ایران‌بوم

بهار 88 اما خبرهای خوشی با خود داشت،انتشار ردیف‌‍ دستگاهی موسیقی آوازی ایران با صدای زنده‌یاد نورالدین رضوی سروستانی و تار داریوش طلایی نخستین این خبرها بود.[رونمایی از ردیف آوازی سروستانی با تار طلایی]

همچنانکه اعطای کمک وزارت ارشاد به خانه موسیقی برای پرداخت مابقی طلب و در اختیار گرفتن کامل و مالک شدن این ساختمان هم از خبرهای خوش بهار 88 بود.[کمک 150 میلیونی ارشاد به خانه موسیقی پرداخت شد] در نهایت و در زمستان سال 88 ساختمان خانه موسیقی به نام اهالی این نهاد شد و شهرداری منطقه‌6 با اختصاص بودجه‌ای و اعزام تیمی مجرب بازسازی و نوسازی این نهاد را در دستور کار قرار داد. برابر آخرین اخبار دریافتی نوسازی خانه موسیقی به پایان رسیده و احتمالا در ماه فروردین رسما بازگشایی خواهد شد.[موسیقی صاحب خانه شد] ساختمانی که برای تملک و البته نوسازی آن بیش از همه داود گنجه‌ای ، ردیف‌دان و نوازنده کمانچه و قائم مقام خانه موسیقی انرژی و توان جسمی و ذهنی گذاشت.[گفت وگوی همشهری با داود گنجه‌ای]

برابر آخرین‌آمار دریافتی تعداد اعضای خانه موسیقی از مرز 10 هزار تن هم گذشته است و تعداد اعضای بیمه‌شده هم مرز 5 هزار نفر را پشت سر گذاشته است.

برگزاری نمایشگاه سازهای ابداعی از سوی کانون سازسازان خانه موسیقی از دیگر رخدادهای مهم بهار 88 بود.

نکته خبری این نمایشگاه حضور محمدرضا شجریان در یک میزگرد چالشی با گروهی از سازسازان بود که بحث‌های مهمی را هم به دنبال داشت.[گزارش همشهری‌آنلاین از دومین روز نشست سازهای ابداعی]

شجریان در سال 88 هم سازهای خود را در اینجا و‌آنجا معرفی کرد و حتی در نمایشگاهی در پاریس هم جضور پیدا کرد و درباره این سازها سخن گفت.[سازهای شجریان در پاریس]

در کنار شجریان فرزند ناظری هم به ساز سازی روی آورد و در نشستی با پدرش به درباره یک سه‌تار خاص سخن گفت.[حافظ ناظری از سه‌تار ابداعی خود گفت]

شهرام ناظری و فرزندش چند ماه بعد در کنسرتی در آمریکا قطعاتی را با رویکرد به اشعار شاهنامه‌ فردوسی آغاز کردند که به نظر می‌رسد پروژه بعدی این خواننده نامی بعد از کار فراوان روی اشعار مولانا باشد.

اتفافات سیاسی و انتخابات خرداد سال 88 موسیقی را هم به حاشیه‌ راند و برخی از کنسرت‌هایی که قرار بود در تابستان همان سال برگزار شود،به دلیل شرایط موجود، برگزار نشد و البته در پی‌آن برخی حواشی‌هم آفریده شد که از جمله آنها احضار محمدرضا شجریان و شهرام ناظری به یکی از نهادهای امنیتی بود و توضیحاتی که حمیدرضا نوربخش درباره شایعه بازداشت کیهان کلهر داد.

در کنار آن شجریان به شکایت از روزنامه‌کیهان و صدا و سیما پرداخت و خانه موسیقی نیز در بیانیه‌ای از این چهره ‌نامی موسیقی دفاع کرد.[دفاع خانه موسیقی از شجریان]

با این اتفاقات تابستان سال 88 که در هر سال رونق‌و اوج فعالیت‌های موسیقی بود، عملا به دوران رکود و توقف موسیقی تبدیل شد.

فصل پاییز با رخدادهای مهمی در موسیقی همراه بود،خانه موسیقی که جشن خود را به خاطر حوادث اخیر برپا نکرده بود، در مراسمی ویژه به مناسبت ثبت ردیف‌موسیقی ایرانی در یونسکو،برنامه‌ای ترتیب داد که با حضور بیش از پنجاه چهره نامی موسیقی برگزار شد.[روایت سریر از ثبت ردیف موسیقی ایران در یونسکو]

ردیفی که با پیشنهاد هومان اسعدی به خانه موسیقی جریان گرفت هم او بود که بخش نظری و مقدمات تهیه بسته ارسالی به یونسکو را فراهم کرد.[روایت هومان اسعدی از ثبت ردیف موسیقی کلاسیک ایرانی در یونسکو]

آبان ماه سال 88 با افتتاح موزه موسیقی همراه بود. علی مرادخانی که بسیاری او را موفق‌ترین مدیر موسیقی بعد انقلاب می‌دانند، مدیریت این نهاد مهم موسیقی را بر عهده دارد و در راه‌اندازی و تجهیز و افتتاح آن و دعوت از اهالی موسیقی و حضور چشمگیر تمامی طیف‌های موسیقی نقشی جدی داشت.[افتتاح موزه موسیقی با حضور بزرگان]

از سوی دیگر ارکستر ملی که هر ساله و حداقل در هر فصل کنسرتی را برگزار می‌کرد، دچار توقف فعالیت شد. مدتی بعد خبری منتشر شد که فرهاد فخر‌الدینی، که به حق وی را باید ستون اصلی ارکستر ملی نام‌ نهاد از ادامه همکاری با این ارکستر سرباز زده‌است[فرهاد فخرالدینی از ارکستر ملی رفت]

داد و دهش ارکستر ملی و بنیاد رودکی به انجامی نرسید و این ارکستر حتی در جشنواره موسیقی فجر هم به اجرای برنامه نپرداخت و نوازندگان آن هم حقوقی دریافت نکردند. در اواخر سال شورای عالی خانه موسیقی به ریاست شجریان در موزه موسیقی جلسه‌ای با حضور فخرالدینی که خود عضو شورای عالی این نهاد موسیقایی است، تشکیل داد و در آن جلسه مقرر شد که ترتیباتی برای شکل دهی به ارکستری ملی در حجم و اندازه‌ای کوچکتر انجام شود. شاید چیزی شبیه ارکستر بلدیه که در سال‌های دهه 20 شهرداری تهران به رهبری زنده‌یاد روح‌الله خالقی شکل داد.

اجرای تور اروپایی ارکستر سمفونیک تهران و انتقاداتی که در خارج و داخل کشور به این کنسرت رفت هم از جمله اتقاقات مهم موسیقی در دی ‌ماه سال 88 بود.[انتقاد از انتخاب قطعه انتخابی ارکستر سمفونیک تهران]

برگزاری جشنواره موسیقی فجر در آخرین ماه سال و البته توجه ویژه این جشنواره به برخی از هنرمندان پیش‌کسوت موسیقی نواحی ایران و برگزار نشدن کنسرت همایون شجریان و گروه همنوازان حصار در تبریز از دیگر رخدادهای قابل اعتنای سال 88 موسیقی بود.[واکنش همایون شجریان به لغو کنسرت در تبریز]

سال مرگ بزرگان

سال 88 را باید سال مرگ بزرگان موسیقی سنتی و نواحی ایران دانست. اوایل سال(فروردین ماه) محمد حسین کیانی،شاهنامه‌خوان نامی منطقه فارس به دیار باقی شتافت.[برای محمدحسین کیانی،پدر شاهنامه‌خوانی ایران]
چند مدتی از این رخداد تاثرزا نگذشته بود که بیژن ترقی شاعر و نترانه سرای نامدار که آخرین اثرش وطنم از شهرتی بسیار بهره‌مند شد، به دیار باقی شتافت.[ترقی شاعر و ناشر نجیب]حسین ببی دایره نواز نامی منطقه خراسان هم اواسط اردیبهشت ماه به دیار باقی شتافت.[درگذشت حسین‌ ببی؛دایره نواز نامی]

قادر عبدالله زاده(معروف به قاله‌مره) ، نوازنده ساز شمشال و از راویان نامی موسیقی منطقه کردستان هم دیگر چهره‌ موسیقی بود که در آخرین روز اردیبهشت ماه زندگی در دنیای فانی را رها کرد.[قاله‌مره؛شمشال نواز نامی درگذشت]

کمتر کسی گمان می‌کرد که شهریار فریوسفی ،دشیفراژ شهیر و نوازنده شاخص تار و سه‌تار هم دل به دیار باقی دهد،اما دست زمانه را مقاومتی نیست و فریوسفی در نیمه تیرماه درگذشت.[فریوسفی؛نوازنده و‌آهنگساز در گذشت]

حسن یوسف زمانی، آهنگساز شناخته شده برخی از قطعات ماندگار موسیقی کردی هم دهه سوم مرداد در غربت درگذشت.[درگذشت حسن یوسف‌زمان‌،آهنگساز ]

در آخرین روزهای تابستان 88 خبر درگذشت پرویز مشکاتیان جامعه موسیقی را در بهت وحیرت و سپس سوگی شکوهمند فرو برد.[خزان شاخ مضراب]

مشکاتیان که از وی به عنوان یکی از نوابغ تاریخ موسیقی ایران یاد می‌شود، در تشییع‌ جنازه‌ای شکوهمند در تهران و سپس نیشابور در مزاری ویژه در جوار قبر عطار نیشابوری آرام گرفت.[انبوه نیشابوریان در تشییع پیکر مشکاتیان]

15 روز بعد ازدرگذشت مشکاتیان،مصطفی گرگین‌زاده،سازنده ترانه معروف بردی از یادم به دیار باقی شتافت.[تشییع پیکر زنده یاد گرگین‌زاده]

یک ماه بعد در 13 آبان ماه، حسین صبحدل که برنامه‌های موسیقی مذهبی رادیو و ربنای استاد شجریان[دو نغمه ماندگار] به جا مانده از دوران مدیریت تلاش وی در رادیو است،بعد از تحمل چندین سال بیماری به دیدار معبود شتافت.[شد ز دنیا ماند از او فعل نکو]

مرگ استاد فرامرز پایور در 18 آذر سال 88 ،هم از جمله حوادثی بود که نگاه‌های فراوانی را متوجه زندگی و سیره اخلاقی این اسطوره سنتورنوازی و تحقیقات ردیفی در ایران کرد. مرگ پایور اگر چه به دلیل بیماری و خانه نشینی طولانی مدتش غیر منتظره نبود،اما بزرگی نامش و خدماتی که به موسیقی کرده بود،جامعه موسیقی را حساس و عزادار کرد.[پایور موزیسنی که درس زندگی می‌داد]

دی ماه 88 شد و نوبت به بانو سیمین آقارضی درمنی‌ رسید،نوازنده‌ای که قانون به نام وی مهر و نشان شده است.مرحومه‌‌آقارضی مرگی غریبانه داشت و به اندازه شان و نامش در موسیقی و فعالیت‌هایی که کرد،از او قدردانی نشد.[گزارشی از خاکسپاری مرحومه آقارضی]

بهمن و اسفند ،اما زمان درگذشت پیاپی چند استاد نامدار موسیقی نواحی بود. 15 بهمن خبر‌آمد که ولی رحیمی نوازنده منحصر به فرد کمانچه در منطقه خراسان بدرود حیات گفت.[به یاد استاد رحیمی؛حیف از آن همه...]

ده روز بعد و در 25 بهمن استاد علی اکبر مهدی پور سرنای مرگ را نواخت.

عکس:محمود ریئسی - ایرنا

یک هفته بعد و در دوم اسفند،کمال خانه هوت از خنیاگران ممتاز و پیشکسوت منطقه سیستان و بلوچستان به دیار باقی شتافت. مردی که به حق گنجینه‌ای از ملودی‌ها و اشعار کهن آن منطقه را در سینه داشت و علاوه بر آن بصیرت و حکمتی در وجودش نهفته بود که بسیاری از نوازندگان وخوانندگان پیش کسوت منطقه و حتی ایران وی را به استادی قبول داشتند.[سخنرانی شجریان درباره ملاکمال خان هوت]

یک روز بعد،‌سوم اسفند، استاد طهمورث کشکولی به دیار باقی شتافت.مردی که علاوه بر کار موسیقی و خنیاگری در حد استاد تمام،فعالیت سیاسی قبل از انقلاب هم داشت و در ماجرای سال‌های 42 در حمایت از نهضت 15 خرداد دستگیر و زندانی شد.[درگذشت طهمورث کشکولی خنیاگر نامی منطقه قشقایی]

هشتم اسفندماه نوبت به یکی از بزرگان موسیقی کلاسیک رسید که به دلیل فروتنی ذاتی کمتر شناخته شده بود،اگر چه اهل موسیقی وی و تلاش‌ها و دانشش را به یاد دارند. زنده‌ید فرمان بهبود که بر اثر عارضه قلبی در منزلش درگذشت.[در گذشت فرمان بهبود،مدرس و نوازنده شهیر پیانو]

در نهایت استاد حسان اگزاز چنانی زاده، نوازنده شهیر منطقه خوزستان آخرین فرد از اهالی موسیقی بود که 11اسفند ماه و چند روز بعد از اجرا در بخش موسیقی نواحی جشنواره موسیقی فجر به دیار باقی شتافت. یاد همه این بزرگان گرامی باد.