ایران‌بوم

به گزارش ایرنا، درختچه‌های وحشی زرشک کوهی اواخر اردیبهشت ماه شکوفه می‌دهند. این شکوفه‌های زردرنگ در فصل پاییز به گل تبدیل شده و رنگ قرمز گیلاسی به خود می‌گیرند.

کوه‌های "بهار و سالوک" در شهرستان جاجرم، "بزداغی" مانه و سملقان، "خمبی و سرا" در گرمه و "میسینو" در بجنورد، سرتاسر ارتفاعات نوار مرزی استان و شیب‌های شمالی و جنوبی کوه آلاداغ رویشگاه‌های زرشک وحشی است که اکنون شکوفه‌زارهای آن بهشتی طلایی را تداعی می‌کند.

گونه زرشک وحشی به اقتضای فصل رنگ عوض می‌کند و گردشگران هر بار که سراغی از رویشگاه‌های این درختچه زیبای وحشی بگیرند با رنگی دیگر از آن روبه‌رو می‌شوند و تابلوی دیگر از طبیعت دل‌انگیز را پیش چشم خواهند یافت.

زرشک، بهار را با شکوفه‌های زرد آغاز می‌کند که در اواخر تابستان سرشاخه‌های آن به سرخی یاقوت می‌گراید و آرام آرام با خیمه زدن پاییز بر منطقه رنگ گل‌های این درختچه نیز به زرشکی نزدیک می‌شود.

کارشناس مسئول بهره‌برداری اداره کل منابع طبیعی خراسان شمالی می‌گوید هم اکنون درختچه‌های وحشی زرشک در عرصه‌های منابع طبیعی این استان به گل نشسته است.

"حسن نصرتی" گفت: زرشک درختچه‌ای خاردار به ارتفاع یک تا سه متر دارای شاخه‌هایی ترد و شکننده است که ارتفاع بعضی از نمونه‌های آن در محیط مساعد به پنج متر نیز می‌رسد.

درختچه وحشی زرشک در دامنه‌ها، داخل دره‌ها و ارتفاعات و همچنین در بلندی‌های هزار تا دو هزار متری رشد می‌کند.

رویشگاه‌های زرشک در عرصه‌های منابع طبیعی خراسان شمالی در کوه بهار و سالوک شهرستان جاجرم، بزداغی مانه و سملقان، کوه خمبی و سرا در گرمه، کوه میسینو در بجنورد و سرتاسر ارتفاعات نوار مرزی شمالی استان و نیز شیب‌های شمالی و جنوبی کوه آلاداغ است.

وی زمان گلدهی این گیاه را بسته به ارتفاع آن از سطح دریا اواسط فصل بهار عنوان و بیان کرد: پاییز زمانی است که میوه زرشک وحشی قبال برداشت می‌شود.

نصرتی به فواید درمانی زرشک نیز اشاره کرد و افزود: مصرف زرشک در درمان تب موثر است و از آب این میوه به عنوان دهان‌شویه برای استحکام لثه‌ها استفاده می‌شود.

این کارشناس منابع طبیعی گفت: بهترین زمان برداشت زرشک وحشی اواخر مهر است که میوه‌ای ترش و خوشمزه دارد لذا بومیان منطقه از آن مربا نیز درست می‌کنند.

درختچه‌های وحشی زرشک دارای خار هستند که همین ویژگی باعث می‌شود به صورت طبیعی قادر به حفظ حیات و جلوگیری از قلع و قمع خود شوند.

زرشک کوهی در عرصه‌های منابع طبیعی به شکل پراکنده وجود دارد لذا می‌بایست برای بهره‌برداری اصولی آن طرح تهیه شود.

او با اشاره به گل‌های زرد رنگ درختچه‌های وحشی زرشک در عرصه‌های منابع طبیعی خراسان شمالی افزود: این عرصه‌ها در صورت بسترسازی و برنامه‌ریزی درست قابلیت و استعداد تفرجگاهی و گردشگری را نیز دارند.

کارشناس مسئول بهره‌برداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی گفت: از 350 گونه گیاهی شناسایی شده در این استان 175 گونه دارای جنبه دارویی و صنعتی است.

خراسان شمالی به دلیل برخورداری از تنوع آب و هوایی و مناطق دشتی، کویری، کوهستانی و دره‌ای استعداد زیادی برای رویش انواع گیاهان مرتعی، دارویی، صنعتی و معطر دارد.

وی ابراز امیدواری کرد با اختصاص اعتبارات مورد نیاز بتوان برای شناسایی گونه‌های گیاهی و در مواردی توسعه تولید این گونه‌ها و اقتصادی کردن آن گام‌های موثر برداشت.

عرصه‌های منابع طبیعی خراسان شمالی رویشگاه گیاهان متنوع فرعی جنگلی، مرتعی، دارویی و صنعتی می‌باشد که امید است با همکاری و مساعدت مسئولان اقدامات موثری برای بهره‌برداری اصولی و اقتصادی از آن صورت گیرد.

وی برخی از گونه‌های گیاهی خوراکی و دارویی این خطه را شامل "زرشک، کنگر، زالزالک، پسته و فندق وحشی، قارچ، درمنه، زیره سیاه، پونه، کتیرا، باریجه، چای کوهی، آنخ، کاکوتی، شیرین بیان، سیب جنگلی، بادام وحشی، مرزه کوهی، گل نیلوفر و نسترن" ذکر کرد.

با وجود این که گیاهان دارویی و صنعتی زیادی در این استان وجود دارد اما تنها برای سه گونه گیاهی "باریجه، کتیرا و زرشک" به مساحت 80 هزار هکتار طرح تهیه شده است.

نصرتی گفت: در مجموع سالانه 50 تا 65 تن باریجه، کتیرا و زرشک در این استان تولید و برای فرآوری به سایر استان‌ها حمل می‌شود.

با این حال از بیشتر گونه‌های دارویی و صنعتی خراسان شمالی به صورت غیراصولی و سنتی بهره‌برداری می‌شود که همین امر نیز به این سرمایه‌های طبیعی خسارت وارد می‌کند.

باید با اختصاص اعتبار مورد نیاز گیاهان دارویی و صنعتی این استان شناسایی و برای آن طرح تهیه تا به بهره‌برداران و شرکت‌ها برای بهره‌برداری اصولی واگذار شود.

گستره حوزه منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی دو میلیون و 33 هزار و 36 هکتار است که از این میزان یک میلیون و 414 هزار هکتار مرتع، بیش از 183 هزار هکتار بیابان و 434 هزار و 550 هکتار آن جنگل است.