گزارش
اولین همایش ملی انشا و نویسندگی برگزار شد
- گزارش
- نمایش از سه شنبه, 16 ارديبهشت 1393 10:21
- بازدید: 3133
برگرفته از تارنمای فرهنگستان زبان و ادب فارسی
چهارشنبه، 10 اردیبهشت‌ماه، همایش انشا و نویسندگی به همّت پژوهشکدۀ فرهنگ‌پژوهی دانشگاه علامه طباطبایی، از ساعت 9 تا 19 برگزار شد.
همایش با قرائت آیاتی از کلام‌الله مجید و سرود جمهوری اسلامی ایران و پس از آن با خیر مقدم رئیس دانشگاه علامه طباطبایی، دکتر حسین سلیمی، آغاز شد و با گزارش دبیر همایش دکتر علیرضا صادقی ادامه یافت.
نخستین سخنران همایش رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دکتر غلامعلی حدّاد عادل بود که در موضوع «اهمیت درس انشاء» سخن گفت. وی در سخنان خود اظار کرد: درس انشاء ظرفی دارد و مظروفی. ظرف آن ساخته و بافته از کلام و عبارت است و مظروف آن اندیشه؛ به معنای جامع این کلمه که همۀ محصولات ذهن و ادراک آدمی را شامل می‌شود. انشا، به اعتبار ظرف بودن، نتیجه و برآیند همۀ درس‌هایی است که در مدرسه تحت عنوان زبان و ادبیات و املا و دستور زبان آموخته می‌شود و درواقع کارگاهی است که دانش‌آموز همۀ آموخته‌های زبانی و ادبی خود را در آن یکجا به کار می‌بندد. از سوی دیگر، این درس، به اعتبار مظروف خود، میدان وسیعی برای ایجاد یک محصول فکری و ذهنی به‌وسیلۀ دانش‌آموز و بیان آن در قالب زبان و ادبیات است. به همین جهت است که آن را «انشا» نامیده‌اند که دلالت بر ابداع و ابتکار و خلق مطلب جدید دارد. رفع اشکالات درس انشا در مدارس مستلزم توجه به هر دو جنبۀ این درس است. می‌توان عناصر و عوامل دخیل در هر دو جنبه را به‌تفکیک معین ساخت و آن‌گاه برای تأمین همۀ لوازم آن و ایجاد هماهنگی میان آن‌ها به برنامه‌ریزی آموزشی و درسی اقدام کرد.
دکتر حسن ذوالفقاری، مدیر گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی فرهنگستان، از دیگر سخنرانان این همایش بود که به موضوع «شیوه‌های ارزشیابی درس انشا و نگارش» پرداخت. وی در سخنانی بیان کرد: درس انشا، با وجود اهمیت و تأثیر مستقیمی که در سایر دروس و جنبه‌های مهارتی و آماده‌سازی دانش‌آموزان برای زندگی شهروندی دارد، در نظام آموزشی مغفول مانده است و روش‌ها و شیوه‌های آموزشی برای آن طراحی نشده و ارزشیابی آن همچنان سنّتی است. به همین دلیل، به‌جای ایجاد رغبت در دانش‌آموز، وی را سرخورده می‌کند. در این مقاله پنج شیوه برای ارزشیابی پیشنهاد می‌شود: ارزشیابی گروهی؛ خودارزیابی؛ ارزشیابی کیفی؛ ارزشیابی فرایندی و بر اساس الگوهای تدریس؛ ارزشیابی کمّی بر اساس بازبینه (چک‌لیست). (متن کامل سخنرانی)
استاد هوشنگ مرادی کرمانی، عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز از دیگر سخنرانان این همایش بود. در این همایش که با استقبال فرهنگیان و استادان و اهل قلم همراه بود، مقالات و مباحث باارزشی دربارۀ وضعیت آموزش انشا در ایران، آسیب‌شناسی مهارت نوشتن در مدارس، نقش معلمان در بهبود شیوه‌های انشانویسی دانش‌آموزان و توجه به خلاقیت در نوشتار دانش‌آموزان، طرح شد. برخی دیگر از مقاله‌های ارائه‌شده در این همایش عبارت بودند از: «شش ویژگی عام انشاهای دانش‌آموزان مدارس راهنمایی»، از سید حسین محمدی حسینی‌نژاد، عضو شورای گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی؛ «آموزش نوشتن به فارسی‌آموزان خارجی»، از دکتر رضا مراد صحرایی، دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی؛ «سواد دانشگاهی: پیشنهادهایی برای گسترش نوشتن دانشگاهی در ایران» و «معناسازی و معناکاوی زبانی: هنرهای دوگانۀ مغفول در تعلیم و تربیت کنونی ایران»، از دکتر محمود مهرمحمدی، رئیس دانشگاه فرهنگیان.
برنامۀ اختتامیه به سخنرانی ویژۀ این همایش خانم دکتر ماساکو واتانابه اختصاص داشت که با استفاده از پرده‌نگار و با کمک مترجم، برای حاضران ارائه شد. دکتر واتانابه، استاد دانشگاه ناگویای ژاپن است که مهم‌ترین حوزۀ پژوهشی وی مطالعات تطبیقی در زمینۀ آموزش و یادگیری است. کتاب وی با نام پرورش هنر استدلال: الگوهای تبیین اندیشه در فرهنگ آموزش ژاپن و آمریکا، با ترجمۀ دکتر محمدرضا سرکار آرانی و همکاران، توسط مؤسسۀ منادی تربیت در سال 1391 در ایران چاپ شد.
چکیدۀ تمامی مقالات و خلاصۀ برنامه‌های همایش، در روز برگزاری همایش در اختیار شرکت‌کنندگان قرار گرفت.
