زیست بوم

اینجا تنفس یعنی تخریب!

‌انسان کنجکاو است، البته حق هم دارد. حق دارد از شگفتی‌های خلق شده توسط خالق بی‌همتا بازدید کند تا مگر در قدرت لایزال آفریدگار تفکر کند و در نهایت زمزمه کند که فتبارک‌الله احسن‌الخالقین.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)- غارها از معجزات بزرگ خداوند هستند که همواره با جاذبه زایدالوصفی انسان‌های کنجکاو را به سمت خود کشیده‌اند. هرچند در این میان غارها فداکاری می‌کنند و شاید اگر یک غار زبانی برای سخن گفتن داشت از آدمیان می‌خواست که او را ببینند و هم‌نوعانش را به حال خود رها کنند!

می‌گویند غارها موجوداتی زنده‌اند و نفس می‌کشند، می‌گویند ماسک تنفسی غارها درهای بسته آن‌هاست که در صورت باز شدن درها ناسازگاری هوایی که بواسطه تنفس انسان‌ها درون ایجاد می‌شود، نفس غار ثانیه ثانیه نفس به شماره می‌افتد.

غار چال نخجیر یکی از این غارهاست که که سال‌هاست پذیرای آدمیان است. این غار در منطقه‌ای به نام چال‌نخجیر و در دامنه کوه تخت در شهرستان دلیجان واقع شده است.

گفته می‌شود که این غار در سال ۱۳۶۸ به صورت اتفاقی و در اثر انفجار برای جستجوی آب توسط سازمان آب دلیجان کشف شد. قدمت غار حدود ۷۰ میلیون سال تخمین زده ‌شده و جزو غارهای آهکی و زنده دنیا محسوب می‌شود.

غار چال‌نخجیر از جمله غارهای طبقاتی بوده و از سه طبقه تشکیل شده است. علت شکل‌گیری غار، حرکت گسل معکوسی بوده است که در منطقه کارستی واران وجود داشته و از نظر زمین‌شناسی دوره تشکیل آن به الیگوسن پایانی می‌رسد.

حدود 95 درصد دیواره‌های غار پوشیده از رسوبات آهکی و مابقی سنگی است.

منحصر به فرد بودن نهشته‌ها، دسترسی آسان به غار، خودترمیمی به دلیل زنده بودن و تهویه مناسب هوای درون غار از ویژگی‌های خاص نخجیر است.

نخجیر در سال 84 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و در آن به روی بازدیدکنندگان گشوده شد.

اما، براساس گفته کارشناسان به نظر می‌رسد این غار کهن انگار با هر زخمی که از حضور آدمیان برمی‌دارد از انسان‌ها می‌خواهد که غارهای دیگر را در حالت طبیعی خود رها کنند. گویی با این فداکاری ماسک تنفسش را به هم‌نوعانش می‌بخشد تا آنها زنده بمانند.

عدم ورود انسان‌ها بهترین راه حفاظت از غار

دبیر کارگروه غارنوردی و غارشناسی ایران در گفت‌وگو با ایسنا بهترین راه محافظت از غار را نرفتن انسان به داخل غار دانست و گفت: غارهایی که در آن را باز می‌کنند، طبق تعریف جهانی غارهای از دست رفته محسوب می‌شوند. غارهایی که در جهان برای بازدید مردم و نیز از بین نرفتن سایر غارها قربانی می‌شوند.

وحید مصدری در پاسخ به این سوال که اصلا چرا باید با باز کردن در این غارها موجب از بین رفتن‌شان شد، تصریح کرد: غارها شگفتی‌های طبیعی و جالبی دارند که در هیچ جا نمی‌توان یافت و انسان‌ها نیاز دارند این زیبایی‌ها را از نزدیک ببینند و با قدرت و هنر خداوند بیشتر آشنا شوند.

وی در نظر گرفتن تمهیداتی را در صورت ورود انسان به این غارها در راستای کمتر آسیب دیدن آنها و نیز حفظ طول عمر بیشتر برای غار لازم و بسیار تأثیرگذار عنوان کرد.

مصدری غار نخجیر را از جمله غارهای از دست رفته ارزیابی و اظهار کرد: با این وجود برای حفظ طول عمر بیشتر این غار گروه‌هایی که برای بازدید برده می‌شوند، باید محدود بوده و دما و نور غار نیز باید در شرایط استاندارد باشد. از حفر چاه‌های غیر مجاز در اطراف غار که سطح آب دریاچه غار را پایین می‌آورد، نیز باید جلوگیری شود.

دبیر کارگروه غارنوردی ایران وجود آب را عامل حیات این غار ارزیابی و اظهار کرد: سطح آب دریاچه غار نخجیر حدود هشت متر پایین رفته و این امر حیات غار را به خطر می‌اندازد.

تنفس انسان، تنفس نخجیر را به شماره می‌اندازد

وی در پاسخ به این سؤال که آیا پوشیدن کاور موجب کاهش آسیب به غار نخجیر خواهد شد، تصریح کرد: با تنفس انسان در غاری مثل نخجیر تراکم گاز ایجاد شده و چرخه زیستی غار را بر هم می‌زند. این شرایط برای باکتری‌های غار و زیست‌مندان آن مضر است و تنها در صورتی این خطر کاهش می‌یابد که از لباس‌های ایزوله استفاده شود که آن هم به علت هزینه‌هایی که دارد قابل اجرا نیست.

این غارنورد رعایت نکردن اصول و شرایط خاص در ورود به غاری مثل غار نخجیر دلیجان را سبب بالا بردن سرعت انهدام یک غار ارزیابی و بیان کرد: به عنوان مثال تعداد نفراتی که وارد غار می‌شوند باید محدود باشد و حجم زیاد بازدیدکنندگان و میزان تنفسی که انجام می‌شود، سلامت غار را بیشتر تهدید می‌کند.

مصدری باز شدن در این غار را عامل آغاز بر هم خوردن چرخه زیستی آن عنوان کرد و افزود: ماهی کوری که مربوط به میلیون‌ها سال قبل بوده و در دریاچه این غار می‌زیسته آخرین بار در سال 1381 دیده شده و به احتمال زیاد دیگر وجود ندارد و در عین حال با توجه به سیر تکامل این ماهی در غار نخجیر، شاید دیگر از این نوع ماهی در جهان وجود نداشته باشد.

وی رشد باکتری‌ها در فضای غار را برای انسان آسیب‌زا و نیز وجود انسان در این غار را برای غار خطرآفرین توصیف کرد.

دبیر کارگروه غارنوردی ایران مورد بازدید قرار نگرفتن تمامی محوطه غار نخجیر را از دیگر راه‌های بالا بردن طول عمر این اثر طبیعی دانست و عنوان کرد: در صورتی که بازدیدکنندگان به تمام قسمت‌های غار نروند و حجم آب دریاچه به حالت اول خود برگردد، تخریب این غار به تعویق خواهد افتاد.

وی تعداد غارهای به ثبت رسیده کشور فرانسه را حدود 75 هزار غار عنوان و بیان کرد: در فرانسه از این تعداد غار تنها حدود 30 مورد برای بازدید عموم بازگشایی شده که بازدید از آنها نیز طبق اصول و شرایط خاصی صورت می‌گیرد.

این محقق، باز شدن در غارهایی نظیر نخجیر را فرصتی برای حفظ سایر غارها دانست و عنوان کرد: این غارها برای بازدید عموم باز هستند، در نتیجه باید از تخریب دیگر غارها با جلوگیری از ‌باز شدن در آنها به روی عموم جلوگیری شود.

این غارنورد وجود سه گسل در اطراف غار نخجیر را یکی از خطرات برای بازدید عموم از این غار برشمرد و اظهار کرد: در صورتی که بازدیدکننده داخل غار باشد و یکی از این گسل‌ها فعال شود، جان بازدیدکنندگان به خطر می‌افتد.

زخم‌های تن نخجیر جانش را بیشتر به خطر می‌اندازد

به گزارش ایسنا، شهردار نراق معتقد است نگاه بهره‌بردارانه به غار دلیجان بستری برای نابودی این غار و بالا بردن سرعت انهدام آن است.

محمود مرادی در گفت‌وگو با ایسنا، بهره‌برداری غیر اصولی از این غار را برابر با بر هم زدن اکوسیستم طبیعی غار عنوان کرد و گفت: رطوبت، تاریکی و عدم وجود جریان هوا سه عامل حیات این غار محسوب می‌شود.

وی تزریق هرگونه عامل خلاف عوامل ذکر شده را مصداق عدم توجه به جان غار و زیر پا گذاشتن حیات آن دانست که تنها به علت کسب سود و منفعت بیشتر انجام شده و مساوی با از دست دادن این پتانسیل طبیعی است.

شهردار نراق در این خصوص تصریح کرد: با باز شدن در این غار هوا در این مجموعه جریان یافته، همچنین نورپردازی‌های صورت گرفته نیز جان غار را تهدید می‌کند.

باز هم داستان چاه‌های عمیق!

مرادی بی‌آبی را یکی دیگر از عوامل تهدید غار برشمرد و افزود: به علت حفر غیر اصولی چاه‌ در اطراف این غار جهت آب شرب دلیجان سطح آب‌های زیرزمینی پایین آمده و موجب خشک شدن دریاجچه این غار شده است.

وی خاک و ویروس را برای این اثر طبیعی مضر توصیف و اظهار کرد: کشورهای دیگر جهت ورود به این دسته از غارها تدابیر خاصی را در نظر می‌گیرند که آسیب کمتری به این آثار طبیعی وارد شود.

شهردار نراق زخم زدن بدنه غار را از دیگر عوامل تهدیدکننده این غار عنوان و بیان کرد: هر کسی که به غار وارد می‌شود تکه‌ای از آهک این غار را جدا می‌کند و یا با نوشتن یادگاری در حقیقت آهک را می‌کشد و در صورت ادامه این روند طی یک دوره شاهد تعدد این زخم‌ها و از دست دادن غار خواهیم بود.

مرادی، مدعی سپردن بی‌قید و شرط این غار به بخش خصوصی شد و افزود: بهره‌بردار تنها به منفعت و مبلغی که باید به میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بپردازد فکر می‌کند و مسائل زیست‌محیطی اهمیت چندانی برای بهره‌بردار ندارد.

محیط زیست از نابودی نخجیر جلوگیری کند

وی متولی اصلی این اثر طبیعی را محیط زیست دانست و اظهار کرد: این سازمان باید در این خصوص اقدامات لازم را انجام دهد و از نابودی غار جلوگیری کند.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی نیز در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص چند و چون واگذاری غار نخجیر به بخش خصوصی به این توضیح که این واگذاری با در نظر گرفتن شرایط و قوانینی که سلامت غار را حفظ کند، انجام شده، اکتفا کرد.

سید محمد حسینی این غار را یک جاذبه گردشگری و یکی از سرمایه‌های استان مرکزی دانست و بیان کرد: سعی ما بر این بوده است که تا جای ممکن سلامت غار را حفظ کنیم‌.

وی در خصوص زخم‌هایی که با برداشتن آهک توسط گردشگران به غار وارد می‌شود، تصریح کرد: گردشگران باید به این نکته توجه کنند که در فضای این غار میکروب رشد می‌کند و دست زدن به آهک‌های درون غار به سلامت خودشان نیز آسیب می‌رساند.

به گزارش ایسنا، غار نخجیر امروزه دیگر به عنوان جاذبه گردشگری استان مرکزی شناخته شده و شاید متولیان آن نتوانند این جاذبه گردشگری را از لیست خارج کرده و به حال خود رها کنند، اما بی‌گمان می‌توانند با ایجاد زیرساخت‌های لازم و الگوگیری از کشورهای پیشرفته در خصوص چگونگی ورود گردشگر به غار، تدابیری برای بیشتر شدن طول عمر این غار کهن بیندیشند و از خود گذشتگی‌ این اثر تاریخی طبیعی را ارج نهاده و آن را به جاذبه ارزشمند و شناخته شده‌تری در حوزه گردشگری تبدیل کنند.

براساس این گزارش، عدم استفاده درست از فرصتی که این غار در اختیار مردم برای لذت بردن از بازدید آثار طبیعی و مسئولین برای درآمدزایی قرار داده است، مصداق ناسپاسی در برابر لطف طبیعت و ناشکری در قبال نعمات الهی است.

خودنمایی در مقابل گردشگران مشتاق ایرانی و خارجی براساس بهترین استاندارد بازدید از غارهای طبیعی کمترین حق غار نخجیر است که باید ادا شود.

حقوقی که براساس نظر کارشناسان باید شناخته شده و به بهترین شکل ادا شود.

گزارش از: صبا خایانی- خبرنگارایسنا

• < قبلی
• بعدی >