نام‌آوران ایرانی
پیشتازان دانش و شگردشناسی (تکنولوژی) کمال‌الدین فارسی
- بزرگان
- نمایش از پنج شنبه, 16 تیر 1390 07:28
- بازدید: 3454
برگرفته از تارنمای فر ایران
«کمال‌الدین فارسی» فیزیکدان برجسته ایرانی حدود سال 665 قمری ( 645 خورشیدی) در شیراز به دنیا آمد. او از دانشمندان نامدار دانش فیزیک در رشته نور بود و کتابی به نام « تنقیح المناظر» (تنقیح به معنای پاکیزه و خالص کردن) درباره ماهیت نور نوشت.
« کریستیان هویگنس» فیزیکدان برجسته فرانسوی، حدود 377 سال بعد از درگذشت کمال‌الدین فارسی، در فرانسه به دنیا آمد. او از دانشمندان نامدار دانش فیزیک در رشته نور بود و کتابی به نام « فیزیک نور» نوشت.
کمال‌الدین فارسی در کتاب خود درباره‌ی نور چنین نوشته است: « نوری که از جسم نورانی خارج می‌شود، در اصل از جنس حرارت و آتش است؛ زیرا اگر نور آفتاب را به آیینه مقعر بتابانیم، در یک نقطه جمع می‌شود و هرگاه در آن نقطه، جسم قابل سوختنی باشد، آن را می‌سوزاند.»
چهارصد سال بعد از کمال‌الدین فارسی، هویگنس در کتاب خود در مورد نور، چنین نوشته است: « نور از جنس آتش است و همه می‌دانند که از شعله آتش، نور به وجود می‌آید. هرگاه نور را بر آیینه مقعر بتابانیم و آن را در یک نقطه متمرکز کنیم، نقطه‌ای نورانی تولید می‌شود که این نقطه نورانی سوزاننده است و حرارتی دارد که اگر جسم قابل سوختنی را در برابر آن نگهداریم، آن را مانند آتش می‌سوزاند».
« ماکسول» از دانشمندان معروف فیزک و ریاضی است که در سال 1860 میلادی نظریه خود را به نام
« الکترومانیتیک» بعد از تجربه‌هایی به این شرح انتشار داد: « نوری که ما می‌بینیم، عبارت است از دو بردار الکتریکی و مغناطیسی عمود بر هم و عمود بر شعاع نورانی که همیشه در حال ارتعاش است. چنین حالتی نور طبیعی را ایجاد می‌کند».
کمال‌الدین فارسی پیش از ماکسول گفته بود: « هرگاه نور به طور مایل از محیطی به محیط شفاف دیگری داخل شود، می‌توان حرکت آن را نتیجه دو حرکت دانست : یکی حرکت در جهت عمودی و حرکت دیگر در جهتی که عمود بر عمود اول است».
کمال‌الدین دانشمندی است که برای اولین بار در اثبات نظریه‌های خود، از قوانین و قضیه‌های هندسه در فیزیک نور استفاده کرد. این کار در آن زمان بسیار نو بود و در فعالیت‌های علمی ارزش زیادی داشت. علاوه بر این، یکی دیگر از کارهای کمال‌الدین، ساختن تاریکخانه و تاباندن پرتو نور از سوراخ و روزنه بود که 270 سال بعد، « دکارت » دانشمند فرانسوی آن را تکرار کرد.
کمال‌الدین فارسی اولین کسی بود که نظریه خطای چشم را شرح داد و برای بهبود خطای چشم، استفاده از عدسی‌های مختلف را پیشنهاد کرد. این نظریه جالب و بی‌نظیر سبب شد که بعدها در قرن نورده میلادی در اصول عکاسی و ساخت میکروسکوپ‌ها و تلسکوپ‌ها از عدسی‌ها استفاده شود.
اما نکته مهم این است که در گذشته ترجمه لاتین کتاب « تنقیح المناظر» کمال‌الدین فارسی به کتابخانه‌های اروپا راه یافته است و به دلایلی که از انصاف به دور است، بسیاری از نظریه‌ها و تجربه‌های کمال‌الدین از کتاب‌ها و زبان دانشمندان غربی سردرآورده است!
