ایران‌بوم

کشتی با چوخه به عنوان یکی از روش‌های محلی با قدمت چند صد ساله همیشه مورد علاقه مردم بوده است و در طول تاریخ هر گروه و فرقه برای رسیدن به اهداف خود یا حفظ و حراست از مملکت یا جلوگیری از حمله دشمن به ورزشکاران این رشته روی می‌آورند.

به عنوان نمونه نادرشاه توجه خاصی به گسترش این رشته و ورزشکاران چوخه کار داشت چون به افراد شجاع و جنگنده و جوانمرد نیازمند بود که این گونه افراد با این خصوصیات در بین ورزشکاران این رشته فراوان بود.

در طول تاریخ شجاعت،‌گذشت و جوانمردی به عنوان خصوصیات و برجسته همه کشتی گیران محسوب می‌شد و نام پهلوان برای مردم بار فرهنگی داشت و با ارزش به شمار می‌رفت.پهلوان در آن منطقه مورد احترام خاص و عام بود و مردم هنگام سفر،‌خانه و مال خود را به او می‌سپردند و یا در هنگام حوادث و پیشامدهای سخت مثل نزاع قبیله‌ای و جنگ به او پناه می‌بردند و موضع‌گیری پهلوان و قضات او در بین افراد منطقه یا قبیله مهم قابل احترام بود.

برگزاری مسابقات در گذشته در اعیاد خاص با مراسم خاص مانند عید نوروز و مراسم عروسی برگزار می‌شد و پیچیدگی امروز را نداشت اما در عین سادگی اهداف خاصی را دنبال می‌کرد و معمولاً هر محله و قبیله و منطقه پهلوان مخصوصی داشت از این رو هنگام برگزاری مراسم عروسی یا مراسم عید نوروز وقتی مسابقه‌ای برگزار می‌شد آداب و رسوم خاصی داشت به عنوان نمونه هر پهلوان با دعوت از اقوام و خویشان و طرفداران به آنها شام می‌داد و بعد از پایان مراسم همه برای پیروزی پهلوان دعا می‌کردند و صبح زود پس از راز و نیاز با خداوند پهلوان را با اسب و دود کردن سپند و ذکر صلوات تا میدان همراهی می‌کردند.

مادران با راز و نیازشان و خواهران با مهر و محبت پهلوان را بدرقه می‌کردند مراسم میدان کشتی به این نحو بود که معمولاً‌ جای بلند و مسلط به میدان را برای بزرگ آن محل یا کدخدا درست می‌کردند که با ورود آنان به میدان‌ دهل زن آهنگ خاصی را می‌نواخت و بدین وسیله آنها را جایگاه خودشان راهنمایی می‌کرد و خلعتی نیز دریافت می‌کردند و هر یک از پهلوانان در گوشه‌ای می‌نشستند بعد میدان‌دار کشتی گیرانی که معمولاً‌ از نوجوانان و جوانان بودند برای گرم کردن کشتی دعوت می‌کردند تا نوبت به پهلوانان اصلی برسد.

بعد از احترام به سادات که معمولاً‌ دو نفر بودند و در گوشه میدان می‌نشستند و با بوسیدن زمین میدان وارد میدان مبارزه می‌شدند که در آن وقت بانگ صلوات توسط یکی از سادات یا افراد خوش صدا بلند می‌شد و تماشاچیان نیز با ذکر صلوات برای سلامتی کشتی‌گیران، کشتی را همراهی می‌کردند و مبارزه با دستور میدان‌دار که امروزه داور می‌گوییم آغاز می‌شد و کشتی سه بار انجام می‌شد و کشتی‌گیری که دو بار شانه‌های حریف را به زمین می‌رساند برنده میدان می‌شد و تماشاچیان همراه با نواختن دهل کشتی‌گیران را تشویق می‌کردند.

اکنون سال‌ها از آن افتخارات،‌صفا و صمیمیت‌ها می‌گذرد و تعداد زیادی از پهلوانان و قهرمانان نامی ایران زمین با تمام خاطرات تلخ و شیرینشان در دل خاک آرام گرفته‌اند و از آنان خاطره‌شان باقی مانده است باید تاریخ را با دقت و تأمل ورق زد و زندگی آنان و به خصوص چوخه کاران خطه پرافتخار خراسان بزرگ را به تصویر کشید تا هم ادای دین کرده باشیم و هم مهم‌ترین خصوصیات مشترک آنان را که شجاعت، جوانمردی،‌ گذشت بود به نسل امروز منتقل کنیم چرا که آن خصایل انسانی اسلامی الهام گرفته از مولای متقیان تا حدودی با تغییرات کشتی و کشتی گرفتن و قضاوت‌ها و قوانین و دادن جوایز و هدایا کم رنگ شده است و این تهدیدی جدی برای کشتی با چوخه و مانعی بزرگ برای رشد خصایل انسانی محسوب ‌می‌شود باید به عنوان قدردانی از زحمات مسئولان و گسترش و تقویت فرهنگ گذشت و جوانمردی بستر مناسب برای رشد و توسعه این رشته پرطرفدار را فراهم کرد به امید آن روز./