ایران‌بوم

آنچه مسلم است، اینکه در این شرایط ساخت قبری برای وحشی بافقی در میانه خیابان امام خمینی، اتفاقی بسیار دشوار شده و این پرسش را پیش آورده، ‌که انحراف خیابان امام خمینی اتفاقی بعید است و بنابراین ممکن است چندین سال دیگر، قبر این شاعر بلندآوازه در زیر آسفالت خیابان‌ بماند.

nike-air-force-1-shadow-lucky-charms-dj5197-100-date-sortie | Gucci, Cerchietto Gg Multicolor In Tela , Sb-roscoffShops

پس از سفر خواهرزاده فرخی یزدی به شهر یزد و کشف محل دقیق خاکسپاری وحشی بافقی با تکیه بر حافظه تاریخی، قبر این شاعر بزرگ که هشت سال پیش زیر نخستین خیابان شهر یزد مدفون شده بود، کشف شد؛ اما اکنون قرار است چه بر سر قبری که در میان یکی از خیابان‌های اصلی یزد دفن شده ‌بیاید؟

به گزارش «تابناک»، «ساخت این خیابان به چهل پنجاه سال پیش باز‌می‌گردد و ‌کسی نمی‌داند ‌‌این قبر زیر خیابان است یا در پارک‌ یا در جایی دیگر. در صورتی که با تجهیزات مناسبی این قبر ردیابی شود،‌‌ شاید بتوان راه‌حلی برای ساخت آرامگاه وی ارائه کرد... در صورتی که این قبر، عمق مناسب داشته باشد و نیازی به جابجایی مسیر خیابان نباشد، ‌ امکان ساخت آرامگاه وجود دارد...».

این سخنان شهردار پیشین یزد است که در سال‌های پیشین درباره قبر وحشی باقی گفته بود؛ شهرداری ‌تأکید کرده بود، این مسأله وظیفه شهرداری است و شهرداری نیز با توجه به علاقه‌ای که به شاعران دارد، ‌آماده اقدام در این زمینه است؛ اما در آن دوران اتفاق خاصی رخ نداد، به جز یادبودی که در پارکی در یزد برای وحشی بافقی در نظر گرفته شد تا قبر این شاعر پرآوازه ایران همچنان مجهول ‌بماند.

کمال‌الدّین یا شمس‌الدّین محمّد وحشی بافقی، یکی از شاعران نامدار قرن ۱۰ هجری قمری است که در شهر بافق متولد شد و در شهر یزد چشم از جهان فرو بست. او در زندگی سه سلطان یعنی شاه تهماسب، شاه اسماعیل دوم و شاه محمد خدابنده را دیده ‌است.

وحشی بافقی غزل‌سرای بزرگی بود و در غزلیات خود از عشق‌های نافرجام، زندگی سخت و مصائب و مشکلات خود یاد کرده است. کلیات وحشی متجاوز از ۹ هزار بیت و شامل قصیده، ترکیب بند و ترجیع بند، غزل، قطعه، رباعی و مثنوی است. وحشی دو منظومه عاشقانه هم دارد.

وحشی بافقی زندگی‌اش را در تنگدستی گذراند. سختی‌ها و مشقت‌های زندگی‌اش در سوز شاعرانه‌اش دیده می‌شود. اما گویا پس از مرگ هم چندان بخت خوشی نداشت. او را به روایتی در صحن امامزاده شاهزاده فاضل به خاک سپردند.‌‌ همان روزگار حمامی کنار قبرش ساختند و وحشی بافقی هم‌دیوار گلخَن حمام شد.

این شاعر پرآوازه در جوانی به یزد رفت و از دانشمندان و سخنگویان آن شهر کسب فیض کرد و پس از چند سال به کاشان رفت و شغل مکتب‌داری را برگزید. وی پس از روزگاری اقامت در کاشان و سفر به بندر هرمز و هندوستان، در اواسط عمر به یزد بازگشت و تا پایان عمر (سال ۹۹۱ هجری قمری) در این شهر زیست.

اما بخت بد وحشی بافقی همین‌جا به پایان نرسید و قبر‌ش پس از احداث نخستین خیابان یزد در دوره پهلوی اول که به خیابان پهلوی (امام خمینی امروز) شهرت داشت، تخریب‌ و در زیر خیابان مدفون شد.

در‌‌ همان زمان سنگ قبر‌ش به اداره مالیه وقت سپرده شد تا بعدها بارگاهی یادمانی برایش ساخته شود. این‌ هم نشد و سنگ قبر هم از بین رفت. هرچند بعد‌ها بنایی یادمانی وحشی بافقی در پارکی به نام او ساختند، در هشتاد‌ سال گذشته، محل دقیق قبر وحشی بافقی نامعلوم مانده بود.

چندی پیش «سخندان»، خواهرزاده ۹۵ ساله فرخی یزدی (شاعر نامدار) برای احیای خانه‌ تاریخی دایی‌اش به یزد سفر کرد. حافظه این مرد ۹۵ ساله پرده از راز اختفای محل دقیق قبر وحشی بافقی برداشت.

مصطفی فاطمی، معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی یزد در این ‌باره گفته است: طبق روایت می‌دانستیم وحشی بافقی را در صحن امامزاده شاهزاده فاضل به خاک سپرده‌اند، اما بعد از خیابان‌کشی دوره پهلوی اول، دیگر کسی از محل دقیق آن خبر نداشت. اما سخندان، خواهرزاده فرخی یزدی ما را به محل دقیق خاک‌سپاری برد. سخندان که ساکن آمریکا‌ست، برای احیای خانه تاریخی دایی‌اش به یزد سفر کرده و زمانی که سر کوچه آرُک جایی که خانه‌ فرخی یزدی در آن واقع شده رسیدیم، او گفت که محل دقیق قبر وحشی بافقی هم در همین محدوده است‌».

به گفته فاطمی سخندان بیش از یک دهه شهردار یزد بود اما زمان تخریب قبر، بیش از ۱۲ یا ۱۳ سال نداشت. او به معاون گردشگری یزد گفت که هنگام تخریب قبر و احداث خیابان، در محل حضور داشته و هنوز یاداش هست که محل دقیق خاکسپاری واحشی بافقی کجاست.

طبق گفته‌های سخندان محل دقیق قبر وحشی بافقی، زیر خیابان امام، سه متری کوچه آرُک، آخر پیاده‌رو، روبه‌روی مقبره امامزاده شاهزاده فاضل قرار گرفته‌ است. او همچنین محل دقیق قبر را نشان داده ‌است.

فاطمی در ادامه افزود: «کشف محل دقیق قبر وحشی بافقی پس از ۸۰ سال، اتفاق بسیار مهمی است. به همین منظور می‌خواهیم با ارائه طرحی به پژوهشکده باستان‌شناسی، محل شناسایی شده را ‌کاوش کنیم تا ببینیم هنوز بقایایی از پیکر وحشی بافقی مانده ‌است؟ و در ‌‌نهایت نیز قصد داریم یادمانی در محل شناسایی شده برپا کنیم‌».

آنچه مسلم است، در این شرایط ساخت قبری برای وحشی بافقی در میانه خیابان امام خمینی اتفاقی بسیار دشوار شده و این پرسش را پیش آورده، چرا که انحراف خیابان امام خمینی اتفاقی بعید است و بنابراین ممکن است چندین سال دیگر، قبر این شاعر بلندآوازه در زیر آسفالت خیابان ‌بماند. از این منظر، ایجاد یک روگذر برای خودرو‌ها در نقطه‌ کشف قبر، تنها راه چاره پیش روست تا ضمن ایجاد مقدمات ساخت آرامگاه و مجموعه فرهنگی برای وحشی بافقی، مسیر این خیابان مختل شود؛ اتفاقی که یکی از موانعی بود که تاکنون مانع از پیگیری مجدانه این طرح شده است.

البته در عین حال پیشنهاد دیگری نیز مطرح می‌شود و آن ‌انتقال بقایای قبر وحشی بافقی به محدوده دیگری از یزد و ساخت بنای یادبود در مکان دیگری است که باید دید این امکان وجود دارد یا چنین چیزی ‌تحقق یافتنی نیست و باید در پی همین روگذر بود. در این زمینه سرعت عمل مسئولان شهرداری و میراث فرهنگی راهگشاست و به همین دلیل باید دید آیا در دوران زندگی خواهرزاده فرخی یزدی، این اتفاق رخ خواهد داد؟