ایران‌بوم

خبرگزاری مهر: «زرد بزن پس، آبی بزن روش ... زدم. سپید بزن پس، گلی بزن روش.. زدم، دو دونه سفید.. زدم، بزن جاش دوغی،‏ دودی بزن پس ... زدم، یک کامل آبی... زدم» زمزمه‌های پای دار قالی و نقشه خوانی از همان زمان کودکی که مادرش قالی می‌بافت در یادش مانده است او امروز مخترع 4 روش بافت فرش.

nike shox mens australia women soccer players - White - DA8301 - 101 - Nike Air Force 1 '07 LX Women's Shoe | Asics Gel-Lyte XXX Shoe Palace Japan - 1201A209-400

به گزارش خبرنگار مهر، درس خوانده رشته فنی در هنرستان فنی قم است و به دلیل آشنایی اولیه با فرش وارد بازار کار در این رشته شد، رحیم فروهر بچه محله‌اش است که او را استاد خطاب می کند و می گوید چند سال نزد وی شاگردی کردم، فوت کوزه گری را از این استادم آموختم.

مجید جهانی که همین چند روز پیش کارآفرین برتر صاحب ایده نو در ششمین جشنواره امتنان استان شناخته شده است، روزهای کودکی و نوجوانی‌اش را با ترانه‌های قالی بافی به خاطر سپرده است، «شب و روز قالی ببافم، با دل خسته، ببافم با سر بسته، ببافم ریشه ریشه، ذره ذره، ریزه ریزه، اگر خون از سر انگشت بریزه، چکه چکه، قطره قطره، اگر چشمام شود خسته، ببافم گل پیوسته، نشستم پشت قالی ...».

این هنرمند کارآفرین می‌گوید: رحیم فروهر خودش مخترع بود، 25 سال پیش دستگاه دارکشی فرش را اختراع کرد و امروز هم در زمینه فرش و قالی فعالیت می‌کند.جهانی را «نیاز» وارد عرصه فرش و فرش بافی کرد. به گفته خودش، نیاز پدر اختراع است و باعث شد من وارد دنیای فرش بافی شود. من فرزند خانواده متمولی نبودم اما توانستم کار نو و جدیدی ایجاد کنم.

مخترع چهار روش بافت جدید فرش دستبافت، 15 سال است در بافت فرش فعالیت دارد. سال‌هاست که لچک، ترنج، شاه عباس و شکارگاه را می‌شناسد و سبک فرش قم را می‌داند؛ سبکی که با اقتباس از نقشه‌های کاشان و اصفهان تهیه شده و طراحی استادانه و هماهنگی نقوش و رنگ آمیزی بدیع و کم نظیر به «سبک فرش قم» مشهورش کرده است.

جهانی معتقد است که هنرمند فرشباف که با دست‌هایش تار و پود قالی را جلو و عقب می‌برد و با رنگ‌ها بازی می‌کند، بخشی از روحش را به امانت به فرش می‌بخشد.

آبی فیروزه‌ای، آبی الماسی، سبز یشمی، سبز سیدی، سبز ساق چناری، سبز سدری، سوخته‌ای، دارچینی روشن، دارچینی سیر، مله‌ای شتری، مله‌ای زیتونی، گوجه‌ای ، طوسی سیر، طوسی روشن، کرم کاهی، کرم شسته، مسی سیر، مسی روشن، مسی پوست پیازی، قهوه ای و ... هر کدام حکایتی از رنگدانه‌های زندگی هنرمندانی است که شب و روزشان، سپید و سیاهشان را پشت دار قالی به سر می‌برند.

متولی بافت قالی قرآن در دنیا

او متولی بافت قرآن کریم در دنیا در قالب فرش دستبافت ابریشم است و بیشتر بافته‌هایش هم در زمینه آیات قرآن است. نقش آیات قرآنی بر تار و پود فرش، اثری می‌شود که به هنر روح می‌دمد، جان می‌بخشد، حیات می‌آفریند.

سال 87 بود که برای نخستین بار در جهان بافت قرآن بر تابلو فرش‌های نفیس در قم آغاز شد. بیش از 600 بافنده در قم، بافت کل آیات قرآن کریم را بر عهده داشتند؛ کاری به صورت فرش‌های تمام ابریشم و نفیس.

در نهایت فرهنگ قرآنی در قالب هنر اصیل ایرانی اسلامی توسط بافندگانی از جنس مردمی نجیب و هنرفهم به عنوان یک اثر ماندگار عرضه شد، کاری که سه سال به طول انجامید.

گره در کنار گره نشست و رنگ‌های طبیعی و سنتی به کار رفته با خط نسخ، اولین‌های تابلو فرش‌های قرآنی را عرضه داشت.

دغدغه جهانی سرعت کم بافت فرش و مزد کم بافنده‌ها است و شاید این امر سبب شده که دست به اختراع بزند.

اختراع 4 روش بافت فرش

او مخترع چهار روش در بافت فرش است که سبب می شود بافت فرش دستبافت چندین برابر افزایش پیدا کند و زحمت بافنده کم شود.

در حال حاضر و به روش سنتی، بافنده‌ها به صورت تک تک به یک قلاب ریشه می‌زنند و قالی می‌بافند که این امر یک ساعت طول می‌کشد. اختراع جهانی این گونه بوده که تعداد هزار قلاب در کنار هم قرار گرفته و بافنده به واسطه هزار قلاب می‌تواند، ریشه و گره بزند.

این اختراع باعث شده که سرعت بافت بیشتر شود و در مدت پنج دقیقه می‌تواند یک رج ببافد.

جهانی ادامه می دهد: افرادی که با بافتن فرش آشنایی دارند در طول یک هفته و افرادی که آشنایی ندارند در طول 10 روز این روش های جدید بافت را فرا می‌گیرند.

مبتکر روش‌های جدید در فرش بافی، از جاگذاری پود رو می‌گوید که در قالی بافی سنتی 10 دقیقه به طول می‌انجامید اما با روش جدید به خاطر وسیله‌ای که به سر یک موتور بسته شده است، یک دقیقه است.

جهانی، جوان‌ترین تولید کننده فرش در نمایشگاه کیش در سال 88 شناخته شده است، از سنش اما چیزی نمی‌گوید.

او در سال 89 از سوی سازمان نخبگان در قم و در اصفهان در سال 90 حائز اهمیت امتیاز بوده است.

عضو برگزیده کشوری در نمایشگاه علم تا عمل سال 90، از افتخارآفرینی خود و همشهری‌اش می‌گوید: من به همراه سمیه شایسته‌پور، تولید کننده مواد سوختنی مورد نیاز از زباله‌های پلاستیکی در نمایشگاه علم تا عمل به عنوان برگزیده‌های کشوری معرفی شدیم و اختراعات ما که به عنوان برتر شناخته شده بود توانست شهر قم را به عنوان شهر برگزیده معرفی کند.

این مخترع و هنرمند قمی، با اختراع یک انبر توانسته است ریشه‌های فرش را به صورت منظم در کنار هم قرار دهد و از گرفتن ریشه‌ها با چاقو و دست جلوگیری کند.

جهانی، اختراعاتش را در طول 15 سال کار انجام داده و در دو سال گذشته پس از تایید و بازبینی به ثبت رسانده است.

افزایش 20 برابری سرعت نقشه‌خوانی

دستگاه نقشه خوانی به این شکل است که با خواندن یک صفحه نقشه، 20 رج بافته می شود، این دستگاه که نام ثبت شده اش «دستگاه نقشه خوان دورانی» است، سرعت نقشه خوانی فرش را به 20 برابر افزایش داده است.

دستی رو چله‌های نازک دار قالی و یک نفس بوی پوست گردو، پوست انار، سماق و کاه که در جان تار و پودها ریشه دوانیده است، روحی تازه در جان هنرمند قالی باف می‌ریزد، هنرمندی که برای برآوردن نیاز ذوق خود یا در کارگاه قالی بافی رج به رج می‌زند و یا در منزل خود.

جهانی یادآور می‌شود: علاوه بر کارگاه‌های قالی بافی، کارگاه‌های خانگی زیادی در قم و روستاهای اطراف آن وجود دارند و امروز فرش قم در بازارهای جهانی به بافت ظریف و طرح اصل و رنگ آمیزی متین و زیبا شهرت یافته است به طوری که قالیبافان کشورهای مختلف از طرح‌های آن اقتباس و کپی برداری می‌کنند.

400 بافنده در کارگاه‌های متمرکز و غیر متمرکز (خانگی) این تولیدکننده فعالیت می کنند که به گفته او، همه این کارگران جوان هستند و به دنبال تامین معاش خود و خانواده‌اشان.

مبتکر روش‌های نوین بافت فرش، از سه میلیون بافنده در کشور می‌گوید که نیاز به حمایت دارند، افرادی که زحمت بسیاری می‌کشند اما کمترین درآمد را دارند و این اختراعات می‌تواند به عنوان ابزاری در زمینه یاری رساندن به آنها و افزایش سرعت کارشان موثر واقع شود.

جهانی از شرایطی حرف می‌زند که بافنده‌ها تسهیلات مناسبی دریافت می‌کنند و می‌توانند دستگاه‌هایی که به کارشان سرعت می‌بخشد خریداری کرده تا مزد بیشتری داشته باشند.

در روش عادی فرد بافنده روزی پنج هزار تومان مزد دارد اما در روش کار با دستگاه های جدید مزد طبق اداره کار محاسبه می شود.

او دوست دارد روزی برسد که بافت فرش نه به عنوان یک صنعت بلکه به عنوان یک هنر مورد توجه علاقمندان باشد و افراد نه برای کسب منابع مالی بلکه برای فرا گرفتن هنری اصیل به کارگاه های او مراجعه کنند.وقتی نوبت به آرزویش می‌رسد می‌خواهد اثری از خود باقی بگذارد تا باقی بماند، «سعیدیا مرد نکونام نمیرد هرگز».