گردشگری
پارک ملی کویر
- گردشگری
- نمایش از جمعه, 05 آذر 1389 16:46
- بازدید: 5003
برگرفته از تارنمای چاكراههاي زمین
در فاصله اي نه چندان دور از جنوب شرقي پايتخت مجموعه و نمايشگاهي طبيعي از وحوش كمياب بياباني و كويري وجود دارد. كل وبز، قوچ و ميش وحشي، گربه شني، جبير، يوزپلنگ ايراني و جوامع گياهي متنوع...
حیات وحش
پارک ملی کویر، تنها پارک ملی در ایران است که به گفته سازمان محیط زیست در آن هیچگونه سکونتگاه انسانی، معدنی و پروانه چرای دام وجود ندارد. پارک ملی کویر در گذشته یکی از بهترین زیستگاههای گورخر ایرانی بود ولی اکنون نسل آن از میان رفته و از اوایل دههٔ ۱۳۶۰ هیچ گورخری در این منطقه مشاهده نشده است. یوزپلنگ آسیایی دیگر حیوانیست که نسل آن در این منطقه با خطر جدی روبروست. در سال ۱۳۸۸ دوربینهای تلهای پروژه حفاظت از یوز در دو نوبت ۸ قطعه عکس از ۳ یوز را در این منطقه ثبت کردند. این اولین مشاهده یوز در این منطقه پس از سال ۱۳۸۱ بود. همین دوربینها تصاویری از پستاندارانی چون پلنگ، کفتار راه راه، کاراکال، گرگ، روباه، شغال، گوسفند وحشی و بز کوهی را نیز ثبت کردند. از دیگر حیوانات موجود در منطقه میتوان به جبیر، غزال ایرانی، انواع عقاب، جرد، انواع مار، انواع شاهین، عقاب طلایی، لاشخور، گربه شنی، کبک، تیهو، فلامینگو، آنقوت، سمور سنگی، جوجه تیغی، روباه شنی اشاره کرد.
موقعیت مکانی
اين منطقه در مجموع شبه جزيره اي است كه بين درياچه نمك، كوير ريگ، كوير مركزي و كويرگرمسار محصور و نمونه بارزي از بيابان ها و استپ هاي كم آب است. اين منطقه در سطحكره زمين يكي از چند نقطه ای است كه به عنوان ذخيره گاه كره بايد مورد حفاظت قرارگيرد. اين منطقه در سال ۱۳۴۳ توسط كانون شكار ايران با مساحت ۶۰۹ هزار و ۴۳۸ هكتارحفاظت شده، اعلام شد و در سال ۱۳۵۵ به پارك ملي تبديل شد و در سال ۵۷ شوراي عالي محيط زيست با آزاد اعلام كردن قسمت هاي جنوبي، آبريزهاي كوه سرخ و آبريزهاي جنوبي كوه سفيد آب را جزو پارك ملي اعلام كرد و مساحت پارك به ۶۷۰ هزار هكتار رسيد. درسال ۶۱ با توجه به شرايط اقتصادي، اجتماعي و امكانات و توانايي هاي حفاظتي به دو قسمت پارك ملي به وسعت ۴۲۰ هزار هكتار شامل منطقه سياه كوه، نخجير، سفيد آب و كليه ارتفاعات و تپه ماهورها و دشت هاي مجاور آن و منطقه حفاظت شده كوير به مساحت ۲۵۰هزار هكتار شامل دشت هاي مكوش، سياه پرده، پرده زرد و ارتفاعات دوازده امام و نره خركوه تقسيم شد كه هم اکنون تحت مديريت اداره كل حفاظت محيط زيست استان سمنان قراردارد.
پارك ملي و منطقه حفاظت شده كوير مركزي در غرب كوير مركزي ايران وشرق درياچه نمك و قم رود در استان قم، پيشوا و دهستان ارادان و قشلاق بزرگ گرمسار وشمال دهستان ابوزيد آباد كاشان قرار دارد كه در محدوده استان هاي تهران - قم، سمنان و اصفهان واقع شده و داراي اقليم خشك و بياباني است و بيشتر بارندگي آن از آبان تا ارديبهشت ماه مي بارد. متوسط ميزان ساليانه باران در منطقه ۱۵۰ ميلي متر است. معمولاً گرماي شديد از اوايل خرداد تا پايان مهر در منطقه ادامه دارد.
راه هاي ورودي
مناسب ترين راه ورودي منطقه از طريق راه آسفالته ورامين، پيشوا تا يك كيلومتري ايستگاه راه آهن ابردژ ادامه دارد و از مسير جاده شني قلعه بلند، عسگرآباد، حصارگلي به پاسگاه محيط باني مباركيه مي رسد.
از سمت جنوبي منطقه راه ديگري از طريق كاشان، آران، مرنجاب به پاسگاه محيط باني سفيد آب و نرسيده به بندعلي خان را از طريق جاده ورامين، جواد آباد، چرمشهر به محيط باني فصلي بندعليخان مي رسد.
راه هاي ديگري براي ورود به منطقه وجود دارد كه عبور از آنها بدون راهنما كاري بسيار خطرناك است. جهت جلوگيري از هرگونه پيشامد سوء و ناگوار احتمالي بايد قبل از انجام برنامه سفر به كسب اطلاع و مجوز اداره كل حفاظت محيط زيست استان سمنان و هماهنگي با واحدهاي تابعه مستقر درمنطقه اقدام شود. پارك ملي كوير قريب يك سال است كه از اداره حفاظت محيط زيست استان تهران به استان سمنان واگذار شده است.
از سمت جنوبي منطقه راه ديگري از طريق كاشان، آران، مرنجاب به پاسگاه محيط باني سفيد آب و نرسيده به بندعلي خان را از طريق جاده ورامين، جواد آباد، چرمشهر به محيط باني فصلي بندعليخان مي رسد.
راه هاي ديگري براي ورود به منطقه وجود دارد كه عبور از آنها بدون راهنما كاري بسيار خطرناك است. جهت جلوگيري از هرگونه پيشامد سوء و ناگوار احتمالي بايد قبل از انجام برنامه سفر به كسب اطلاع و مجوز اداره كل حفاظت محيط زيست استان سمنان و هماهنگي با واحدهاي تابعه مستقر درمنطقه اقدام شود. پارك ملي كوير قريب يك سال است كه از اداره حفاظت محيط زيست استان تهران به استان سمنان واگذار شده است.
رودخانه ها و چشمه ها
درپارك ملي و منطقه حفاظت شده كوير جز يك يا دو رودخانه دايمي منطقه كه آن هم در فصولگرم داراي آب كمي هستند، تقريباً هيچ آب جاري كه بتوان آن را رودخانه ناميد، وجود ندارد. منابع عمده آبي درياچه نمك كه تنها درياچه اي است كه در جوارپارك قرار دارد يكي از بزرگترين شوره زارهاي ايران است. اين درياچه حالت مثلثي دارد كه رأس آن در شمال قرار گرفته و وسعت آبگير درياچه حدود ۲۵۰۰ كيلومتر مربع و مرزغربي پارك ملي كوير را تشكيل مي دهد. آب اين درياچه بسيار شور است و در هنگام غروب از قله سياه كوه منظره بسيار زيبايي دارد. درياچه نمك حوزه آبگير بسياري از رودخانه هاي مركزي ايران است و اطراف آن باتلاق هاي زيادي وجود دارد هر چند هيچ نوع آبزي درآب اين درياچه وجود ندارد ولي زمستان ها تعداد قابل توجهي از پرندگان مهاجر آبزي به اين درياچه و رودهاي اطراف آن روي مي آورند. سال ها پيش، تابستان ها نيز تعدادي فلامينگو در نواحي جنوبي آن ديده مي شد.
آبگيرهاي ديگرآبگير مكوش، بيره زرد، اسب قدير اكثراً خشك و محل جمع شدن سيلاب هستند. رودخانه هاي منطقه عبارتند از: رودخانه بندعلي خان، اين رودخانه مهمترين رودي است كه در منطقه حفاظت شده كوير جاري بوده و سرچشمه اين رود از كوه خرسنگ است كه رودخانه جاجرود را به وجود مي آورد و در مسير خود از مناطق حفاظت شده ورچين و جاجرود و پارك ملي خجيرعبور كرده در پارچين كه وارد دشت ورامين مي شود چندين شاخه مي شود و مورد استفاده آبياري قرار مي گيرد و پساب رودخانه جاجرود و مسيل فاضلاب تهران را در جلگه ورامين دريافت كرده و در بندعلي خان وارد منطقه حفاظت شده مي شود. چند سالي است كه ماندابهاي رودخانه بندعلي خان به علت ريزش فاضلاب كارخانه هاي مختلف به گنداب تبديل شده وديگر زمستان زيستگاه بعضي پرندگان مهاجر مخصوص خوتكا و سرسبز نيست. رودخانه قره چاي: كه از كوه هاي راسوند در جنوب اراك سرچشمه گرفته بعد از گذر از اراك و ساوه با قم رود يكي شده به درياچه نمك مي ريزد. شعبه سفلاي اين رود در نزديكي مرزهاي حفاظت نشده كوير زيستگاه زمستاني انواع پرندگان مهاجر آبزي به خصوص غار، اردك هاي كله سبزو خوتكا و اردك هاي خشك زي مانند آنقوط و باد كوبه اي در تمام فصول بوده و حائزاهميت است.
چشمه هاي حائز اهميت پارك ملي عين الرشيد، آب محله، شكرآب، نخجير، چشمه شاهي، سياه كوه از معروف ترين چشمه هاي پارك ملي كوير است، در حال حاضر تأمين كننده آب قصر بهرام است اين چشمه در دامنه شمالي سياه كوه قرار دارد ومشرف به قصر بهرام است كه به وسيله يك كانال آبي روباز به طرف قصر شاهي و عمارت حرمسرا هدايت شده كه از عجايب معماري به شمار مي رود. چشمه شاهي آب شيرين مايل بهشور دارد كه به وسيله لوله به قصر بهرام براي استفاده عموم هدايت شده است در اطراف چشمه ني و درخت بادامك به وفور ديده مي شود چشمه هاي ديگر كه آبشخور قوچ و ميش وجبير است عبارتند از: چشمه بيد، چشمه عين الرشيد،حوض آقا محمد، چشمه آب محله، چشمه بز، چشمه سرخ، چشمه پيغمبر، چشمه آب گله، چشمه قاجاريه، چشمه شكراب، چشمه طلحه، چشمه ملك آباد، چشمه زنبوري، چشمه آب باريك، چشمه لكاب، چشمه ميراب دراز. پارك ملي كوير علاوه بر داشتن جوامع گياهي كويري، نيمه كويري و جوامع گياهي خاك هاي شور دربخش هاي كوهستاني داراي جوامع گياهي با سيمايي استپي است حفاظت از منطقه و جلوگيري از بوته كني، چراي دام، قطع درختچه ها به طور چشمگيري باعث ترميم پوشش زنده خاك شده و گياهان فرصت يافته اند تا استقرار و رشد و توسعه يابند.
بسياري از شن ها و ريگ هاي روان و متحرك كه از ويژگي هاي بارز مناطق كاملاً كويري است در اين منطقه كمتر به چشم مي خورد با استقرار رستني ها تثبيت يافته اند مگر در مناطق حفاظت شده كه در بخش هايي از آن هنوز از اين پديده ها وجود دارد. در بعضي مناطق با حفر چاه به كشاورزي پرداخته بودند وبقيه مزرعه ها تحت اجاره شخصی است.
گیاهان
گياهان پارك ملي كوير از گونه هاي خشكي پسند (گزروفيت ها) و گياهان شور پسند (هالوفيت) هستند كه به عنوان شاخص زنده تطابق با شرايط اكولوژيكي نامساعد زيستي قسمتي از سال را در معرض كمبود آب قرار داشته و براي ادامه حيات و سازگاري با كمبود آب و شوري خاك ساختمان خاصي پيدا مي كند كه معرف خشكي و محدوديت هاي زيستي اين گياهان براي مقابله با كم آبي، حرارت زياد، برگ هاي كوچك منتهي به خار پيدا مي كنندكه معرف خشكي و محدوديت هاي زيستي اين گياهان براي مقابله با كم آبي، حرارت زياد برگ هاي كوچك منتهي به خار پيدا مي كنند. در بيشتر نقاط هموار و كوهپايه اي جامعه درمنه ديده مي شود. پارك ملي كوير علاوه بر دشت هاي هموار و تپه ماهورها داراي رشته كوه هايي در بخش جنوبي، شرقي و مركزي نيز است. اين كوه ها شامل سياه كوه، نخجير وسفيدآب مي شوند. در كوهپايه هاي سياه كوه و كوه هاي خشك نزديك چشمه سفيد آب درختچه هاي بادامك، شير خشت و خنجك به صورت تك درختان پراكنده و روي دامنه ها جوامع گياهي استپي ديده مي شود.
در دره ها و كوهپايه هاي سنگي گونه كاروان كش اغلب به چشم مي خورد در اطراف چشمه هاي لب شور گونه هاي گز، گرگ تيغ، توده هاي انبوه ني ازجوامع گياهي اين منطقه به شمار مي آيد. در اطراف قصر بهرام كه از خاك هاي سنگريزه هاي تشكيل شده درمنه همراه با شور، گون، آتريپلكس، سودا، هليوتروپيوم پراكنده اندروي دامنه هاي صخره اي كوه ها بوته چوبك، پوشيده شده است.
گرچه طبيعت سبز، جنگل با درختان تنومند و سر به فلک کشيده، سواحل نيلگون و روحبخش و زيبا، جذاب و ديدني است؛ کوير با بيابانهاي پوشيده از نمک، تپههاي طلايي، شنهاي روان، شبهاي زيباي پرستاره و ... عليالخصوص براي کشورهاي اروپايي، آسياي شرقي و آمريکاي شمالي جذابيت خاص خود را دارد. چرا که غالب کشورهاي مناطق مذکور از داشتن اين نعمت الهي بي بهرهاند.
برای اضافه کردن مطالب علمی تان به این صفحه می توانید مطالبتان را به آدرس این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید ارسال کنید.
قوانین مربوط به پارک ملی
قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست:
ماده2- پارك ملي به محدوده اي از منابع طبيعي كشور اعم از جنگل و مرتع و بيشه هاي طبيعي و اراضي جنگلي و دشت و آب و كوهستان اطلاق مي شود كه نمايانگر نمونه هاي برجسته اي ازمظاهر طبيعي ايران باشد و به منظور حفظ هميشگي وضع زندگي و طبيعي آن و همچنين ايجاد محيط مناسب براي تكثير و پرورش جانوران وحشي و رشد رستني ها در شرايط كاملا طبيعي تحت حفاظت قرار مي گيرد.
ماده7- تيراندازي و شكار در پارك هاي ملي ممنوع است. در موارد استثنايي كه مقتضيات حفظ نسل جانوران وحشي ايجاب نمايد سازمان حفاظت محیط زیست مي تواند توسط مأمورين خود بر حسب مورداقدامات لازم معمول دارد.
ماده8- تعليف احشام و قطع اشجار و تجاوز و تخريب محيط زيست بوته كني و به طور كلي هر عملي كه موجب از بين رفتن رستني ها و تغيير اكوسيستم باشد در پارك هاي ملي و آثار طبيعي ملي ممنوع است . در موارد ضروري به منظور حفظ حيات جنگل و بهسازي پارك هاي ملي و آثارطبيعي ملي يا مطالعات علمي و زمين شناسي مجاز بر حسب مورد با رعايت مقررات قانون حفاظت و بهره برداري از جنگل ها و مراتع توسط سازمان جنگل ها و مراتع كشور و يا سازمان حفاظت محيط زيست و يا مؤسسات و يا شخص ذي ربط اقدام خواهد شد.
تبصره - احشام وارد شده در پارك هاي ملي و آثار طبيعي ملي توسط مأمورين سازمان از اين مناطق اخراج و مسوول مربوط طبق مقررات تحت تعقيب قرار خواهد گرفت.
تبصره - احشام وارد شده در پارك هاي ملي و آثار طبيعي ملي توسط مأمورين سازمان از اين مناطق اخراج و مسوول مربوط طبق مقررات تحت تعقيب قرار خواهد گرفت.
ماده9- تجديد يا تمديد پروانه هاي اكتشاف و بهره برداري صادره براي معادن واقع درپارك هاي ملي و آثار طبيعي ملي ممنوع مي باشد.
و امروز روز
اجازه اکتشاف و استخراج نفت توسط سرمایه گذار چینی در این مهمترین و بزرگترین پارک ملی کشور، یعنی پارک ملّی کویر هم صادر شد...
و حال... نظر دهید:
نظرات خود را به رايانامه این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید ارسال کنید.
برداشت آزاد از:
http://www.hseforum.com/forum/archive/index.php/t-1411.html
دیدگاهها
خوراکخوان (آراساس) دیدگاههای این محتوا