ایران‌بوم

این مجموعه مقالات حاصل فراخوانی است که از سوی موزه ملی ایران و پژوهشکدهٔ باستان‌شناسی پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی کشور در سال 1389 اعلام شد. از میان 249 چکیدهٔ ارسالی، پس از بررسی، تعداد 62 مقاله به مراحل نهایی جهت انتشار رسید.

مجموعهٔ حاضر که در دو جلد تنظیم شده است، به سابقهٔ پژوهش‌های باستان‌شناسی در مناطق، موضوعات و دوره‌های گوناگون باستان‌شناسی ایران می‌پردازد که دارای دو ویژگی بارز است: نخست اینکه چشم‌اندازی کلی از سابقهٔ فعالیت‌های هیئت‌های باستان‌شناسی در مناطق گوناگون ایران و دستاوردهای آنان ترسیم کرده است و دو دیگر آنکه کتاب‌شناسی مفصلی از حوزه‌ها و مناطق مورد بحث ارائه داده است. گرچه هشتاد سال باستان‌شناسی ایران نیز مانند هر کار حجیم و گسترده‌ای کاستی‌هایی دارد، ولـی بـا اطمینان می‌توانیم بگوییم که این مجموعه چشم‌انداز مطلوب و منحصربه‌فردی از سرگذشت علم باستان‌شناسی در سرزمین ایران و دستاوردهای آن به تصویر کشیده است. نکتهٔ آخر اینکه دانشجویان رشته‌های باستان‌شناسی و موزه‌داری با ارائهٔ کارت دانشجویی می‌توانند این کتاب را با تخفیف ویژه از نشر پازینه تهیه کنند. شماره تماس نشر پازینه 7-66975246، 09121054098

فهرست مطالب جلد اول

نخستین گام‌های باستان‌شناسی در ایران و بسترهای تصویب قانون عتیقات / غلامرضا معصومی؛
جایگاه قانون عتیقات و حفریات تجاری در باستان‌شناسی ایران / مهتاب غلام‌دوست؛
سهم میراث فرهنگی ایران در مطبوعات (1316ـ1295) / مهرنوش زاده‌دباغ، سارا فریدونی، زینب ولی‌زاده قره‌آقاجی، صفورا کمیجانی، مونا باقری‌قلعه؛
مرور فعالیت‌های باستان‌شناختی خراسان از آغاز تاکنون / رجبعلی لباف‌‌خانیکی؛
پژوهش‌های باستان‌شناختی جنوب خراسان / علی زارعی، محمدرضا سروش؛
فعالیت‌های باستان‌شناختی شهرستان محلات/ جواد علایی‌مقدم، سیده‌لیلا بنی‌جمالی؛
باستان‌شناسی پیش‌ازتاریخ در جنوب شرق ایران/ نصیر اسکندری، نادر علیدادی‌‌سلیمانی، مهری جوادی؛
باستان‌شناسی سیستان ایران/ جواد علائی‌مقدم؛
باستان‌شناسی سواحل شمالی خلیج فارس، با مرور پژوهش‌های اشکانی و ساسانی سواحل جنوبی/ علیرضا خسروزاده، محمداسماعیل اسماعیلی‌جلودار، مرجان روایی؛
بررسی‌ها و کاوش‌های استان بوشهر از آغاز تاکنون/ نصرالله ابراهیمی؛
باستان‌شناسی استان فارس/ سیروس برفی، حسن مرادی، صدیقه عبداللهی، رضا بیداری، شهره ابوطالبیان، خدیجه محبی؛
در جستجوی پارسه، نگین سرزمین هخامنشیان (بررسی و کاوش در تخت‌جمشید و شهر پارسه)/ کورش محمدخانی، رها رساله؛
باستان‌شناسی استان اصفهان/ علمدار حاجی‌محمد علیان، مجید منتظرظهوری؛
باستان‌شناسی خوزستان/ هادی مهران‌پور، یوسف دیناروند؛
باستان‌شناسی حوزهٔ شوشتر/ حسن درخشی؛
باستان‌شناسی لرستان/ علی سجادی؛
باستان‌شناسان ایرانی در حوزهٔ فرهنگی پیشکوه لرستان/ مرتضی گراوند؛
باستان‌شناسی منطقهٔ ماهیدشت/ سیروان منهوبی؛
باستان‌شناسی دشت بیستون/ مژگان خان‌مرادی، سیروان محمدی‌قصریان؛
تاریخچهٔ تحلیلی 291 سال باستان‌شناسی در تپه‌هگمتانه همدان/ بهزاد بلمکی؛
باستان‌شناسی استان کردستان/ محمد معصومیان، مرضیه رحیمی‌گلوگاهی؛
واکاوی اسناد و پژوهش‌های باستان‌شناسی زیویه/ یوسف حسن‌زاده؛
باستان‌شناسی پیش‌از‌تاریخ در شمال‌ غرب ایران/ حمید خطیب‌شهیدی، بهروز عمرانی، اکبر عابدی؛
باستان‌شناسی پیش‌ازتاریخ در استان زنجان/ سجاد علی‌بیگی و شکوه خسروی؛
کاوش در رصدخانهٔ‌ خواجه‌ نصیرالدین‌ طوسی در مراغه، آذربایجان ‌شرقی/ سیروس خیری؛
پژوهش‌های باستان‌شناسی در تخت‌سلیمان/ ابراهیم حیدری؛
باستان‌شناسی دوران تاریخی استان گیلان با نگاهی به آثار بخش تاریخی موزه ملی ایران/ کتایون پلاسعیدی، فیروزه بابایی‌نژاد؛
باستان‌شناسی دشت قزوین/ فرزاد مافی و صابر قیاسی؛
ارزیابی طرح بررسی و شناسایی آثار و محوطه‌های باستانی و تاریخی استان تهران (1381ـ1379)/ فرشید مصدقی‌امینی؛
تأثیر اجتماعی‌ـ‌سیاسی فعالیت‌های باستان‌شناختی، بررسی موردی شهرسوخته/ حسین مرادی؛
میراث فرهنگی و کودکان/ آزاده درخشان، حمیدرضا منصوریان؛
باستان‌شناسی شهری، راهکاری برای حفظ هویت فرهنگی و تاریخی توأم با رشد و توسعهٔ شهرها/ سپیده مازیار، سولماز آذرکیا؛
بررسی جایگاه توصیف و تفسیر برای مردم در باستان‌شناسی ایران / بهروز افخمی؛
چکیدهٔ انگلیسی مقالات

فهرست مطالب جلد دوم

پژوهش‌های پارینه‌سنگی ایران (از آغاز تا اواخر دههٔ هفتاد)/ فریدون بیگلری؛
فعالیت‌های میدانی مفرغ قدیم در شمال غرب ایران/ نسرین زبان‌بند؛
مانا و جایگاه آن در باستان‌شناسی و آموزش آن/ کاظم ملازاده؛
تاریخچهٔ مطالعات دورهٔ ماد/ معصومه طاهری‌‌دهکردی؛
باستان‌شناسی ایرانِ اشکانی/ یعقوب محمدی‌فر؛
انسان‌شناسی جسمانی در ایران/ سیروس برفی؛
نقوش صخره‌ای ایران/ طاهر قسیمی و سیروان محمدی‌قصریان؛
فرهنگ رستمی و ویژگی‌های فرهنگی پارینه‌سنگی نوین در سکونت‌گاه‌های زاگرس/ الهام قصیدیان؛
سامانهٔ اطلاعات جغرافیایی برای پراکنش فضایی و کاربری زمین در مکان‌های پارینه‌سنگی ایران/ سامان حیدری‌گوران؛
مؤسسهٔ باستان‌شناسی آلمان در ایران/ باربارا هلوینگ، ترجمهٔ حمید فهیمی؛
هیئت‌های مشترک باستان‌شناسی قبل و بعد از انقلاب اسلامی/ مجید منصوری، مهدی موسوی‌نیا و گلناز احدی؛
کاوش‌های نجات‌بخشی در باستان‌شناسی: پژوهش در درهٔ بلاغی/ سید اباذر شبیری؛
کاوش نجات‌بخشی در گورستان باباجیلان و گاهنگاری مطلق آن/ عطا حسن‌پور؛
کتاب‌شناسی ده سالهٔ دستاوردهای پژوهشکدهٔ باستان‌شناسی (1386ـ1376)/ فریده شیرخدایی، طیبه ابراهیمی؛
محسن مقدم، طلایه‌داری در باستان‌شناسی ایران و مجموعه‌داری متفاوت/ مصطفی ده‌پهلوان؛
عزت‌الله نگهبان و خدمات او به باستان‌شناسی ایران/ بهمن نگهبان و علی سروری؛
آرکئومتری و مینرالوژیِ فن سفالگری از 1600 تا 700 پیش‌ازمیلاد در چغازنبیل و هفت‌تپه/ سید محمدامین امامی؛
نقش باستان‌سنجی در باستان‌شناسی ایران/ فرانک بحرالعلومی، رویا بهادری؛
ژئوفیزیک در باستان‌شناسی ایران/ بابک امین‌پور؛
ژئوفیزیک در پروژهٔ دیوار بزرگ گرگان/ محمد ارشادی؛
موزه‌داری ایران نیازمند رویکردی نو/ محمدرضا زاهدی؛
موزه‌های باستان‌شناسی و گردشگران فرهنگی، بررسی موردی موزه‌ ملی ایران/ عبدالرضا فرجی‌راد، احمدرضا شیخی، بهروز سلیمیان، حسین سرحدی‌دادیان؛
شکل‌گیری و تحولات موزه‌های تبریز/ رضا سلمانپور، سیده زهرا ابطحی؛
موزه‌های کودکان در دنیا و الگویی برای موزهٔ سفر در ایران/ مهشید قهرمانیان، کتایون پلاسعیدی، رضا مستوفی‌فرد؛
پژوهش در موزه‌های ایران/ عباس رضائی‌نیا؛
موزه و پژوهش‌های باستان‌شناختی و نقش پژوهش در گردآوری منابع موزه‌ای/ مجتبی صفری، نرجس حیدری، رقیه مجتبایی‌ثبوتی؛
قانونی برای تأسیس موزه‌های خصوصی و حمایت از آنها/ هاشم اتفاقی؛
موزه‌های دانشگاهی در ایران: نمونه موردی موزه‌های دانشگاه تهران/ محمدجواد ثقفی و مصطفی ده‌پهلوان؛
باستان‌شناسی و موزه‌داری در ایران از نگاه دوربین/ اکرم غلامی‌خیبری؛

چکیدهٔ انگلیسی مقالات.

Eighty Years of Iranian Archaeology
2012

Edited by: Yousef Hassanzadeh and Sima Miri

This collection of articles is the result of a call for papers made by the National Museum of Iran and the Iranian Center for Archeological Research (ICAR) in 2010. From among the 249 abstracts submitted for consideration, 62 papers were selected for publication. This collection is presented in two volumes, dealing with the record of archaeological activity in different regions of Iran, topics and the various archeological periods. The collection’s significance lies in it being the first to offer an overall perspective of the history of the activities and accomplishments of archaeological teams in Iran’s various regions. It is also significant for the comprehensive list of sources provided for the various periods and regions. As with any extensive field of research with a history of 80 years, Iranian archaeology has had its share of deficiencies. However, we can say with certainty that this collection offers a favorable and unparalleled perspective of the history and attainments of archaeology in Iran.
The Pāzineh Publishing House is pleased to offer students of archaeology and museum studies a special discount off the price of the book.

Vol. 1
- The first steps towards archaeology in Iran; how the “Antiquity Law” was approved / Gh.Masoumi
- Commercial excavations and the Antiquity Law (Ghanoun-e Atighat) in the archeology of Iran / M. Gholamdoust
- The cultural heritage in the press (1916-1937) / M. Zadeh Dabagh, S. Fereydooni, Z. Valizadeh Gharah Aghaji, S. Kamijani and M. Bagheri-Ghale
- Reviewing the history of archaeological researches in Khorasan / R. Labaf Khaniki
- The history of archaeological research in southern Khorasan / A. Zarei and M. Soroush
- The history of archaeological research in Mahallat city / J. Alaye Moghadam and L. Banijamali
- Reviewing the prehistoric archaeological expeditions in southeastern Iran; the archaeological potentials in southeast / N. Eskandari, N. Alidadi Soleimani and M. Javadi
- The history of archaeological research in Sistan; Iran / J. Alaye Moghaddam
Reviewing the archaeological research in the northern coasts of Persian Gulf during Parthian and Sassanid periods / A. Khosrowzadeh, M.E. Esmaeili-Jelodar and M. Ravaei
- The history of archaeological research in Bushehr province / N. Ebrahimi
- The history of archaeological research in Fars province/ C. Barfi, H. Moradi, S. Abdollahi, R. Bidari, Sh. Abotalebian and Kh. Mohebbi
- In search of Parse; masterpiece of Achaemenid territory: Reviewing the history of surveys and excavations performed in the Persepolis and Parse / K. Mohammadkhani and R. Resaleh
- The history of archaeological research in Esfahan Province / A. Haji Mohammad Alian, M. Montazer Zohoori
- The history of archaeological research in Khuzestan / H. Mehranpour and Y. Dinarwand
- The history of archaeological research in Shoushtar basin / H. Derakhshi
- The history of archaeological research in Lurestan / A. Sajjadi
- Iranian archaeological missions in Pishkuh-e Lurestan / M. Garavand
- Reviewing the archaeological research in Mahidasht / S. Manhoubi
- The history of archaeological research in Bisetun Plain / M. Khanmoradi and S. Mohammadi Ghasrian
- The history of 291 years archaeological investigations at Tepe Hegmataneh; Hamedan / B. Balmaki
- The history of archaeological research in Kurdestan Province / M. Masoumiyan, M. Rahimi Galogahi
- Reviewing the archaeological researches in Ziwiye / Y. Hassanzadeh
- Reviewing the prehistoric archaeological investigations in northwestern Iran / H. Khatib Shahidi, B. Omrani and A. Abedi
- The prehistoric archaeology of Zanjan Province: history and complexities / S. Alibeigi and Sh. Khosrawi
- The history of archaeological studies at Khawaja Nasir al-Din Tusi's observatory in Maragheh; East Azerbaijan Province / S. Kheiry
- Reviewing the archaeological studies in fire temple of Azar Goshasb; Takht-e Soleiman /E. Heydari
- Reviewing the archaeological studies during historical period in Gilan Province / K. Pela Saeidi and F. Babaei Nejad
- Reviewing the archaeological studies in Ghazvin Plain / F. Mafi and S. Ghiasi
- An Evaluation of the Archaeological Reconnaissance Project in Tehran Province, 2000 – 2002 / F. Mosaddeghi Amini
- Social outcomes of archeological activities: A case study of excavation at Shahr-e-Sukhteh in Sistan-Baluchestan / H. Moradi
- The cultural heritage and the children: searching for communication / A. Derakhshan, H. Mansourian
- An introduction to the “Urban Archaeology”; why and how? / S. Maziar, S. Azarkia
- The public during 80 years archaeology of Iran / B. Afkhami

Vol. 2
- The development of the Paleolithic archaeology in Iran / F. Biglari
- Reviewing the history of research on Early Bronze Age; Kura-Araxes culture in northwestern Iran / N. Zabanband
- Mannea and its place in the history of archaeological research and education in Iran / K. Mollazadeh
- The history of archaeological research on Media period / M. Taheri Dehkordi
- The history of archaeological research on the Parthian period / Y. Mohammadifar
- Physical anthropological researches in Iran/ C Barfi
- The history of rock art studies in Iran / T. Ghasimi and S. Mohammadi Ghasrian
- The Rostamian tradition and the Upper Paleolithic of the Zagros Mountains / E. Ghasidian
- The Development of a geospatial database with WebGIS functions for the Paleolithic settlement systems and landuse in the Iranian Plateau / S. Heydari-Guran
- German Archaeological Research in Iran / B. Helwing
- The joint archaeological expeditions before and after the Islamic Revolution into Iran / M. Mansouri, M. Mousaviniya and G. Ahadi
- The role of rescue excavations in archaeological investigations; case study of the Bolaghi Valley / A. Shobairy
- Results of the salvage excavation at Babajilan cemetery and its absolute chronology / A. Hassanpoor
- Bibliography of 10 years archaeological studies in the Iranian Center for Archaeological Research (1997-2007) / F. Shirkhodaei and T. Ebrahimi
- Mohsen Moghadam; a pioneer in Iranian archaeology, a different collector / M. Dehpahlavan
- Ezzat O. Negahban and his contributions to the Iranian archaeology / B. Negahban and A. Sorouri
- The study of mineralogy and archaeometry of ceramic artifacts during 1600-700 B.C. in Haft Tappeh, Choghazanbil and Persepolis / M. Emami
- Archaeometry in archaeological research in Iran / F. Bahrololoumi, R. Bahadori
- Archaeological Geophysics / B. Aminpour
- Geophysical studies on Great Wall of Gorgan / M. Ershadi
- Iranian museums and the confronting struggles / M. R. Zahedi
- The role of museums in attracting the cultural tourists and developing the urban tourism; case study: National Museum of Iran / A.R. Faraji Rad, A. R. Sheikhi, B. Salimian, H. Sarhadi Dadian
- Formation and transformations of Tabriz museums / R. Salmanpour and Z. Abtahi
- The history of children’s museums and an inspiring journey through the museums of Iran / M. Ghahremanian, K. Pelasaiedi and R. Mowstofi-Fard
- The status of research in museums of Iran / A. Rezaeenia
- The role of the museums in archaeological researches and the impact of these researches on museum collections / M. Safari, N. Heydari and R. Mojtabaee Sobuti
- The necessity of regulations for establishing and supporting private museums / H. Ettefaghi
- General administration of the museums of Tehran University; protecting cultural heritage as well as education and research / M. J. Saghafi and M. Dehpahlavan
- Iranian archaeology in photography / A. Gholami Kheibari