیده است.
اما به طور کلی می‌توان گفت چون انسان یک حیوان اجتماعی است و هر حیوان اجتماعی به همکاری و ارتباط نیاز دارد، ما به جز در اجتماع نمی‌توانیم زندگی کنیم و این زندگی به اخلاق احتیاج دارد.
آقای حقیقی در پاسخ به این پرسش که اخلاق اجتماعی در مواجهه با مظاهر مدرن زندگی شهری چگونه باید ظاهر شود، می‌گوید: تکنولوژی، بستر مدرن هم می‌خواهد. به عنوان مثال اگر خودرو وارد و استفاده می‌کنیم،نیاز به راه، پمپ بنزین و تعمیرگاه هم داریم که همراه آن وارد می‌شوند.
کسی باید باشد که بداند این خودرو چطور کار می‌کند، بنابراین باید درس مرتبط با آن را بخواند و از این قبیل تمهیدات. کسانی که از خارج می‌آیند، رانندگی ایرانیان را نوعی هرج و مرج می‌بینند که به دلیل وارد نشدن فرهنگ متناسب با تکنولوژی است.
با این که مترو نسبت به خودرو، عمر بسیار کوتاه تری در ایران دارد - متروی تهران در تاریخ شانزدهم اسفند 1377 افتتاح شده است- به نظر می‌رسد فرهنگ استفاده از آن بیشتر و بهتر جا افتاده است، این موضوع را می‌توان ناشی از تلاش شهرداری و شرکت مترو برای آموزش شهروندان در این زمینه دانست.
قواعد استفاده از خدمات عمومی
دکتر فربد فدائی، روانپزشک و مدیر گروه روانپزشکی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی با اشاره به این نکته که انسان‌ها برای زندگی بهتر مجبور به تعامل و ارتباط با یکدیگر هستند، می‌گوید: امکانات عمومی سبب می‌شود وسیله‌ای که امکانِ داشتن و یا کاربرد آن به طور انفرادی ناممکن و یا دشوار است، به راحتی در اختیار عموم مردم قرار بگیرد که مدرسه، دانشگاه، بیمارستان و خدمات حمل و نقل عمومی از این جمله است.
بدیهی است که عملی نیست که هر فرد به طور انفرادی برای خود یا فرزندانش دانشگاه اختصاصی تاسیس کند که استفاده از آن، صرفاً شخصی باشد. بنابراین دولت یا نهادهای غیردولتی با سرمایه‌گذاری‌های کلان، چنین کاری را انجام می‌دهند تا همه از آن بهره‌مند شوند.
در نتیجه کاربرد خدمات عمومی باید تابع قواعد و قوانینی باشد که حقوق همه در آن رعایت شود.
در مورد سفرهای هوایی، دریایی، خطوط راه‌آهن، سفرهای درون شهری با مترو و اتوبوس و حتی تاکسی نیز چنین است. همه نمی‌توانند خط آهن و لکوموتیو و واگن شخصی داشته باشند، بنابراین از امکانات عمومی استفاده می‌کنند و در نتیجه باید قواعد و ضوابط استفاده از آنها را نیز رعایت کنند.
گرچه امکان داشتن خودروی شخصی برای اکثریت مردم ممکن شده است، ولی محدودیت‌های رفت و آمد و نیز هزینه بالا قاعدتاً افراد را برای استفاده از امکانات عمومی، ترغیب می‌کند.
دکتر فدائی می‌افزاید: برخی از این قواعد و مقررات، جنبه عمومی دارد که در کل جامعه باید رعایت شود و جزو هنجارهای جامعه است، از قبیل ظاهر متناسب با هنجار جامعه، خرید خدمات عمومی از طریق تهیه بلیت یا کارت یا پرداخت نقدی و کاربرد الفاظ محترمانه در ارتباط با دیگران. برخی نیز به طور اختصاصی مربوط به وسیلة نقلیه خاصی است که مورد استفاده قرار می‌گیرد.
برای نمونه، نوع وسایلی که می‌تواند همراه مسافر باشد و وزن آن به ویژه در مورد هواپیما مهم است و نیز رعایت حال مسافران دیگر، به نحوی که فرد مُخّل آسایش آنان نشود ضروری است، از این رو استفاده از تلفن همراه با صدای بلند در مترو و اتوبوس مناسب نیست.
رعایت حال مسافران سالمند و ناتوان ضروری است، هنگام ورود و خروج باید با رعایت نظم و حفظ تقدم و تأخر وارد و خارج شد.
باید اجازه داد ابتدا مسافران قبلی پیاده شوند تا سپس جا برای تازه واردان باز شود. نرساندن آسیب به وسیله مورد استفاده، چه به صورت عمدی و چه غیر عمدی الزامی است.
پرهیز از کنجکاوی در احوال مسافران دیگر نیز از ضروریات استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی است.
شاید بهترین استفاده‌ای که از زمان سفرهای درون شهری می‌توان کرد، مطالعه باشد. زمانی که خودتان رانندگی را بر عهده ندارید، از فرصت سفر، حتی سفرهای کوتاه، برای خواندن، آگاه شدن و آموختن می‌توانید استفاده کنید. به این ترتیب هر سفر کوتاه تبدیل به فرصتی ارزشمند برای مطالعه می‌شود.
همرنگی با جماعت
دکتر فدائی با بیان این که برای بررسی در احوال و شخصیت یک فرد یا یک جامعه، دقت در نحوه رفتار اشخاص در مکان‌های عمومی فرصتی مطلوب است، می‌گوید: گرچه برخی افراد ویژگی‌های شخصیتی خود را در هر شرایطی حفظ می‌کنند، اما در اکثریت مردم، حضور در جمع سبب می‌شود که رفتارهایشان تحت تاثیر رفتار گروه تغییر کند.
اگر در مکانی عموم مردم با ادب و انضباط رفتار کنند، فرد تازه وارد به آن جمع هم خواه ناخواه با ادب و انضباط رفتار خواهد کرد.
اگر فرد در گروهی قرار بگیرد که بی نظمی و بی انضباطی بر آن حکمفرما است، او نیز به تمایلات غریزی خود اجازه بروز می‌دهد، و ممکن است با نهایت شگفتی ببینیم فردی که در رفتارهای انفرادی خود همیشه با متانت بوده است، در یک گروه پرخاشگر، پرخاشگر می‌شود.
وی می‌افزاید: برای نمونه زمانی که چراغ راهنمایی به مدت طولانی قرمز باقی می‌ماند و شماری از رانندگان شروع به بوق زدن می‌کنند، ممکن است فرد فرهیخته‌ای که منطقاً می‌داند باید منتظر سبز شدن چراغ بماند نیز دست خود را روی بوق بفشارد.
در مترو و دیگر وسایل حمل و نقل عمومی نیز قاعده بر آن است که فرد از جوّ حاکم بر جمع تاثیر می‌پذیرد، اگر داخل مترو تمیز و آرام و مسافران مهربان و مؤدب باشند، او نیز چنین خواهد کرد و اگر واگن مترو کثیف باشد، بی نظمی در ورود و خروج قطارها در کار باشد، وسایل تهویه کار نکند و مسافران ترشرو و تحریک پذیر باشند، او هم چنین خواهد کرد.
نارضایتی اجتماعی، عامل بروز هرج و مرج
این روانپزشک در ادامه گفتگو با روزنامه اطلاعات، با ذکر خاطره‌ای به توضیح بیشتر درباره منظور خود می‌پردازد: یک بار در ایستگاهی منتظر مینی‌بوس بودم و صف طویلی هم وجود داشت.
به محض رسیدن مینی‌بوس، جوانی از آن سوی خیابان به سرعت آمد و خارج از صف زودتر از همه سوار شد.
من نیز که در میان منتظران امکان سوار شدن را پیدا کردم، بر حسب تصادف در صندلی کنار این جوان قرار گرفتم. جوان چون دید نگاه من معطوف به اوست، پرسید: «داداش خوشت اومد چطور زودتر از همه سوار شدم؟» پاسخ دادم: « اما شما حق دیگر منتظران را نادیده گرفتید». جوان پاسخی به من داد که مرا به فکر فرو برد.
او با لحن خاص خود گفت: «داداش، انقده حق منو خوردن که اگه تا آخر دنیا هم حق بقیه را بخورم، بازم کمه»!
واقعیت این است که تعداد زیادی از موارد بی‌توجهی به حقوق دیگران، از سوی افرادی صورت می‌گیرد که به هر دلیل از جامعه ناراضی هستند و احساس اجحاف می‌کنند، بنابراین خود را ملزم به رعایت قوانین نمی‌بینند. رفتار این افراد مورد تأیید نیست، اما منطق آن قابل فهم است. می‌گویند چون جامعه به من کم توجهی کرده است، پس من هم به جامعه و اصول آن توجهی ندارم!
به این ترتیب شاید بتوان مشکل فرهنگ استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی را در منظری گسترده بررسی کرد و به جای آن که صرفاً با رفتارهای غیراجتماعی و ضداجتماعی مبارزه کرد، عوامل ایجاد‌کننده این رفتارها را برطرف ساخت.
فرهنگ و باید و نبایدهای مترو سواری!
در سایت شرکت بهره برداری راه آهن شهری تهران و حومه (مترو)، به فرهنگ و باید و نبایدهای مترو سواری اشاره شده است که آشنایی با آنها، برای مسافران مترو ضروری است:
* به تابلوهای راهنما و برچسب‌های هشداردهنده در ایستگاه‌ها و قطارها توجه کنید.
* ضمن آشنایی با مزایای بلیت‌های مترو (با پرسش از متصدیان فروش بلیت ایستگاه)، برای صرفه‌جویی در وقت و هزینه از بلیت‌های مبلغ دار و مدت دار استفاده کنید.
* هنگام سوارشدن به قطار یا پیاده شدن از آن، حال سالمندان، بیماران و معلولان را مراعات کنید.
* هنگام رفت و آمد در ایستگاه‌ها از سمت راست خود حرکت کنید و در مسیر عبور دیگران قرار نگیرید.
* ورود هرگونه مواد و مایعات، تجهیزات قابل انفجار و اشتعال به داخل تمامی فضاهای مترو و قطارها ممنوع است.
* ورود هرگونه حیوان به داخل تمامی ایستگاه‌های مترو و قطارها ممنوع است.
* استعمال دخانیات در تمامی فضاهای مترو و قطارها ممنوع است.
* کپسول‌های آتش نشانی مستقر در ایستگاه‌ها و قطارها به منظور استفاده در مواقع اضطراری است.
* از دستکاری بی مورد تجهیزات و وسایل موجود در تمامی فضاهای مترو، خودداری کنید.
* در صورت مشاهده رفتارهای مشکوک مانند سرقت، مراتب را سریعاً به مسئول ایستگاه و یا پلیس مترو اطلاع دهید.
* برای حفظ زیبایی و آراستگی مترو، از ریختن زباله در ایستگاه‌ها و قطارها جداً بپرهیزید.
* از دویدن بر روی پله برقی خودداری کنید.
* به هنگام استفاده از پله برقی، هردوپای خود را روی یک پله قرار دهید و «هندریل» مشکی رنگ را با دست بگیرید.
* در صورت داشتن عصا یا چتر، هیچ گاه آن را روی پله برقی قرار ندهید.
* بانوان گرامی هنگام استفاده از پله برقی، مواظب چادر و لباس‌های بلند خود باشید.
* از خاموش کردن بی مورد پله برقی خودداری کنید.
* در زمان بروز دود و حریق، از آسانسور استفاده نکنید.
* به تابلوی ایمنی نصب شده در داخل اتاقک آسانسور توجه کنید و در صورت بروز مشکل با شماره تلفن درج شده در تابلوی شرکت بهره برداری راه آهن شهری تهران و حومه تماس بگیرید.
* از عجله و شتاب برای سوار شدن به قطار بپرهیزید.
* برای سوار شدن به قطار از تمامی درها استفاده کنید و از تجمع در مقابل یک در خاص، خودداری کنید.
* ورود به تونل و محوطه ریلی ایستگاه‌ها ممنوع است.
* خط زرد لبه سکو حریم ایمن شماست، قبل از توقف قطار و باز شدن درها، از آن عبور نکنید.
* هنگام ورود به قطار و خروج از آن، مراقب فاصله سکو و قطار باشید.
* به منظور تسهیل در ورود و خروج از قطار، ابتدا اجازه دهید مسافران داخل قطار خارج شوند و سپس برای ورود از کناره‌های در قطار استفاده کنید.
* هنگام باز و بسته شدن درهای قطار، از آن فاصله بگیرید و مراقب انگشتان خود باشید.
* هنگام بسته شدن درهای قطار، به هیچ عنوان مانع بسته شدن آن نشوید.
* از دویدن بر روی سکو خودداری کنید.
* در صورت احساس ضعف و بی حالی بلافاصله در هر محلی که هستید، بنشینید و از مسئول ایستگاه کمک بخواهید.
* در صورت افتادن وسایل شخصی خود در محوطه ریلی، برای برداشتن آن از مسئول ایستگاه کمک بگیرید.
* با مطالعه جدول‌های زمان بندی حرکت قطارها و مشاهده تابلوهای PIS از موقعیت زمانی و مکانی قطارها مطلع شوید.
* در ایستگاه‌های دارای فضای سبز ضمن رعایت حریم مربوطه، در نگهداری و ماندگاری زیبایی محوطه سهیم باشید.
* به تمامی پیام‌هایی صوتی که در ایستگاه پخش می‌شود، به دقت توجه کنید.
* در تمامی موارد تاخیر و توقف قطار و سایر نواقص و حوادث پیش آمده ضمن حفظ خونسردی، کمال همکاری را با راهبر قطار و ماموران ایستگاه داشته باشید.
* هنگام امدادرسانی ماموران ایستگاه به افراد مصدوم و بیمار، ضمن خلوت کردن محیط و عدم ازدحام، آنان را در ارائه خدمات مناسب یاری دهید.
* هنگام مشاهده سقوط و یا بر هم خوردن تعادل همراهان و یا سایر مسافران بر روی پله برقی، سریعا دکمه STOP (در ابتدای و انتهای پله برقی، منتهی الیه هندریل مشکی ) را فعال کنید و به ماموران ایستگاه اطلاع دهید.
