ایران‌بوم

محیط زیست هیچگاه و در هیچ دولتی چه قبل و چه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی اولویت اول کشور نبوده است.
دلسوزان محیط زیست کشور بارها بر غیر سیاسی شدن محیط زیست وحفاظت از آن و ارتباط ندادن آن با رویدادهای سیاسی هشدار داده‌اند. تاریخ محیط زیست کشور نشان داده است که هر گاه آمیختگی این حوزه با سیاست و حتی روابط خاص اجتماعی صورت گرفته است، جز آسیب جبران ناپذیر چیزی عاید آن نشده است.
یکی از مناطقی که به‌رغم هشدارهای کارشناسان در آستانه نابودی قرار دارد منطقه حفاظت شده نایبند شامل خلیج نایبند، منطقه حفاظت شده نایبند و جنگل‌های حرا (مانگرو) خورهای عسلویه، بساتین و هاله است.
این منطقه در 320 كیلومتری جنوب شرقی بندر بوشهر واقع شده و بدون تردید یكی از زیباترین مناطق ساحلی در طول سواحل خلیج فارس به شمار می‌رود. آثار به جا مانده از بندر تاریخی نایبند و در دماغه نایبند، حاكی از پیشینه تاریخی طولانی منطقه است.
منطقه حفاظت شده نایبند با وسعت 22500 هكتار كه به صورت دماغه مرتفعی در ساحل جنوبی خلیج نایبند قرار گرفته، به دلیل دارا بودن اكو سیستم كم نظیر ارزش‌های زیستگاهی برای گونه‌های متنوع حیات وحش از جمله: كل وبز، قوچ ومیش و حضور گونه‌های نادری از قبیل جییروجیرفتی می‌توان مشاهده كرد.
تحولات صنعت نفت در منطقه عسلویه مرحله تازه‌ای از تخریب طبیعت و محیط زیست را در پی داشته است كه از مهم‌ترین آنها تاسیس منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس جنوبی در سال 1377 است.
عمده‌ترین تاثیر این تاسیسات كه در حاشیه شمال خلیج فارس و در 300 كیلومتری مشرق بندر بوشهر واقع است بر مناطق جزر و مدی و اكوسیستم دریایی آن منطقه است. كه تخلیه پساب‌ها و مجرای خروجی و آب‌های خنك كننده تاسیسات مستقیما وارد محیط زیست شده و باعث بر هم زدن نظم و تعادل اكولوژیك منطقه آبی می‌شود.
طی سال‌های گذشته تخریب محیط زیست منطقه سرعت بیشتری به خود گرفته و مسئولان هرگونه انتقاد و هشدار را به مسائل سیاسی ارتباط می‌دهند.
نایبند که روزگاری یکی از بکرترین مناطق حاشیه خلیج فارس به شمار می‌رفت امروز با تجاوز آدمی و ورود صنعت به آن در آستانه نابودی قرار دارد. بی گمان عسلویه که از آن به عنوان شاهرگ اقتصاد ایران یاد می‌شود اکنون در زمره آلوده‌ترین مناطق کره خاکی قرار دارد. منطقه‌ای که در بدو ورود، بوی تند گاز و مواد هیدروکربنی در حال سوختن مشعل‌های روشن، شامه آدمی را می‌آزارد.
با گردش چند ساعته در این منطقه تصویری از کارخانه‌های بخار قرن 19اروپا را نیز خواهید دید. تصویری که در پی خاموش روشن شدن‌های گاه و بی‌گاه مشعل‌ها و ورود دودهای سیاه به آسمان منطقه ایجاد می‌شود.
منطقه‌ای که آلودگی آن چندین برابر آلوده‌ترین شهرهای جهان بر آورد شده است و کارگران و مردم بومی دست به دعا از بارش باران هراس دارند. نعمتی که در صورت نزول شدیدترین باران اسیدی را به واسطه وضعیت هوای منطقه رقم خواهد زد.
بی شک توسعه غیر اصولی میدان گازی پارس جنوبی و نادیده گرفتن مسائل زیست محیطی نابودی کامل نایبند را در آینده‌ای نه چندان دور رقم خواهد زد.
وجود بیش از 45 مشعل روشن در فازهای 10 گانه و مجتمع‌های پتروشیمی که علاوه بر دود و بوی گاز، مواد شیمیای بسیار خطرناکی همچون اوره و امونیاک را در آسمان پخش می‌کند توجه هر بیننده‌ای را جلب می‌کند.
با سفر به این منطقه نوار زرد رنگ زیبایی از گوگرد را در کنار جاده و اطراف پالایشگاه مشاهد خواهید کرد که با وزش نسیمی به صورت ذرات معلق در هوا در آمده و توسط شما تنفس خواهد شد.
اگر هوس آب تنی نیز کرده باشید با مراجعه به ساحل خلیج نیلگون فارس چیزی جز آلودگی آبهای ساحلی و ورود پس آبهای بدون تصفیه به خلیج فارس نخواهید دید.
آری خلیج نایبند که زمانی خورها، سواحل شنی، درختان حرا، آبسنگ‌های مرجانی، لاك پشت‌های دریایی، گاو دریایی، دلفین، وال و دستجات پرندگان آبزی و مناظر بكر طبیعی را یك جا در بطن خویش جای داده بود، امروز در مقابل آلودگی‌های زیست محیطی ناشی از تكنولوژی‌های صنعتی و فعالیت اقتصادی مخرب انسان نفس‌های آخر خود را می‌کشد.
گزارش از رضا غیبی